Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking, Toerisme en Onroerend Erfgoed
Verslag
De heer Van Overmeire heeft het woord.
Mijn vraag om uitleg gaat over Flanders Today, een Engelstalige website en magazine dat zich hoofdzakelijk richt tot expats en buitenlandse journalisten en diplomaten in België. In de voorbije tien jaar zijn er wat vragen gesteld over Flanders Today, maar ik ben altijd een verdediger geweest van initiatieven die zich in een andere taal tot politieke en economische opinieleiders richten, omdat je van die mensen niet kunt verwachten dat ze toegang hebben tot onze Nederlandstalige media. Daarom heb ik tien jaar lang en ook al daarvoor gepleit voor dit soort initiatieven.
Er is nu een evaluatie gebeurd door het Departement Buitenlandse Zaken, dat aantoonde dat Flanders Today een beetje zijn doel voorbijschiet of dat de meerwaarde ervan beperkt is, en dat je die middelen misschien beter op een andere manier kunt inzetten.
Minister, wat was de precieze reden om de overheidsopdracht voor Flanders Today stop te zetten? De evaluaties uit het verleden waren al bij al redelijk goed. Vanwaar dan ineens die ommekeer? De wereld verandert natuurlijk. Men moet zich aanpassen aan een veranderende wereld. Dus ik sta open voor argumenten die u ter zake zou aanhalen.
Minister-president, u zegt dat de Vlaamse overheid blijft inzetten op communicatie naar de expatgemeenschap via www.flandersnews.be, Fans of Flanders en de website van het Departement Buitenlandse Zaken. Gaan de mensen de weg kennen daarnaartoe? Worden er ook bijkomende initiatieven genomen om hen daarnaartoe te leiden?
Met het stopzetten van Flanders Today komt een mooi budget vrij: 930.000 euro. Ik verneem dat dat zal worden besteed aan de verdere uitbouw van het beleid binnen het Departement Buitenlandse Zaken. Hebt u daar meer informatie over? Ik hoor daar verschillende geruchten over. Iedereen kan wel een extra potje van 1 miljoen euro gebruiken in deze tijden. Minister-president, op welke manier zal dat vrijgekomen geld worden besteed?
Het netwerk van Vlaamse vertegenwoordigers in het buitenland kan wel wat extra steun gebruiken. Net als de collega’s in deze commissie kom ik geregeld met hen in contact. We hebben op initiatief van de voorzitter en de commissieleden de tour gedaan – nog twee te gaan – en we hebben met die mensen kunnen praten. We hebben vastgesteld dat ze heel wat en steeds meer opdrachten krijgen, dat ze heel wat werk verzetten. Er is een zekere shift in de zin dat ze vroeger werden gezien als de vertegenwoordigers van de minister-president, terwijl ze nu toch de vertegenwoordigers zijn van de volledige Vlaamse Regering, en hun takenpakket significant wordt uitgebreid.
Er zijn ook posten die verschillende landen bestrijken, wat toch heel moeilijk is met de middelen die hun ter beschikking staan. De post in Frankrijk moet naast het land zelf ook internationale organisaties opvolgen zoals de OESO, UNESCO en de Raad van Europa, en die post zou je misschien kunnen ontdubbelen. Als u zegt dat u het beleid van Buitenlandse Zaken gaat versterken, dan zijn er wel wat argumenten om dat te doen, naast de post Rome die in de toekomst zal worden uitgebouwd. Allemaal heel goed, maar die mensen moeten de middelen, het personeel en de mankracht krijgen om de opdrachten die we hun geven, goed te vervullen.
Terug naar Flanders Today. We hebben de merknaam Flanders Today, die door de Vlaamse overheid behouden blijft. Wat gaat ze precies doen met die merknaam? Wordt die nog ingezet? Hoe gaat de communicatie naar buitenlandse expats in Vlaanderen, Vlaamse expats in het buitenland, regiovertegenwoordigers en buitenlandse journalisten in de toekomst verlopen?
Als ik buitenlands ben en buitenlandse politici ontmoet, dan blijft er altijd heel veel werk te doen. Dat is een neverending story, een soort sisyfusarbeid. Telkens als je denkt dat we het nu toch eens goed hebben uitgelegd, treedt er een nieuwe generatie journalisten en politici aan. Je moet dikwijls helemaal opnieuw beginnen.
