Verslag vergadering Commissie voor Wonen, Armoedebeleid en Gelijke Kansen
Verslag
De heer Engelbosch heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, het sociaal beheersrecht is ons allen welbekend. Het is een systeem dat eigenlijk zeer nuttig zou kunnen zijn, ware het niet dat het eigenlijk tot op de dag van vandaag zeer zelden wordt gebruikt, wat u zelf in het verleden ook al hebt gezegd. U hebt in 2015 ook aangekondigd dat u dit eens wou evalueren.
Minister, mijn vraag is heel kort en heel concreet. Is de evaluatie van het sociaal beheersrecht intussen gebeurd? Zo neen, tegen wanneer wordt ze verwacht? Zo ja, wat zegt de evaluatie en welke zijn de verdere stappen?
Minister Homans heeft het woord.
Ja, de evaluatie is intussen afgerond. Het Agentschap Wonen-Vlaanderen heeft de evaluatie van het sociaal beheersrecht intussen afgerond. In een eerste fase zijn alle elementen in detail onderzocht: het toepassingsgebied, de mogelijke initiatiefnemers, de procedure om een woning in sociaal beheer te nemen, de rechtsverhoudingen tussen de initiatiefnemer en de eigenaar, de problemen en vragen die kunnen opduiken tijdens het uitoefenen van het sociaal beheer en ten slotte het beëindigen ervan.
Vervolgens organiseerde Wonen-Vlaanderen hierover rondetafelgesprekken, onder andere met een aantal steden en gemeenten met een proactief woningkwaliteitsbeleid, zoals Antwerpen, Leuven en Gent. De conclusie van die rondetafels was dat het sociaal beheer in bepaalde situaties een zeer effectief en efficiënt instrument zou kunnen zijn op voorwaarde dat de juridische knelpunten zouden worden weggewerkt, de toepassing eenvoudiger zou worden en Wonen-Vlaanderen een ondersteuningsaanbod zou uitwerken.
Wonen-Vlaanderen bracht naar aanleiding van de evaluatie en de rondetafelgesprekken daarom voor elk onderdeel de knelpunten en praktische problemen in kaart. Vervolgens worden waar mogelijk oplossingen voorgesteld.
De knelpunten waren de volgende: op welke panden is het sociaal beheersrecht van toepassing, welke instanties kunnen panden in sociaal beheer nemen, problemen met betrekking tot de procedure om panden in sociaal beheer te nemen, de beëindiging van het sociaal beheersrecht. Normaal gezien is dat negen jaar, maar er valt nog wel wat discussie over te voeren. De antwoorden op de gesitueerde problemen zouden de praktische haalbaarheid en toepasbaarheid van het sociaal beheersrecht daarmee in de toekomst aanzienlijk moeten vereenvoudigen.
Mijnheer Engelbosch, ik vind het net als u een waardevol en zeer interessant instrument, maar er zijn nog wel een paar kinderziektes. Gelet op de evaluatie die is gebeurd, gelet op de rondetafelgesprekken die Wonen-Vlaanderen heeft georganiseerd, gelet op het feit dat er goede praktijkvoorbeelden zijn uitgewisseld tussen verschillende gemeenten en steden, hebben we met Wonen-Vlaanderen ook afgesproken dat we dit jaar nog met decretale aanpassingen zullen komen zodat het op een zeer degelijke manier kan worden gebruikt in diverse Vlaamse steden en gemeenten.
De heer Engelbosch heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik ben vooral blij dat u er ook in gelooft en dat u zegt dat het een systeem is dat wel zeer nuttig zou kunnen zijn, maar dat het vandaag veel te weinig – om niet te zeggen niet – wordt gebruikt. Ik hoop dat in de toekomst, dankzij de evaluatie, de knelpunten effectief zullen worden weggewerkt. Ik ben zeer blij dat u blijkbaar dit jaar nog een decretaal kader wilt uitwerken. Hoe sneller we dit aanpakken, hoe sneller de lokale besturen er intensief mee aan de slag kunnen gaan.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Minister, ik wou vragen of het mogelijk is om aan de commissie cijfers te bezorgen over hoeveel keer het sociaal beheersrecht de voorbije jaren werd gebruikt. Ik denk dat collega Engelbosch er ook op heeft gewezen dat het op zich een zeer interessant instrument is om in te zetten. In de commissie is al verschillende keren gezegd dat het vooral in steden wordt gebruikt en dat het sociaal beheersrecht vanwege juridische obstakels niet zo heel vaak wordt ingeroepen.
We kijken uit naar het decretaal initiatief. Minister, loopt het parallel met de algemene evaluatie die is gepland rond het instrumentarium voor woonkwaliteit? Ik wou ook even polsen naar de timing omdat in het regeerakkoord staat dat het hele instrumentarium van woonkwaliteit zou worden geëvalueerd. Dit past daar natuurlijk in.
Mevrouw Moerenhout heeft het woord.
Ik wil vanuit Groen de vraag naar het decretaal initiatief van de heer Engelbosch ondersteunen. Onze partij gelooft ook heel sterk in het sociaal beheersrecht. Op papier is het een fantastisch instrument om de verloedering en de huisjesmelkerij tegen te gaan. Het is heel jammer dat er pijnpunten zijn zoals te duur en te omslachtig zodat het amper wordt gebruikt.
Groen ondersteunt de vraag naar een snel decretaal initiatief zodat het instrument kan worden verbeterd en er vol kan worden op ingezet.
Mevrouw Taeldeman, wat de cijfers betreft, weet u dat het sociaal beheersrecht eigenlijk een lokaal instrument is waar de steden en gemeenten autonoom over kunnen beslissen. We zullen zeker de lokale besturen bevragen. Omdat ik ook minister van Binnenlands Bestuur ben, kunnen we dat via verschillende kanalen doen. Zodra we de cijfers hebben, zullen we u die ook bezorgen. Ik maak me weinig zorgen dat de lokale besturen niet bereid zouden zijn om die cijfers te geven. Ik zal ze dus laten opvragen.
De tweede bijkomende vraag ging over de timing van de evaluatie van de woonkwaliteit. Het onderzoek zit in de eindfase en is bijna afgerond. Een suggestie is om het een eerste keer toe te laten lichten door de onderzoekers zelf in deze commissie nog voor het zomerreces. Ik hoef en mag me zelfs niet moeien met de regeling van de werkzaamheden, maar het zou misschien wel goed zijn om dat hier te doen.
Voor de rest ben ik blij dat alle aanwezige collega's hier het ermee eens zijn dat het sociaal beheersrecht een efficiënt middel kan zijn tegen verloedering, tegen verkrotting, tegen aanpak van stadskankers en dat we dus decretaal werk kunnen doen dat min of meer kamerbreed zou kunnen worden gesteund.
De heer Engelbosch heeft het woord.
Voorzitter, ‘kamerbreed’ gesteund door de drie partijen die hier aanwezig zijn. Ik kijk er ook naar uit.
De vraag om uitleg is afgehandeld.