Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Voorzitter, we hebben het net gehad over wagens en sjoemelsoftware. Ik ga het hebben over de vrachtwagens. Ik stel deze vraag naar aanleiding van een reportage op de Duitse zender ZDF. Vrachtwagens die aan strenge Europese milieunormen voldoen, stoten ongemerkt veel meer uit dan ze mogen. 20 procent van de Oost-Europese trucks op de Duitse wegen omzeilt de milieunormen, goed voor jaarlijks 14.000 ton extra schadelijke stikstofdioxines. Collega’s, dat is tweemaal de omvang van het Volkswagenschandaal. Ondertussen is de praktijk ook in Nederland gesignaleerd, en aangezien trucks die Nederland en Duitsland doorkruisen, doorgaans ook op onze wegen rijden, lijkt het erop dat de gemanipuleerde vrachtwagens uiteraard dan ook over onze Belgische wegen rijden.
In Vlaanderen zijn evenwel nog geen vrachtwagens tegen de spreekwoordelijke lamp gelopen. Volgens het onderzoek van de nieuwszender is de toegepaste fraudetechniek een mechanisme dat ervoor zorgt dat AdBlue, een chemisch product dat wordt toegevoegd tijdens het verbrandingsproces en dient om een gedeelte van de uitlaatgassen te neutraliseren, wordt uitgeschakeld.
We hebben in dit opzicht uiteraard twee dingen vers in het geheugen. Enerzijds is er het dieselgateschandaal waarover we het net hebben gehad, anderzijds de Vlaamse Klimaatcommissie, met de duidelijke uitdagingen waar de transportsector voor staat in het kader van het behalen van de doelstellingen.
Minister, in het verleden hebt u in het kader van het gesjoemel bij Volkswagen waarover we het net hadden, onmiddellijke juridische stappen tegen hen gezet. Plant u een gelijkaardig initiatief wat dit betreft? Ervan uitgaand dat de fraude even groot is in Vlaanderen als in onze buurlanden, welke impact heeft die fraude dan op de te behalen klimaatdoelstellingen op het vlak van transport? Is het gebruikte mechanisme bekend en is het op zich legaal? Is er overleg met de andere gewesten en de federale overheid om dit mechanisme aan te pakken?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Mevrouw De Vroe, inzake de fraude bij vrachtwagens is er een groot verschil met de discussie die we daarnet hebben gehad. Bij de personenwagens ontweken de fabrikanten, de makers van de auto, via het manipuleren van software de homologatie, dus het bekijken of dit conform de voorschriften is. Bij de fraude bij vrachtwagens gaat het vooral om chauffeurs zelf die werken aan de motor om ervoor te zorgen dat er een andere uitstoot is. Hoewel de homologatie van die vrachtwagens dus perfect in orde is en leidt tot een lage NOx-uitstoot in het verkeer, schakelt de chauffeur met een toestel de AdBluetoevoer uit, wat dus resulteert in een veel hogere NOx-uitstoot.
De keuring en controle van voertuigen valt onder de bevoegdheid Mobiliteit van collega Weyts. Ik weet dat ik in herhaling val, maar het is zo: tenzij ik de ambitie zou hebben om vanuit Leefmilieu alles tot mijn bevoegdheid te gaan rekenen, is er toch nog altijd zoiets als respect voor de bevoegdheidsverdeling. Trouwens, in de commissie Mobiliteit is er op 9 februari al heel uitgebreid van gedachten over gewisseld.
De technische keuring moet bij de periodieke keuring of bij een technische controle langs de weg vaststellen of het uitlaatemissiesysteem afwezig, aangepast of duidelijk defect is. De Europese verordening ter zake is heel duidelijk. Er worden sancties opgelegd voor diegenen die systemen hanteren voor de beheersing van de NOx-uitstoot, en die dus gaan manipuleren. Over de strafbaarheid bestaat er dus helemaal geen discussie, maar het grote probleem is het concrete vaststellen hiervan. Collega Weyts heeft in de commissie Mobiliteit aangegeven dat zijn diensten daarover overleggen, ook met buitenlandse instanties, om te bekijken hoe dat nog strenger kan worden aangepakt. Ook wat dat betreft, neemt de Vlaamse Regering dus haar verantwoordelijkheid.
