Verslag vergadering Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand
Verslag
Mevrouw Moerenhout heeft het woord.
Minister, buurtbewoners uit de noordrand van Brussel nemen sinds april meer vliegbewegingen waar boven hun woonplaatsen. Zo zouden er in Grimbergen, Meise, Wemmel en omgeving meer vliegbewegingen dan voordien waar te nemen zijn. Recent werd bekend dat bepaalde vliegtuigmaatschappijen hun vliegtuigen sneller en dus steiler in de lucht trachten te krijgen wanneer ze opstijgen. De piloten kunnen dan sneller afdraaien naar bijvoorbeeld de Ringroute of de noordelijke route, waardoor ze het Brusselse Gewest en bijhorende boetes kunnen ontzien. Vliegtuigen die met een scherpere hoek afdraaien en vliegen, maken meer lawaai. Bovendien is de hercertificering van de DHL-toestellen van kracht sinds begin april 2017. Door deze hercertificering verhoogt het aantal toestellen op de vliegroute boven Meise en Wemmel.
Minister, bent u op de hoogte van een concentratie van vliegbewegingen boven de noordrand? Ziet u een verband met boetes die vliegtuigmaatschappijen boven het hoofd hangen voor het overtreden van de Brusselse geluidsnormen en de concentratie van vliegbewegingen? Hebt u weet van experimenten met andere vliegbewegingen waardoor verschillende routes meer samenvallen? Gaat u, al dan niet samen met uw collega-minister, bevoegd voor het leefmilieu, Schauvliege, stappen ondernemen om de extra overlast voor de bewoners van de noordrand teniet te doen?
Minister Weyts heeft het woord.
Hier spelen twee elementen: enerzijds Ryanair en het sneller en steiler opstijgen, en anderzijds de hercertificering van een aantal toestellen van DHL.
Wat betreft Ryanair, heeft minister Schauvliege al geantwoord in de commissie Leefmilieu op een vraag van mevrouw De Vroe. Ik herhaal een aantal kernlijnen van dat antwoord. Opstijg- en landingsroutes zijn een exclusieve bevoegdheid van Belgocontrol en dus een federale bevoegdheid. Wanneer een piloot aan de controletoren vraagt om zijn vertrekprocedure aan te passen, dan is het aan de luchtverkeersleiding om al dan niet in te gaan op die vraag. Daarbij wordt ook rekening gehouden met weersomstandigheden, windsterkte, windrichting, verkeersdrukte, capaciteit en vanzelfsprekend de beschikbaarheid van banen.
De piloten van Ryanair zouden consequent een afwijking vragen. Sinds 24 februari bereiken de vliegtuigen van Ryanair die opstijgen vanop baan 25R, gemiddeld een grotere hoogte dan voorheen boven de geluidsmeetposten van Diegem en Haren, die beide in het verlengde liggen van startbaan 25R. Het is niet bekend of andere luchtvaartmaatschappijen diezelfde tactiek hanteren. Volgens een vluchtige, beperkte screening van radartracks van de vliegtuigen hebben we niet de indruk dat ook andere vliegtuigmaatschappijen dat systematisch zouden doen. Ook wat betreft DHL heb ik de informatie uit derde hand, want ook hier heb ik geen rechtstreekse bevoegdheid.
Er is ter zake in de Kamer een vraag gesteld door Inez De Coninck aan minister Bellot. Die gaf een nogal technisch antwoord, maar in het kort komt het op het volgende neer: Duitse luchtvaartoverheden hebben in maart 2017 een nieuw geluidscertificaat toegekend aan vijf Boeings 757, waaronder twee van DHL die in Duitsland zijn ingeschreven. De geluidsniveaus die op dat certificaat zijn vermeld, brengen de quota count (QC) voor die toestellen op 4,2. Daardoor moeten die toestellen verplicht gebruikmaken van de Ringroute in de richting van het baken van Chièvres. Dat is een gevolg van een politieke beslissing van 24 januari 2003, als ik me niet vergis van toenmalig minister Durant. De certificering van toestellen gebeurt door het Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart (EASA), op vraag van de operator van de toestellen.
