Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking, Toerisme en Onroerend Erfgoed
Verslag
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, op 1 april 2017 was er de inwerkingtreding van het nieuwe Logiesdecreet, waarvan de voornaamste bedoelingen waren: een vereenvoudiging van de administratieve regels, voldoen aan basisnormen inzake brandveiligheid en kwaliteit. In de uitvoeringsbesluiten werden de minimale veiligheidsnormen vastgelegd: het voorleggen van een brandveiligheidsattest; het online registreren op een Vlaams logiesinformatiesysteem; bij controle het verzekeren van de burgerlijke aansprakelijkheid; het voorleggen van een brandveiligheidsattest, toegekend door de lokale brandweer, en van een bewijs van goed gedrag en zeden.
Het was ook de bedoeling om nieuwe vormen van economie en nieuwe logiesvormen te onderwerpen aan reglementering. Uit een grootschalig onderzoek zou nu toch blijken dat zeker wat betreft Airbnb vijf op zes uitbaters niet in orde zouden zijn met de nieuwe registratieplicht en zich in een juridische schemerzone bevinden. Blijkbaar heeft maar één op zes zich geregistreerd zoals het hoort. Nochtans duurt de online registratie slechts een tiental minuten, zo heb ik mij laten vertellen.
Minister, wat is uw reactie op dit grootschalige onderzoek en op het feit dat heel wat Airbnb-aanbiedingen of aanbiedingen van logiezen zich nog in de grijze zone bevinden en op zich voor een niet-level playing field zorgen met andere logiesvormen, zoals hotels en B&B’s? Denkt u eraan om indien nodig over te gaan tot gerichte controles van die Airbnb’s, wat u decretaal mogelijk wordt gemaakt?
Minister Weyts heeft het woord.
De doelstelling van het nieuwe decreet is inderdaad om administratief te vereenvoudigen en meer vertrouwen tot stand te brengen in het ondernemerschap, en dat alles zonder in te boeten aan kwaliteit. We leggen de lat bewust lager, maar wel even hoog voor alle ondernemers, met de bedoeling dat ze er over raken, maar dat ze zich ook wel conformeren aan de regels en dat diegenen die zich in de grijze zone bevinden, de overstap maken en volledig in het wettelijke circuit treden.
In de zomervakantie kwam De Tijd met cijfers, die vervolgens werden ontkend door Airbnb. Wat zijn nu de mogelijkheden inzake controle? In het kader van het Logiesdecreet zijn er drie mogelijkheden waarbij we controles gaan uitoefenen, waarbij we de gegevens doelgericht kunnen opvragen. Eén: in het kader van een territoriaal afgebakende steekproef. Twee: bij twijfel of die toeristische logiezen voldoen aan de gestelde voorwaarden. Of drie: in geval van een klacht. In die drie verschillende casussen kunnen wij optreden en controle uitoefenen.
Ik geef even terzijde wat weetjes en concrete cijfers mee met betrekking tot Airbnb. In de herfst van 2016 hebben wij een onderzoek gedaan naar aanleiding van de attitudes en het draagvlak bij de inwoners van de stad Brugge ten aanzien van het toerisme. We hebben dus heel gefocust en regionaal beperkt een ruim onderzoek gedaan, inclusief naar Airbnb. Dat leverde op dat er in de herfst van 2016 in Brugge 560 aanbiedingen waren op Airbnb, waarvan 389 in de binnenstad en 171 in de deelgemeenten. Die 560, dat slaat op het aantal aanbiedingen op Airbnb, ongeacht het logiestype. Daar zitten ook zogenaamde reguliere logiezen in vervat, die dus geen klassieke Airbnb zijn zoals wij ze kennen, maar klassieke logiezen, die via de andere kanalen worden aangeboden. Die 560 Airbnb- aanbiedingen zijn eigendom van 387 ‘hosts’.
Belangrijk om te vermelden, is dat elke kamer van een bed and breakfast een aparte aanbieding is op Airbnb. Je moet dat dan eigenlijk delen door een fictief aantal effectieve locaties. Die 560 mag je dan niet zomaar vergelijken met het basisregister op de website van Toerisme Vlaanderen. Twee gastenkamers binnen dezelfde B&B-uitbating zijn twee aanbiedingen op Airbnb, terwijl het maar over één geregistreerde logies gaat in dat basisregister. Het probleem van eigenaars die talrijke panden te huur aanbieden op Airbnb – in Brugge alleszins – moeten we dus toch enigszins relativeren.
