Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking, Toerisme en Onroerend Erfgoed
Verslag
De heer De Meulemeester heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, minister, Booking.com is enorm handig voor de consument wanneer die overzichtelijk prijzen van hotelkamers wil vergelijken. De enorme bekendheid van het onlineplatform verschaft Booking.com een uiterst dominante positie op de boekingmarkt, en dat zorgt voor een machtspositie ten opzichte van de hotelsector.
– Jan Van Esbroeck treedt als voorzitter op.
Als hotels zich niet wensen te schikken naar de eisen van Booking.com, kan dat nefaste gevolgen hebben voor het aantal boekingen. Dat heeft dus een rechtstreekse economische impact op de hotels of verblijven in kwestie. Het is allerminst een geheim dat Booking.com zijn machtspositie ook gebruikt om de sector onder druk te zetten aangaande zijn prijszetting: zo worden hotels verplicht om via eigen kanalen niet onder de prijs te gaan die wordt geadverteerd op Booking.com. Vanuit de positie van Booking.com is dat begrijpelijk, aangezien de website overleeft op de 15 procentcommissie die ze verdient bij elke boeking. Voor de hotels maakt dat een eigen prijszetting echter onmogelijk. Mocht een hotel toch onder de prijs op Booking.com duiken, dan heeft Booking.com genoeg middelen om een hotel minder zichtbaar te maken op de website. De Europese Commissie verbiedt via haar mededingingsbeleid echter prijsafspraken en het misbruiken van een machtspositie. Een diepgaand overzicht van de specifieke regels zou ons hier te ver leiden, maar kort gesteld is het discrimineren van klanten verboden, net als het opleggen van handelsvoorwaarden. Bepaalde Europese lidstaten dwongen Booking.com daarom al tot het stopzetten van die laagsteprijsgarantie op de eigen website.
Recent heeft de Europese Commissie ook een soortgelijke beslissing betreffende de machtspositie van Amazon genomen. De daling van het aantal keuzemogelijkheden en de hogere prijzen voor de consument vormen een inbreuk op het Europese antitrustbeleid, en dat kan niet, aldus de Commissie. Minister, in Vlaanderen ondervindt de hotelsector echter nog steeds de negatieve gevolgen van de laagsteprijspolitiek van Booking.com. Hoe evalueert u de vraag van Horeca Vlaanderen om iets te doen aan de laagsteprijspolitiek van Booking.com? Wilt u hieromtrent enige actie ondernemen? Hebt u al aangedrongen op beleidsacties hieromtrent op het federale niveau, waar de ministers Peeters en Borsus bevoegd zijn?
Minister Weyts heeft het woord.
Het klopt inderdaad dat Amazon is tegemoetgekomen aan de vraag van de Europese Commissie om hun strikte contractvoorwaarden, waardoor de distributeurs van e-boeken via andere kanalen geen gunstigere tarieven mochten aanbieden, te schrappen. Dat is zeer positief, want daarvoor hadden we wat kritiek. Nu denk ik dat we dat initiatief van de Europese Commissie zeker kunnen ondersteunen. Nu wordt dat door de toeristische sector vanuit dezelfde ratio gevraagd voor Booking.com. Op dit moment bevindt Booking.com zich in een zeer zekere machtspositie ten opzichte van de hotelhouders. Ik ken voorbeelden van rabiate tegenstanders, hotelhouders die zeiden dat ze zich nooit zouden aansluiten bij Booking.com en dat uiteindelijk toch node hebben gedaan.