Het betreft hier helemaal geen manipulatie die een impact heeft op de CO2-uitstoot. Het gaat hier over NOx. De fraude heeft dus geen impact op het halen van de klimaatdoelstellingen. De fraude heeft wel een impact op de luchtkwaliteitsdoelstellingen, meer concreet, natuurlijk, op de concentratie van stikstofoxide in onze omgevingslucht. Maar nogmaals, de Vlaamse Regering zal ter zake ook haar verantwoordelijkheid nemen en daar strenger op toezien.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw reactie. We weten allemaal dat de transportsector, en zeker het vrachtvervoer, in Vlaanderen nog voor grote uitdagingen staat, en dat het aantal nog zal toenemen. Ik zal zeker het verslag van de vergadering van de commissie Mobiliteit van 9 februari nalezen. Dat had ik immers niet gezien, dus dat zal ik zeker nog nalezen, en daar eventueel nog verder gevolg aan geven bij minister Weyts zelf. Het is alvast een goede zaak dat ik u hoor zeggen dat dit inderdaad strafbaar is en dat men dit strenger zal aanpakken. Mijn vraag of daar bij de controles dan ook meer rekening mee zal worden gehouden, is uiteraard een vraag die ik dan allicht beter aan minister Weyts stel.
De heer Ceyssens heeft het woord.
De vergelijking met de sjoemelsoftware gaat in dezen inderdaad niet op, want in dat geval ging het over fabrikanten. De bestuurders waren zich van geen kwaad bewust. Ze zijn de weg opgegaan met een wagen die meer vervuilt dan gedacht. In dit geval gaat het inderdaad over vrachtwagens die netjes conform de reglementering werden afgeleverd, waarna dan de bestuurder zelf, of misschien het bedrijf zelf, dat laten we in het midden, met de AdBluekiller aan de slag is gegaan. Ik dacht zelf ook dat dat meer bij Mobiliteit hoorde. Daarom heb ik daar op 9 februari al een vraag over gesteld aan minister Weyts. Voor alle duidelijkheid, ik deel natuurlijk volledig de bezorgdheid. Het kan niet zijn dat we zeggen ‘het is een ander probleem, laat maar gaan’. Dit is niet alleen heel nefast voor de luchtkwaliteit, het is bovendien ook nog eens concurrentievervalsend ten opzichte van diegene die wél op een eerlijke en duurzame manier de weg opgaat. Dat gebeurt immers om geld uit te sparen. Daar hoef ik natuurlijk geen tekening bij te maken.
In eerste instantie heb ik in mijn vragen aan minister Weyts ook verwezen naar een aantal initiatieven, zoals de ‘remote sensing’ waarmee men bezig is in Nederland. Daarbij rijdt men daadwerkelijk een voertuig achterna om de effectieve uitstoot te meten. Men kan immers wel verwijzen naar de technische keuring, maar ik denk dat geen enkele vrachtwagenchauffeur zo dom zal zijn om met die AdBluekiller aan boord naar de periodieke keuring te gaan. Dat toestel is natuurlijk netjes verwijderd op het moment dat men daar binnenrijdt. In eerste instantie wees minister Weyts op het overleg dat hij voert en de ontwikkelingen in het buitenland die hij verder opvolgt. Goed, het manco blijft natuurlijk de controles op de weg.
Verleden week heb ik een vraag gesteld aan de minister over te zwaar beladen voertuigen, die trouwens ook een serieus probleem zijn wat uitstoot betreft. De minister heeft uiteindelijk aangekondigd dat hij acht bijkomende inspecteurs zal aanwerven om controles op de weg te doen. Dat lijkt me immers de enige manier om dit onheil te bestrijden, door mensen op heterdaad te betrappen, door voertuigen staande te houden en op dat moment vast te stellen dat er een Adbluekiller aan boord is. Collega De Vroe, ik denk dat we dit samen verder moeten opvolgen, want dit zijn inderdaad praktijken die niet alleen een erg negatieve impact kunnen hebben op de luchtkwaliteit, maar bovendien ook nog eens heel concurrentievervalsend zijn.
De vraag om uitleg is afgehandeld.