Een andere vaststelling is dat als je vorig jaar op Airbnb naar een verblijf zocht in de omgeving van Brugge, je op tweeduizend listings kwam. Maar langs heel de kust, zelfs tot in Rijsel en tot in Gent, zijn er logiezen die zich aanbieden als liggende bij Brugge. In Lille en in Gent neemt men dat aanbod van Brugge dus mee en biedt men zich aan als zijnde ‘vlak bij Brugge’.
Daarnaast is er op Airbnb natuurlijk ook een verschil tussen aanbod en aanbod dat geboekt mag worden. Je hebt namelijk ook heel veel ‘slapend aanbod’. Dat zijn logiezen die worden aangeboden, maar die maar een heel beperkte periode van het jaar effectief beschikbaar zijn, bijvoorbeeld als mensen het enkel te huur aanbieden in het kader van evenementen of zo, en voor de rest van het jaar niet. Toch staat dat aangemeld als zijnde een aanbod via Airbnb, maar als je dan verder gaat informeren blijkt het niet beschikbaar te zijn in de gewenste periodes. Ook daar heb je dus nuancering.
Er is trouwens een Amerikaans bureau dat de cijfers van Airbnb heeft bekeken. Men kwam tot de vaststelling dat Airbnb een aanbod heeft van 3 miljoen overnachtingsmogelijkheden. Maar net door dat fenomeen van de meestal tijdelijke onbeschikbaarheid, is dat actieve aanbod slechts 1 miljoen. Van alles wat werd aangeboden, was dus maar één op drie effectief beschikbaar op het gevraagde moment. Twee op drie kon niet geboekt worden, gewoon vanwege niet beschikbaar en niet te huur aangeboden. Men ging dan ook verder kijken naar specifieke steden, zoals Barcelona en Londen. Dat maakte ook duidelijk dat de bezettingsgraden bij Airbnb een stuk lager liggen dan bij de hotels. In Barcelona is dat bijvoorbeeld 50 procent bij Airbnb tegenover 76 procent bij de hotels. In Londen is dat 42 procent tegenover 81 procent. Ik geef dat allemaal maar mee om het enigszins te relativeren en om de kennis over Airbnb wat te vergroten.
We hebben decretaal de controlemogelijkheden vervat om een inspectie te kunnen doen. We hebben minimale voorwaarden ingeschreven inzake toeristische logiezen en het aanbieden daarvan op het vlak van veiligheid en hygiëne, en we willen dat ook kunnen inspecteren wanneer dat nodig blijkt, en anderzijds willen we dat ook steekproefsgewijs doen.
Om die reden zijn we daar in september 2017 mee gestart. We hebben de verschillende platformen in een regio aangeschreven. We hebben de gegevens gevraagd. Vervolgens kijken we na of de betrokken logiezen die bij Airbnb zijn aangeboden conform onze regelgeving zijn. Dat proces is lopende. Ik kan daar niet op vooruitlopen. De oefening is gestart.
Toerisme Vlaanderen moedigt de uitbaters die hun logiezen nog niet hebben aangemeld aan. Dit is in april 2017 gestart. We werken geleidelijk. We doen dit niet met de karwats. We proberen iedereen zich geleidelijk in regel te laten stellen. We schrijven niet onmiddellijk de allergrootste boetes uit. Wanneer we logiesuitbaters contacteren en melden dat ze niet in orde zijn met de regelgeving, stellen we vast dat dit bij de meesten een onmiddellijk effect heeft. Dankzij het artikel in De Tijd hebben we bij Airbnb onmiddellijk een piek van registraties gezien. We hebben hierover gecommuniceerd, maar ook Airbnb heeft zelf ten aanzien van de eigen aanbieders gecommuniceerd. Dit heeft tot een piek in de registraties geleid. Na het artikel in De Tijd hebben we bij ons opnieuw een piek gezien. Dat heeft effect. Zoals ik al heb vermeld, loopt momenteel een steekproef. Conform het decreet voeren we de inspectie en de controle nauwgezet uit.