Om u in een idee te geven van het belang van Booking.com als distributiekanaal bij hotelreservaties, geef ik een aantal cijfergegevens van het Hotelrapport Vlaamse Kunststeden 2015. Dat is een initiatief van de Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen en de diverse hotelassociaties van de kunststeden. Daaruit blijkt dat het marktaandeel van de kamerovernachtingen van de online travel agencies (OTA’s) in de kunststeden aanzienlijk is. In Antwerpen zijn die online boekingagentschappen goed voor 32 procent van de boekingen, waarbij Booking.com alleen goed is voor 20 procent. In Brugge is dat 44 procent van de boekingen, waarvan 28 procent op rekening van Booking.com alleen komt. In Gent is dat 31 procent, waarvan 22 procent via Booking.com, en voor Leuven en Mechelen samen is dat 25 procent via OTA’s, waarvan 15 procent op het conto van Booking.com. Dat is dus toch een aanzienlijk deel van de markt.
Het hotelrapport voor 2016 is vorige week gepubliceerd, maar voor 2016 werden enkel de generieke gegevens van de OTA’s meegegeven, dus geen uitsplitsing per OTA, dus niet apart voor Booking.com. Een algemene conclusie is wel dat die online agentschappen in alle kunststeden in 2016 nog aan marktaandeel hebben gewonnen ten opzichte van de cijfers van 2015. In Antwerpen is dat plus 3 procent, in Brugge plus 4 procent en in Gent plus 4 procent. De verwachting is dat die groei zich nog zal doorzetten.
Reizigers maken dus steeds vaker gebruik van die sites. Dat maakt dat Booking.com een kanaal is dat elke hotelhouder absoluut nodig heeft om conversie te genereren, maar de vraag is natuurlijk tegen welke prijs. De hotelhouders hebben op dit moment weinig tariefvrijheid door die enge prijsparititeitsclausule. Ze kunnen daardoor op hun eigen website natuurlijk geen lagere prijzen aanbieden dan via de site van Booking.com. Daarnaast verliezen de hotelhouders ook een deel van de kamerprijs door de commissievergoeding die ze wel moeten betalen aan de boekingsites.
De winstmarge van Booking.com is dus eigenlijk een inkomstenderving voor de betrokkenen. Ze moeten al tegen de laagste prijs adverteren of verhuren, en van die laagste prijs gaat er dan nog een winstmarge van Booking.com af. De hotels zakken dus uiteindelijk onder de laagste prijs.
In onze buurlanden staat men intussen al wat verder inzake regelgeving. In Frankrijk is er een wettelijk verbod ingevoerd op het hanteren van die prijspariteitsclausules, net als in Oostenrijk. In Duitsland is het gebruik van de clausule verboden, maar dat is op basis van een beslissing van de mededingingsautoriteit en die beslissing wordt daar aangevochten. Ik weet niet in welke mate die regelgeving juridisch werd aangevochten in Frankrijk en in Oostenrijk.
Het spreekt voor zich dat ik de vraag van Horeca Vlaanderen ondersteun. Ze staan ook niet alleen. Het zijn de drie horecafederaties in ons land die de kat de bel hebben aangebonden bij de federale ministers Peeters en Borsus, die ook inspanningen leveren om die problematiek aan te pakken. Minister Peeters heeft vorige maand overleg gehad met Booking.com en de diverse horecafederaties. Hij plant ook nog een onderhoud met Test-Aankoop om die kant van het verhaal te horen, namelijk de mening van de consumenten in dezen. Minister Borsus heeft de Belgische Mededingingsautoriteit gevraagd om de praktijken van Booking.com toch onder de loep te nemen. Die monitoring van de hotelsector heeft blijkbaar niet geleid tot heel eenduidige resultaten. De Europese Commissie en de nationale mededingingsautoriteiten hebben alleszins beslist om de sector verder te blijven opvolgen. Alle nieuwe onderzoeken en marktanalyses zullen worden gecoördineerd bij het Europees netwerk van mededingingsautoriteiten. Aangezien deze problematiek zich natuurlijk niet uitsluitend in Vlaanderen voordoet en mijn federale collega’s al wat inspanningen hebben geleverd en actie hebben ondernomen, zal ik hen vanuit Vlaanderen zeker steunen waar mogelijk.
– Rik Daems treedt als voorzitter op.
