Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Verslag
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Voorzitter, enkele weken geleden is behoorlijk wat commotie ontstaan met betrekking tot Inter-act, een onderzoeksproject van onder meer de KU Leuven en de Universiteit Antwerpen. Het onderzoeksproject richt zich tot pas bevallen moeders die hun overtollige zwangerschapskilo’s zo snel mogelijk zouden moeten verliezen. Om dat te bereiken, krijgen ze een weegschaal, een activiteitentracker, een app en een coach. Medewerkers van Kind en Gezin zijn onder meer tot coach aangesteld en zes weken na de bevalling zouden de vrouwen hun coach reeds een eerste maal op bezoek krijgen.
In De Standaard heeft de heer Devlieger, een onderzoeker van de KU Leuven, zich laten ontvallen dat hij “al droomt van een nieuw cadeaupakket voor vrouwen in het kraambed: in plaats van die omstreden roze doos vol reclame kunnen we hen een weegschaal, een meetinstrument, een app en een coach geven.”
De verontwaardigde reacties bleven natuurlijk niet uit. In verschillende opiniestukken hebben moeders laten weten dat ze die eerste maanden na de bevalling wel wat anders aan hun hoofd hebben dan diëten en sporten. Een nieuwe balans tussen werk en privéleven zoeken, vergt veel energie en is allesbehalve een eenvoudige taak. Velen vrezen ook de negatieve impact van het project op het zelfbeeld van jonge moeders. Als we rekening houden met het feit dat 10 tot 15 procent van de jonge moeders met een postnatale depressie worstelt, kunnen we ons bedenkingen maken bij de wenselijkheid van een onderzoeksproject dat vrouwen attent maakt op een paar kilootjes te veel.
Minister, wat is uw visie op dit onderzoeksproject en dan meer bepaald op het voorgesteld traject waarbij pas bevallen moeders een weegschaal, een bewegingstracker, een app en een coach krijgen?
In De Standaard is sprake van “medewerksters van Kind en Gezin” die een opleiding tot coach volgen. Betreft het hier medewerkers van de consultatiebureaus? Wat is de exacte rol van Kind en Gezin in dit onderzoeksproject? De coaches zouden een opleiding volgen. Wie geeft die opleiding? Wat omvat die opleiding?
Tussen 10 en 15 procent van de pas bevallen vrouwen worstelt met een postnatale depressie. Is tijdens het ontwerpen van dit onderzoeksproject aandacht besteed aan de mogelijke gevolgen op psychisch vlak van het traject voor jonge moeders?
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Voorzitter, ik begrijp de reacties op basis van wat in de pers is verschenen over het Inter-act-onderzoek. Het is dan ook een zeer gevoelig onderwerp. We moeten vermijden dat we jonge moeders met bijkomende druk opzadelen. Zoals terecht is opgemerkt, vergt het zoeken naar een nieuwe balans sowieso al veel energie van jonge ouders. Het is die zoektocht die we met veel maatregelen, interventies en diensten maximaal willen ondersteunen op maat van de gezinnen zelf.
De Inter-act-studie kan meer inzicht verschaffen in de vraag welke interventies als ondersteunend worden ervaren en dus effectief zijn. Het onderzoeksdesign is de verantwoordelijkheid van de onderzoekers. Navraag heeft me geleerd dat de weegschaal en de app slechts hulpmiddelen zijn in een meer holistische aanpak. De nadruk ligt op motivationele coaching. Uiteraard gaat hierbij ook aandacht naar het psychisch welbevinden van de geïncludeerde moeders.
Kind en Gezin neemt regelmatig deel aan wetenschappelijke onderzoek met betrekking tot preventieve gezondheidszorg, gezinsondersteuning en kinderopvang. De moeders die door de onderzoekers zijn geïncludeerd, stappen vrijwillig in het onderzoeksprogramma. Ze worden door een coach opgevolgd. Naast die aan het onderzoek verbonden coaches werken ook zeven medewerkers van Kind en Gezin mee als leefstijlcoaches. Het gaat om regelverpleegkundigen en om regioteamverantwoordelijken. De coachende vaardigheden en de positieve gespreksvoering staan centraal. Daarnaast worden voor het onderzoek ook enkele standaardmetingen verricht.
De opleiding is gefocust op motiverende gespreksvoering en op motiverende coaching. De coaches leren tevens hoe ze de lichaamsmetingen moeten uitvoeren en registreren. Dit moet op een gestandaardiseerde wijze gebeuren. Dat is belangrijk voor het wetenschappelijk onderzoek.