Tussen 1 en 25 april zouden 37 toestellen ’s nachts de Charlieprocedure hebben gevolgd. Dit komt neer op een gemiddelde van tien toestellen per week. DHL beschikt over een gediversifieerde vloot van 757-200 Boeingtoestellen en het zijn niet stelselmatig dezelfde toestellen die op Brussel vliegen. Naargelang de gebruikte toestellen zullen de vluchten bijgevolg tijdens bepaalde nachten langs de kanaalroute verlopen en tijdens andere nachten langs de Ringroute.
Ik kom tot het tweede element van de vraagstelling rond Ryanair. Er is een directe relatie met de verstrengde Brusselse geluidsnormen vast te stellen. Dat is nogal evident. Dan moet u ook weten dat Ryanair doorgaans geen te zware toestellen inzet. Het toont aan hoe absurd de hele discussie is en dat de houding van Brussel niet bepaald is ingegeven vanuit een grote bekommernis omtrent het welzijn van de inwoners. De meetposten staan namelijk op de grens met Vlaanderen in naar Brusselse normen dunbevolkt gebied. Wat betreft DHL is er mogelijk een indirecte link. Het lijkt me niet onrealistisch dat DHL zelf een hercertificering heeft gevraagd. Anderzijds worden de meeste toestellen betrapt en beboet op de Ringroute en niet op de kanaalroute, dus wel in dunbevolkt Brussels gebied en niet in dichtbevolkt Brussels gebied, wat – nog eens – absurd is. Maar 8,76 procent van de opstijgende vluchten gaat over dichtbevolkt Brussels gebied.
Ik heb geen kennis van experimenten met andere vliegbewegingen.
Tot slot de vraag naar de evolutie in de meest recente maanden. Er is enerzijds het overleg dat wordt georganiseerd door de federale overheid, maar waar ik vaststel dat de politieke wil niet van dien aard is dat we tot een onmiddellijke oplossing zouden komen. Er zijn ook bilaterale contacten vanuit de Vlaamse Regering met de Brusselse Gewestregering, maar de recente gebeurtenissen hebben gemaakt dat er momenteel andere dringende bekommernissen zijn in hoofde van de minister-president van het Brusselse Gewest.
Nog een kanttekening: slechts 5 procent van alle vliegbewegingen gaat boven het Brusselse Gewest, 60 procent gaat uitsluitend boven Vlaanderen en 35 procent voornamelijk boven Vlaanderen en een klein stukje boven het Brusselse Gewest. Dat zijn vooral de fameuze bochten naar links en naar rechts. Voor u opnieuw verwijst naar een intendant, wil ik nog even meegeven dat dit een politieke discussie is die ook politiek zal moeten worden opgelost.
Mevrouw Moerenhout heeft het woord.
Minister, u spreekt over twee feiten, maar ik hoor eigenlijk twee problemen. U zegt dat het sneller en steiler opstijgen van de vliegtuigen een bevoegdheid is van Belgocontrol, en dus een federale bevoegdheid, maar de gevolgen zijn wel Vlaams. De gevolgen zijn meer lawaai voor de inwoners die onder die route liggen. U zegt dat het besproken is in de commissie Leefmilieu. Dat klopt. Waarom? Een gevolg is meer lawaai, maar een ander gevolg is dat er meer kerosine naar beneden dwarrelt. Dat is een negatief verhaal: meer lawaai en meer kerosine voor de inwoners van de noordrand. U bent minister van de Vlaamse Rand.
Sneller en steiler vertrekkende vliegtuigen, meer lawaai en dus ook meer risico’s voor de gezondheid van de omwonenden. U zegt het zelf: er is een correlatie met de falende belangenconflicten die u hebt ingeroepen. Dat is toch minstens deels uw verantwoordelijkheid.