Wel wil ik als Vlaams minister van Toerisme zeker nog het volgende in de verf zetten: ook al is het nu nog niet mogelijk om goedkopere prijzen aan te bieden via de eigen website, het is de hotels wél toegelaten om via mail of telefoon lagere prijzen aan te bieden. In rechtstreekse contacten is het dus wel mogelijk om andere prijzen aan te bieden, maar goed, ook dan gaan ze natuurlijk nog altijd onder hun laagste prijs. Het is spijtig dat veel toeristen dat op dit moment nog niet weten, dus wou ik toch die boodschap nog eens benadrukken.
De heer De Meulemeester heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het stemt me tevreden dat u de problematiek erkent en dat u ook al de nodige initiatieven hebt genomen ten overstaan van uw federale collega’s om te proberen daar iets aan te doen.
U zei het net: de Belgische Mededingingsautoriteit heeft die problematiek onder de loep genomen. Men gaat de sector dus blijven opvolgen, maar ik denk dat er iets meer zou moeten gebeuren. Ik weet dat u daar sterk op aandringt, maar het zou toch wel goed zijn dat men dat blijft volgen, zodat dat voor de consument duidelijk is. Ik weet niet in welke vorm het mogelijk is om daarover ook te communiceren ten overstaan van de consument, zodat die weet dat, indien hij online boekt via Booking.com, er eigenlijk toch wel een nadelig effect is, niet het minst voor het hotel waar hij heeft gereserveerd. Ik vind dat we dat toch wel streng moeten blijven opvolgen, zodat dergelijke technieken in de toekomst niet kunnen.
We moeten ook verder contact blijven houden met onze federale collega’s, zodat men van daaruit ook het nodige kan blijven doen ten overstaan van de Europese Commissie, om Booking.com er uiteindelijk toe te bewegen, wat waarschijnlijk niet gemakkelijk zal zijn, om af te stappen van die technieken, die uiteindelijk nadelig zijn voor de hotels, maar uiteindelijk ook voor de consument.
De heer Kennes heeft het woord.
Ik dank collega De Meulemeester voor zijn vraag. Ik heb vorige week of niet lang geleden op een avond een hotelhouder aan de lijn gekregen. Die man klonk redelijk bitter. Hij vroeg me om zijn rekening eens te maken. Booking.com geeft 15 procent en als ze betalen met Visa en vooral American Express moet hij ook nog een hele tijd op zijn geld wachten. Hij vroeg wanneer er iets gaat gebeuren, wanneer we daar rekening mee gaan houden, want het is een moeilijke sector. Als hij ’s morgens het ontbijt serveert, beseft hij hoeveel hij daaraan verliest tegenover andere systemen. Een aantal mensen voelen zich dus uitgezogen.
Ik heb aan die man uitgelegd dat de politiek daar weinig greep op heeft, dat dat internationale netwerken zijn, dat daar een marktmechanisme werkt. Ergens voelen velen aan dat het te ver is doorgeslagen en dat een monopolie ertoe leidt dat het evenwicht zoek is. Ik hoop echt dat we hier op Europees niveau, want dat overstijgt uiteraard Vlaanderen en België, actie kunnen ondernemen. Mensen moeten hun kost kunnen verdienen. Netwerken mogen gerust werken, mensen kunnen als tussenpersoon een graantje meepikken, dat is een klassiek systeem, maar dat moet binnen de perken worden gehouden.
Een kleine technische opmerking: als het gaat over marktoverwicht, zijn er effectief procedures die aanhangig kunnen worden gemaakt bij Europa. Ik stel voor dat de vraagsteller desgevallend met het kabinet eens kijkt welke richting men daar kan nemen. Eventueel kan het parlement daar de aanzet toe geven. Het is duidelijk dat het marktoverwicht een inbreukprocedure is die in alle sectoren bestaat.
De vraag om uitleg is afgehandeld.