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, eerst en vooral bedank ik u om mijn kennis van Airbnb te vergroten. Op zich ben ik niet tegen nieuwe economieën, zeker niet als het om toerisme gaat. Ik heb bewust niet enkel over Brugge gepraat. Er zijn ook wel problemen met Airbnb in Gent en in andere steden. Ik wil er overigens op wijzen dat het protest tegen het systeem van Airbnb en tegen andere systemen ook groeit in andere grotere steden, zoals Amsterdam en Barcelona. Dit vormt niet enkel een nieuwe concurrentie met de andere logiesvormen. Ik kan in mijn eigen stad elke dag de visu vaststellen dat het explosieve succes van Airbnb een druk op de lokale bevolking uitoefent. De woningprijzen worden voor de lokale bevolking de lucht ingejaagd. De lokale bevolking wordt uit het centrum weggejaagd.
In een aantal steden en gemeenten, zoals Brugge en Gent, is reeds een stop ingevoerd. U hebt er zelf naar verwezen. zo mag Airbnb slechts tijdelijk worden aangeboden. Volgens mij mag dit volgens de reglementering in Gent gedurende maximaal zestig dagen. In Brugge is dit dossier het onderwerp van een discussie in de pers en in de gemeenteraad geweest. De burgemeester heeft verklaard dat het Logiesdecreet eigenlijk tegen de lokale reglementering ingaat. In Brugge bestaat er zoiets als een hotelstop. Nu zal ook een vakantiewoningstop worden ingevoerd. Airbnb mogelijk maken, druist eigenlijk tegen die lokale reglementering in.
Minister, mijn vraag om uitleg heeft slechts één bedoeling. Ik ben me er absoluut van bewust dat de meeste mensen die op het platform van Airbnb een kamer aanbieden, te goeder trouw zijn. U hebt verklaard dat er na het artikel in De Tijd een piek is geweest en dat steeds meer mensen zich laten registreren. U hebt cijfers aangehaald. Er zou echter iets moeten worden gedaan aan mensen die onder de noemer ‘Brugge’ woningen of kamers aanbieden met een adres in Rijsel.
Airbnb is ontstaan als een privé-initiatief van mensen die een kamer over hadden. De cijfers die u hebt aangehaald, verschillen een beetje van de cijfers waarover ik beschik. Ik heb echter de indruk dat Airbnb zo geprofessionaliseerd is dat de druk steeds groter wordt. Steeds meer adressen staan op dezelfde naam en op hetzelfde bankrekeningnummer. Er is wel degelijk een professionalisering van Airbnb aan de gang. Dat lijkt me geen goede evolutie.
Steeds meer mensen registreren zich. Ik hoop dat u, wanneer het nodig is, in elk geval tot gerichte controles zult overgaan.
Ik ga ermee akkoord dat het Logiesdecreet pas op 1 april 2017 in werking is getreden en dat we een zekere overgangsperiode moeten respecteren. Ik wil enkel van u vernemen hoelang deze overgangsperiode volgens u zal duren.
Mevrouw Coudyser heeft het woord.
Voorzitter, er is al veel gezegd, maar ik wil toch nog eens benadrukken dat we met het Logiesdecreet een level playing field voor alle toeristische ondernemers hebben beoogd. Volgens mij is de regelgeving in Vlaanderen uniek in Europa. Ik ben vorige week naar een door het Europees Parlement ingericht congres over toerisme geweest. Ik heb daar verschillende sprekers, zowel Europese commissarissen als ministers van Toerisme van andere lidstaten, gehoord. Eigenlijk kijken ze allemaal als voorbeeld naar de wijze waarop we de regelgeving in Vlaanderen aan deze eeuw hebben aangepast.
Dit heeft betrekking op alle toeristische ondernemers, de hoteluitbaters, de uitbaters van B&B’s en de uitbaters die tot de nieuwe deeleconomie behoren. Als we de digitale weg opgaan – wat de realiteit is – moeten we daar in onze regelgeving rekening mee houden. Dat is wat we in Vlaanderen hebben gedaan. Ik wil dat positieve aspect toch nog eens benadrukken.
Ik zou ook de positieve samenwerking willen benadrukken met Airbnb en met alle digitale platformen. We moeten erop letten dat we al de verschillende toeristische ondernemers gelijk behandelen. We moeten niet kijken waar ze elkaar kunnen beconcurreren. Het onderzoek van de draagkracht in Brugge heeft aangetoond dat Airbnb absoluut geen problemen veroorzaakt. In Brugge is dat momenteel zeker niet het geval. In andere steden is er lokale regelgeving die complementair kan zijn. Elke stad of gemeente moet haar verantwoordelijkheid nemen. Indien zich problemen voordoen, moet het bestuur dat lokaal bekijken.