De voorbije maanden gingen er al verschillende alarmbellen af over de stijgende onzekerheid voor de vliegtuigmaatschappijen. Wij hebben u vanuit de oppositie altijd gewaarschuwd dat er ook onzekerheid voor de inwoners zou zijn. Ik denk dat vandaag feitelijk gebleken is dat dat een terechte bezorgdheid was en dat die onzekerheid er ook in de feiten is voor de omwonenden van de luchthaven en van de noordrand.
Van de ene op de andere dag krijgen zij te maken met meer lawaai en meer kerosine. U spreekt over tien DHL-vluchten per week, maar u vergeet erbij te zeggen dat dat ook zware vluchten zijn – zware vluchten, en dus ook meer lawaai.
Ik heb het u al verschillende keren gezegd, minister, dat er kostbare tijd verloren gaat. U zegt nu zelf dat er politiek gezien eigenlijk niets gebeurt. U laat als minister van de Rand de inwoners van de Rand in de steek, en dat is voor mij en mijn partij onaanvaardbaar. Er is net een minister van de Rand uitgevonden om de inwoners van de Rand te beschermen, en niet om ze met meer problemen op te zadelen. En dus doe ik het wel, minister. Ik herhaal heel graag vanuit de oppositie ons constructieve voorstel om een intendant aan te stellen. Schakel iemand in, want het groeit u boven het hoofd. Schakel iemand in die tijd en energie heeft om de verschillende betrokken actoren, de gewesten, de maatschappijen, maar ook de omwonenden, te verenigen en over alle belangen heen – milieu, gezondheid, economisch – een oplossing te zoeken met voldoende draagkracht, en dat ook op korte termijn. Want zoals het er nu voor staat, staat het er niet goed voor.
De heer Doomst heeft het woord.
Minister, bedankt voor de toelichting. Mijn vraag is wat de vliegzomeragenda op federaal niveau is. Hebt u er zicht op wat de grootste intendant, de heer Bellot, zinnens is? Is er voor juli, augustus, september een concreet overleg in het vooruitzicht of niet?
De heer Van Eyken heeft het woord.
Minister, u zei dat 5 procent van de vliegbewegingen over Brussel gaat en dat 35 procent bochten maakt. De overige 60 procent gaat exclusief naar Vlaanderen. Die bochten, dat gaat dan zowel over de noordrand als de oostrand. En die 60 procent andere, vertrekken die dan uitsluitend richting Leuven? Ik zou daar graag wat meer over weten.
Zoals collega Moerenhout zei, is er nu het spijtige voorval dat er weinig of geen overleg meer mogelijk is. Betekent dat effectief dat zolang men niet uit de Brusselse knoop is qua vorming van een regering, het overleg volledig stil ligt, en dat er misschien zelfs geen contacten zouden zijn met de federale overheid, met de federale minister Bellot, om toch uit die zaak te geraken? Ondertussen blijft de hinder voor de omwonenden bestaan en is er onzekerheid voor de leefbaarheid rond de luchthaven, maar ook wat betreft tewerkstelling. Men weet van geen kanten wat er in het vooruitzicht is.
Ik zou willen benadrukken dat, in een tijd dat er door politieke problemen geen overleg meer mogelijk is, de aanstelling van een intendant misschien een derde oplossing is, die het probleem waarschijnlijk op een kortere termijn zou kunnen oplossen.
De heer Poschet heeft het woord.
Bedankt voor uw antwoord, minister. Ik heb één korte vraag: wanneer en met wie was uw laatste bilaterale contact met de Brusselse Hoofdstedelijke Regering?
Minister, ik deel uw mening dat een intendant hoogstwaarschijnlijk geen goede oplossing is, maar ziet u dan in de vrij nabije toekomst nog stappen die wel gezet kunnen worden?
Minister Weyts heeft het woord.
De contacten verlopen tussen de beide ministers-presidenten, waarbij ik op de achtergrond een van de twee ministers-presidenten adviseer. Zelf heb ik natuurlijk contacten in de schoot van het Overlegcomité.