Zelfs vandaag stel ik vast dat de perceptie van Vlaanderen als regio in België, die 60 tot 65 procent van de bevolking heeft en waar het economisch hart gelegen is, waar de taal Nederlands en niet Frans of ‘Flemish’ of wat dan ook is, nog altijd geen gemeengoed is. Zelfs die basiskennis is er niet. Dan beginnen we nog maar met onze eigen belangen te behartigen op de verschillende terreinen. Vlaanderen krijgt meer bevoegdheden en dus is er ook op buitenlands vlak steeds meer werk en steeds meer verhaal te vertellen. Daarom stelde ik mijn vragen.
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Ik ga beginnen waar u mee geëindigd bent, en waar u ook mee begonnen bent, namelijk dat de communicatie met expats zeer belangrijk is. We doen dat inderdaad in het Engels omdat dat de taal is waarin we die mensen kunnen bereiken. Zoals u zelf aan het einde van uw vraag aangeeft, is de kennis van het Nederlands bij de buitenlanders op de ambassades ondermaats. Er zijn een aantal gelukkige uitzonderingen. Het enige gesprek met een ambassadeur dat sinds kort in het Nederlands verloopt, is dat met Alison Rose, de ambassadeur van het Verenigd Koninkrijk, die erop staat om in het Nederlands te converseren. Ze heeft Nederlands geleerd en beheerst het goed. Dat is een uitzondering. Ik heb vroeger een ambassadeur van Finland gekend die perfect Nederlands sprak. Dat zijn inderdaad de witte raven. Vandaar dat we vanaf 2007 begonnen met de Engelstalige uitgave van de Vlaamse overheid. Zoals we allemaal weten is er in tien jaar een digitale revolutie over ons heen gekomen en zien we ook in alle andere vormen van communicatie de gedeeltelijk omslag van print naar digitale dragers, zoals app, website en sociale media. De printoplage bleef behouden, maar die oplage werd teruggeschroefd tot minder dan vijfduizend exemplaren.
Een evaluatie drong zich op, zeker met het oog op het al dan niet plaatsen van een nieuwe overheidsopdracht. Het departement Buitenlandse Zaken heeft die opdracht uitgevoerd op basis van vier vragen. Ten eerste, heeft Flanders Today de opdrachten, zoals bepaald in het bestek, naar behoren en volgens verwachting uitgevoerd? Ten tweede, heeft Flanders Today de beoogde doelgroepen in voldoende of zelfs toenemende mate bereikt? Ten derde, in welke mate kan het bereik van Flanders Today de volgende jaren nog toenemen bij gelijkblijvende inspanningen? Ten vierde, zijn er kostenefficiëntere instrumenten of werkwijzen bekend of denkbaar om dezelfde doelgroep in even grote of grotere mate met dezelfde of vergelijkbare “content” te bereiken?
De conclusies van de evaluatie zijn de volgende. Ten eerste, Flanders Today heeft de opdrachten van het bestek naar behoren uitgevoerd en dit zowel kwantitatief, kwalitatief als op het vlak van betrouwbaarheid. Het heeft in de lopende periode de overgang gemaakt naar een groter aandeel anderstalige gebruikers en de omslag naar digitale berichtgeving en gebruik van sociale media. Ten tweede, er is nog ruimte voor groei in bereik, zowel binnen de expatdoelgroep in Vlaanderen als in het buitenland. Ten derde, de artikels die de bestaansreden vormen van Flanders Today, namelijk berichtgeven over het beleid waarmee Vlaanderen internationaal hoge ogen gooit, worden slechts matig geconsumeerd, in vergelijking met de bredere berichtgeving over de Belgische en de vooral lokale Brusselse actualiteit. Ten vierde, de inspanningen van de Vlaamse overheid om de expatgemeenschap te bereiken, zijn gefragmenteerd, ze overlappen elkaar en daardoor kan er een grotere kostenefficiëntie worden bereikt. Ten vijfde, flandersnews.be van de VRT brengt een vergelijkbaar product, aan een lagere kost, met een vergelijkbaar bereik, in meerdere talen. De overlap en de cijfers vindt u in het evaluatierapport. Ten zesde, er is ruimte om de middelen voor communicatie richting expats en internationale communicatie beter gefocust in te zetten.
Het is op basis van die conclusies, die genuanceerd zijn, dat ik beslist heb om de uitgave Flanders Today dit jaar stop te zetten. U stelt terecht de vraag naar de vrijgekomen 930.000 euro. Ik heb in mijn persbericht meegedeeld dat de middelen zullen worden gebruikt voor het verdere beleid binnen het departement Buitenlandse Zaken. Op dit ogenblik is dat nog niet geconcretiseerd. We gaan ons nog beraden over waarop we die middelen gaan inzetten. U hebt een aantal noden aangehaald. Die zijn juist. Er zijn helaas nog een aantal andere noden, maar we gaan zorgen dat we de middelen op de best mogelijke manier inzetten.