De driedaagse vorming is verzorgd door medewerkers van het programma Moeder en Kind van de groep Gezondheid en Welzijn van de University Colleges Leuven-Limburg (UCLL). Wat de ondersteuning van de gezinnen betreft, volgen de medewerkers van Kind en Gezin gedeeltelijk een vast programma voor de medische preventie.
Mevrouw Saeys, zoals u hebt opgemerkt, is het zeer belangrijk oog te hebben voor het thema post-partumdepressie. De medewerkers van Kind en Gezin screenen hierop tijdens de eerste contacten. De rest van de dienstverlening wordt op maat georganiseerd en sluit maximaal aan bij de noden en de vragen van de gezinnen. Ze doen dit alles vanuit een positieve en motiverende houding. Het luisteren naar de vragen en de behoeften van het kind en zijn ouders binnen hun leefomgeving staat hierbij centraal. Door middel van dialoog en informatie wordt een passende oplossing gezocht.
Het is de bedoeling om, net als in het Inter-act-onderzoek, meer en meer met trajectverantwoordelijken te werken. De verwachting is dat dezelfde coach de moeder gedurende het hele onderzoek begeleid.
De effecten van de interventie zullen worden geëvalueerd in een gerandomiseerde gecontroleerde trial onder 1100 vrouwen. We wachten graag de resultaten van het onderzoek af om over de interventie zelf verder standpunt in te nemen.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Minister, dank u wel voor uw antwoord. Ik was zelf ook wel wat verbolgen toen ik over het initiatief las. Het uitgangspunt zal waarschijnlijk wel geweest zijn dat gezonde voeding en beweging absoluut nodig zijn. Maar als ik zie dat men zes weken na een bevalling vrouwen wil motiveren door ze een weegschaal aan te bieden, dan heb ik daar mijn sterke twijfels over. Op dat moment zullen slaap en een gezonde maaltijd veel meer bijdragen tot een gezond gewicht. Ik zou zelf eerder pleiten voor de nodige ondersteuning op dat vlak, zoals uitbreiding van kraamzorg en dergelijke.
We hebben het hier al over gehad. We hebben een voorstel van resolutie goedgekeurd. De druk op jonge vrouwen neemt almaar toe in deze maatschappij. Ik denk dat ze dit kunnen missen als kiespijn. Als men zegt dat men ervan droomt een weegschaal te geven op het kraambed, dan denk ik dat vrouwen in het kraambed veel liever een broodje preparé of een glas cava hebben dan een weegschaal.
Mevrouw Godderis heeft het woord.
Minister, toen ik zwanger was – dat is een hele tijd geleden, want ondertussen heb ik al twee dochters die bevallen zijn – werd vaak gezegd dat je moet eten voor twee. 35 jaar geleden was dat zo. Gelukkig is dat voorbij.
Er is reeds een grote druk bij jonge mama's om het schoonheidsideaal te bereiken. Je ziet wekelijks in magazines en weekbladen dat daarop wordt ingespeeld met titels als ‘Slank na de geboorte’. Vaak worden dan ook eetstoornissen ontwikkeld bij die jonge mama's. Dat is intriest. Daarom is het beter te investeren in de voorzorg: hoe kan je tijdens de zwangerschap gezond eten? Dit wil echter niet zeggen dat je de mama's er niet bewust van moet maken, maar wel op een minder dwingende manier.
Minister, ik ben in dezen helemaal geen ervaringsdeskundige, hoogstens een getuige. Het parlement heeft effectief een voorstel van resolutie goedgekeurd rond perinatale en neonatale zorg, waarin de positie van de nieuwe moeder is beschreven. Het zou nuttig zijn mocht het beleid, ook als het experimenten en onderzoeken opzet, rekening houden met de items die in die resolutie naar voren worden geschoven. Tenslotte is het een door het parlement kamerbreed goedgekeurd document.
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Dat doen wij altijd.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Ik denk dat men in het vervolg eens twee keer moet nadenken vooraleer men dergelijke zaken poneert. Ik veronderstel dat het initiatief dat erachter zat, namelijk gezonde voeding, gezond gewicht houden of opnieuw krijgen, wel zeer nobel is en ook zeker moet gebeuren, maar de manier waarop het gebeurde, daar heb ik echt grote vraagtekens bij.
De vraag om uitleg is afgehandeld.