Het lijkt me beter de vergelijking met Barcelona niet meer te maken. We moeten bekijken hoe we de regelgeving in Vlaanderen positief hebben aangepakt. Tijdens de overgangsperiode blijven we communiceren en informeren. De gerichte controles zijn gestart. Aan de hand hiervan zullen we verdere conclusies trekken.
Ik zou echter opletten. De doelgroep die Airbnb gebruikt om op vakantie te gaan, is gewoonweg een andere doelgroep dan de mensen die een kamer boeken bij de traditionele logiesuitbaters, de hotels en de B&B’s. We moeten voorzichtig zijn met de uitspraken die we hierover doen.
Minister Weyts heeft het woord.
Aansluitend bij de stellingen en het discours van mevrouw Coudyser, stellen we vast dat het protest in sommigen steden vaak net groeit vanwege de afwezigheid van enige stringente regelgeving met betrekking tot Airbnb. We hebben een poging ondernomen om een regelgeving tot stand te brengen.
We hebben eenvoudigweg beslist dat we vooral een administratieve vereenvoudiging willen. We willen ook het toeristisch ondernemerschap aanmoedigen. Er moet ook voor iedereen een gelijk speelveld zijn. Dat betekent dat iedereen die geld verdient door logiezen aan te bieden aan enkele basisvoorwaarden inzake veiligheid, hygiëne en dergelijke moet voldoen. Hij moet zich tevens registreren. We zullen dit ook inspecteren.
Wat het decreet betreft, behouden de steden de mogelijkheid zelf regulerend op te treden. Ze kunnen lokaal een hotelstop opleggen en andere maatregelen nemen. Dat is hun autonomie.
Wat de overgangsperiode betreft, hebben we het mogelijk gemaakt dat wie zich aanmeldt over een overgangsperiode van een jaar beschikt om zich met betrekking tot de brandveiligheid in regel te stellen. We zijn op dat vlak voorzichtig geweest.
Tot slot wil ik nog melden dat ook nieuwe bedrijven ontstaan. Voor zover wij weten, zijn er in Vlaanderen al twee sleutelbedrijven actief. Dat zijn bedrijven die voor de sleuteloverdracht zorgen, de kamers poetsen en voor de reservaties instaan. Toerisme Vlaanderen heeft die twee bedrijven gecontacteerd. Er is onmiddellijkheid bereidheid getoond om mee te werken. Dit maakt het mogelijk te controleren of de aangeboden logiezen wel degelijk met onze nieuwe decretale regeling in regel zijn.
De heer Sintobin heeft het woord.
Mevrouw Coudyser, u moet zich niet telkens opwinden als ik een vraag om uitleg stel over Airbnb of over het Logiesdecreet. U moet zich niet persoonlijk aangevallen voelen. (Opmerkingen)
Ik ben zo niet. De heer Van Overmeire kan hierover getuigen. (Opmerkingen. Gelach)
Minister, het uitgangspunt van mijn vraag om uitleg is natuurlijk de vraag naar een level playing field voor alle logiesvormen. Zoals uit het artikel in De Tijd en uit andere informatiebronnen blijkt, bevinden een aantal mensen die binnen Airbnb actief zijn, zich nog in een juridische schemerzone. Dat is een discussie die misschien later nog zal worden gevoerd.
Mevrouw Coudyser, ik wil nog een cijfer meegeven. U hebt eerst zelf de vergelijking met andere steden gemaakt. Volgens u is Vlaanderen een voorbeeld voor de Europese steden. Daarna hebt u gesteld dat we Brugge niet met Barcelona mogen vergelijken. Ik wil enkel een cijfer aanhalen. De afgelopen jaren is het aantal toeristen in Brugge van 1,5 miljoen mensen tot 7 miljoen mensen per jaar gestegen. Ik kan persoonlijk getuigen dat die evolutie toch voor enige druk op de binnenstad en op de autochtone bevolking zorgt. Ik beweer niet dat we die toeristen moeten wegjagen. We moeten echter nadenken over de wijze waarop we dit kunnen organiseren. We moeten de toeristen welkom kunnen heten, maar de autochtone bevolking moet nog op een leefbare wijze in het centrum kunnen wonen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.