Er zijn nog geen concrete plannen met betrekking tot de merknaam Flanders Today. Ook dat moet worden besproken met het departement. Misschien is het wel goed om voor de digitale communicatie van het departement Flanders Today, dat toch een zekere bekendheid heeft, te blijven gebruiken. Het is internationaal een vertrouwd en zeer hanteerbaar begrip, zoals u ook schijnt aan te geven.
We hanteren als definitie dat een expat iemand is die doorgaans werkt in een land met een andere cultuur, dan waarin zij of hij is opgegroeid. Expats zijn meestal hoogopgeleide mensen, die vaak door hun werk naar het buitenland worden gestuurd. Het verblijf in het buitenland kan een permanent karakter krijgen en we zien dat vaak in Brussel en de Vlaamse Rand. Maar er is natuurlijk een aanzienlijke groep die slechts tijdelijk een aantal maanden of jaren hier verblijft. Bij die laatsten horen de belanghebbenden waar u naar verwijst, zoals journalisten en diplomaten.
Zowel Flanders Investment & Trade als Vlamingen in de Wereld drijven hun inspanningen stelselmatig op om de Vlaamse expats te bereiken. Zij werken samen, maar mikken elk op een eigen deelpubliek binnen de expatgroep.
Het departement Buitenlandse Zaken spant zich de jongste jaren in om vooral de communicatie te verhogen in de richting van onze kerndoelgroep, zijnde vooral de diplomaten. Er wordt gebruikgemaakt van een website, nieuwsbrief en sociale media. De tweewekelijkse nieuwsbrief wordt nu al aan ruim duizend belanghebbenden toegestuurd. Dat gaat over korte nieuwsberichten over de internationale activiteiten van de Vlaamse Regering en de departementen. Op 19 april wordt de gloednieuwe website van het departement Buitenlandse Zaken in gebruik genomen. Het jongste jaar consulteerden 66.000 gebruikers de oude website, maar dat zijn uiteraard niet allemaal expats.
Flanders Today bereikt via zijn verschillende kanalen op dit ogenblik ongeveer 100.000 personen, zo leert de evaluatie, waarvan zowat een derde in het buitenland woont. Ik kan niet direct inschatten in welke mate dit vrij grote publiek de weg zal vinden naar andere media. In ieder geval brengt de VRT via Flanders News een enigszins vergelijkbaar product, op een website die minstens even vaak wordt bezocht als die van Flanders Today. Het gaat om vertaalde en herwerkte berichten van deredactie.be. Flanders News kan gebruikmaken van het audiovisuele materiaal van de VRT en heeft ook het kwaliteitslabel dat samenhangt met de nieuwsdienst van een openbare omroep. De kosten zijn relatief beperkt, want door de integratie in het platform van de nieuwsdienst zijn er schaalvoordelen en efficiëntiewinsten. In het evaluatierapport staat dat Flanders News ongeveer 5000 bezoekers aantrekt en Flanders Today tussen de 2000 en 3000. Het programma Fans of Flanders bestaat op dit ogenblik enkel nog als dynamisch internetplatform, maar richt zich op een breed publiek door de aard en de toon van het programma. De VRT geeft daar geen kijkcijfers over vrij.
Daarnaast zijn er nog heel wat media die zich richten tot expats. Ik verwijs naar de drietalige versie van de website BRUZZ.be, met als kanalen een drietalige digitale nieuwssite, het papieren magazine BRUZZ en het televisieprogramma in het Engels uitgezonden op zondag via BRUZZ TV. Verder is er Arts Flanders, de gezamenlijke Engelstalige digitale nieuwsbrief van een reeks Vlaamse instellingen bedrijvig op het vlak van cultuur en erfgoed. Deze uitgave fungeert vooral als een culturele agenda en heeft op die manier wat minder raakpunten met de al vermelde media. Ten slotte wil ik nog de Randkrant vermelden, die zich toespitst op informatie in verband met concrete evenementen in de Vlaamse Rand.
Kortom, waar in 2007 Flanders Today een van de weinige media was die de expats als doelgroep had, zijn er ondertussen een hele reeks actoren op het terrein bijgekomen.
De heer Van Overmeire heeft het woord.
Minister president, ik wil u bedanken voor uw uitvoerige antwoord. Ik kan me voor een deel ook vinden in de analyse en in het besef dat als de tijden veranderen en de manier om te communiceren verandert, ook de instrumenten moeten worden aangepast.