Op de agenda van minister Bellot en anderen heb ik geen zicht, noch op hoe men daar in hoofde van de Federale Regering verder in tracht te gaan. Er zijn werkgroepen lopende. Ik kan niet uit het hoofd zeggen wat daar de concrete agenda van is. Ik denk ook niet dat die echt vast ligt, maar daar moet ik een slag om de arm houden.
Mevrouw Moerenhout, u verwijt ons dat we belangenconflicten hebben ingeroepen. Wij hebben gewoon getracht om daar op te treden als een goede huisvader en onze belangen maximaal te vrijwaren. Door het inroepen van een belangenconflict hebben we er ten minste voor gezorgd dat die geluidsnormen toch een beperkte tijd zijn opgeschort. We hebben daar het onderste uit de kan gehaald.
Ik vind het een beetje flauw oppositiewerk als u zegt dat ik de inwoners van de noordrand in de steek laat. Ik denk dat ik al zeer veel gedaan heb, zowel inzake belangenconflicten als op het vlak van het overleg, dat we heel wat kansen hebben geboden.
We zullen ons dubbel blijven plooien om bilateraal en via de Federale Regering te trachten de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot andere inzichten te brengen. Ik heb eerlijk gezegd nog niet echt een oplossing van u gehoord. Die intendant zou, denk ik, snel een Brusselse deur op zijn neus krijgen. Het is een politiek probleem, dat politiek moet worden opgelost. En daarvoor dienen politici, die hun werk moeten doen. Ik denk dat dat de meest productieve weg zal zijn. Maak uzelf niets wijs, een intendant zal op dat vlak in heel die discussie geen stappen vooruit kunnen zetten.
Mevrouw Moerenhout heeft het woord.
Minister, ik verwijt u niet dat u een belangenconflict hebt ingeroepen. Ik verwijt u dat u er niet genoeg mee gedaan hebt de voorbije zes maanden. Met Groen hebben wij inderdaad een heel sterke bezorgdheid over de gezondheid en de leefbaarheid van de Rand en zijn inwoners. Vandaag bevestigt u wat we via verschillende kanalen hadden gehoord, namelijk dat de inwoners van Meise, Wemmel en Grimbergen enerzijds meer vliegtuigen boven zich krijgen ’s nachts, en anderzijds dat de vliegtuigen die er zijn, steiler opstijgen, waardoor die inwoners meer lawaai hebben, meer kerosine en meer milieuoverlast.
En dan kijken we inderdaad naar u, vanuit de oppositie en vanuit Groen. Want u bent de minister van Mobiliteit. U bent de minister van de Vlaamse Rand. En u bent degene die de ondertussen gefaalde belangenconflicten heeft ingeroepen. Voor ons is de situatie klaar. De situatie van onzekerheid en vooral van stilstand is onaanvaardbaar, en is nefast voor de omwonenden, voor de vliegtuigmaatschappijen, en vooral ook voor de draagkracht van de omwonenden. Wij roepen u op om iets te doen. Ik zie wel alle heil in die intendant, want u geeft ook geen andere oplossing. Die intendant is volgens mij de weg die we moeten bewandelen.
Mevrouw Moerenhout, u bent niet een deel van de oplossing, maar een deel van het probleem. Groen is een deel van het probleem. De problemen waarmee wij vandaag worden geconfronteerd, gaan onder andere terug tot mevrouw Durant, die ter zake nefaste beslissingen heeft genomen, die nadelig zijn voor de Vlaamse Rand. U bent dus geen deel van de oplossing. U bent een deel van het probleem.
U bent het probleem, minister. (Gelach)
U lacht gewoon in het gezicht van de mensen van de Rand. Elke nacht zware vliegtuigen, tien per week, meer lawaai, meer kerosine, meer gezondheidsproblemen. En het enige wat u vandaag doet, is een steen werpen en lachen. De mensen van de Rand verdienen beter, en zeker van hun minister van de Rand.
De vraag om uitleg is afgehandeld.