Ik zou het wel jammer vinden mocht die 930.000 euro besteed worden op terreinen die eigenlijk een heel andere bedoeling hebben dan het Vlaamse standpunt bekendmaken en de Vlaamse belangen verdedigen, of de doelgroepen die we dan proberen te bereiken expats zijn die in Vlaanderen leven of mensen die een verantwoordelijke functie hebben in Europa of elders in de wereld. Ik denk dat de noden daar nog altijd heel groot zijn. Het zou goed zijn mocht een groot deel van de middelen of liefst het volledige bedrag voor dat doel in de eerste plaats worden ingezet.
Ik zal nog samen met de collega’s de gelegenheid hebben om daar verder met u van gedachten over te wisselen.
Ik wil nog een laatste opmerking maken over wat ik de overgangsfase zou willen noemen. Flanders Today heeft 100.000 bezoekers op de website. Dat zijn dan toch mensen die een zekere gewoonte hebben. Ik ben daarnet nog even op de website geweest en er is geen enkele indicatie dat deze straks zal verdwijnen, integendeel. Je kunt je nog altijd voor 24,95 euro abonneren op de papieren versie, wat een beetje vreemd is als die per 1 september ineens verdwijnt. Misschien wordt het dan ook wel tijd om de overgang van Flanders Today naar het post-Flanders Today-tijdperk te maken en de bezoekers van de website, de mensen die zich hebben geabonneerd en eventueel nieuwe abonnees toe te leiden naar de andere kanalen die u net heb opgesomd.
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Ik zal uw zorgen in verband met de besteding zeker ter harte nemen.
U hebt gelijk. We zullen dat opnemen. Het zou het beste zijn dat er op de website op het gepaste moment een bericht verschijnt, maar vooral dat individuele abonnees op de hoogte worden gebracht van de situatie en worden toegeleid naar of op de hoogte worden gebracht van andere initiatieven die een antwoord kunnen bieden op hun informatiehonger.
De heer Kennes heeft het woord.
De evaluatie is heel grondig gebeurd in het rapport dat ik heb kunnen inkijken. Het weekblad heeft een grote onafhankelijkheid en daaruit volgt ook een grote geloofwaardigheid. Dat zijn kwaliteiten die zeker onderschreven moeten worden. Het viel wel op dat er ook veel aandacht was voor zaken met een federale inhoud of die te maken hebben met de Brusselse regio. Dat heeft allicht te maken met het doelpubliek, maar het is wel jammer dat de specifieke Vlaamse agendapunten niet altijd in de top van de meest gelezen artikels stonden. Er was wel interesse voor en het was een nuttig instrument, maar het bereikte niet altijd specifiek wat we wilden.
Ik onderschrijf de stelling van de heer Van Overmeire dat er heel veel nood blijft om de steeds opnieuw wisselende expats goed te informeren over Vlaanderen, omdat onze stem niet altijd tot hen doordringt. Er zijn ondertussen meer instrumenten zoals de minister-president aangaf en dat is goed. Het is ook zo dat Flanders News meer talen heeft en dat het een kanaal is dat ongetwijfeld veel kan opvangen.
Enerzijds heeft het absoluut zijn taak vervuld, misschien niet perfect maar wel zeer goed. Anderzijds begrijp ik dat er een evaluatie gebeurt die tot andere zaken aanleiding geeft.
Ik wil tot slot verwijzen naar de prijs die het weekblad heeft gekregen op 8 september 2016. Het is toen verkozen als beste overheidspublicatie bij de Content Marketing Awards die worden uitgereikt door het Content Marketing Institute in Cleveland in de Verenigde Staten. Sommigen zeggen dat dit misschien een reden is om door te gaan, maar het is misschien een mooie afscheidsprijs en in elk geval een erkenning van het goede werk dat de redactie heeft verricht en de standaard die ze hebben bereikt.
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
De beschouwingen en de analyses die de heer Kennes maakt, kan ik grotendeels onderschrijven en zeker ook wat betreft de onafhankelijkheid.
Wat de informatieverstrekking betreft, moet de VRT dat evenzeer kunnen. Het is dan zaak van Buitenlandse Zaken – misschien ook met gebruikmaking van de merknaam Flanders Today, dat moet worden bekeken – om de gerichtere informatie over Vlaanderen en over Vlaams buitenlands beleid in de brede betekenis van het woord, kenbaar te maken.
Inderdaad, de evaluatie heeft aangetoond dat er heel veel interesse bestond vooral voor het nieuws op Belgisch en Brussels niveau. Dat doet niets af van de kwaliteit van Flanders Today. Gelet op de alternatieven die er zijn en de krapte in de middelen, kunnen we de meer dan 900.000 euro besteden aan middelen die bijdragen aan de verdere uitbouw en de uitstraling van ons buitenlands beleid.
De vraag om uitleg is afgehandeld.