Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Meremans heeft het woord.
Tijdens de bespreking van de beleidsbrief Cultuur 2016-2017 hebt u nogmaals gezegd dat u het Circusdecreet wilt vernieuwen. Hiervoor zouden de contacten met de circussector in 2017 intenser worden.
Het is nu reeds mogelijk om subsidies aan te vragen binnen het Circusdecreet voor volgende initiateven: creatie van een circuskunstproductie, spreiding van circusproducties via nomadische circustournee, organisatie van een circusfestival, internationale spreiding van circuskunstproductie, promotie van circuskunsten, internationale bijscholing/voortgezette opleiding als circuskunstenaar en opleiding als docent in circuskunsten.
Voor de eerste initiatieven is de subsidieprocedure vrij duidelijk. Wanneer het gaat over de creatie van een circuskunstproductie, de spreiding van circusproducties via nomadische circustournee en de internationale spreiding van circuskunstproductie moest de minister op 15 december 2016 een beslissing nemen over de toekenning van de subsidies in 2017.
Voor de promotie van circuskunsten is de subsidieprocedure veel minder duidelijk. Heel het jaar door kunnen aanvragen worden ingediend maar u kunt op elk moment van het jaar subsidies voor projecten toekennen. Belangrijk hierbij is dat u hierbij maximaal twee projecten kunt subsidiëren.
Ook voor een internationale bijscholing/voortgezette opleiding als circuskunstenaar en een opleiding als docent in circuskunsten kan men heel het jaar door subsidieaanvragen indienen en u kunt ook hier heel het jaar door beurzen uitdelen. Bij deze aanvragen moet u uiterlijk twee maanden na de aanvraag een beslissing nemen. Belangrijk is dat ook hier een maximum aantal beurzen wordt uitgereikt, voor beide elk tien.
Waar staan we nu met betrekking tot het nieuwe Circusdecreet? Wat zijn de belangrijkste opmerkingen met betrekking tot het Circusdecreet die u reeds ontvangen hebt van de sector?
Hebt u reeds beslist welke projecten u zult subsidiëren voor volgende initiatieven? Dat staat intussen online, oké, maar dat gebeurde na indiening van mijn vraag. Zo ja, kunt u toelichting geven bij deze beslissing?
Hebt u reeds beslist welke promotieprojecten voor de circuskunsten u wilt ondersteunen? Welke manier van werken hanteert u bij de beslissing omtrent de subsidiëring van promotieprojecten? Op welke manier wilt u ervoor zorgen dat projecten die later in het jaar, bijvoorbeeld maart, worden ingediend, een evenwaardige kans maken op deze subsidies?
Hebt u reeds een beslissing genomen welke personen een beurs krijgen voor een internationale bijscholing/voortgezette opleiding als circuskunstenaar of een opleiding als docent in circuskunsten? Welke manier van werken hanteert u bij de beslissing omtrent de toekenning van deze beurzen? Op welke manier wilt u ervoor zorgen dat beurzen die later in het jaar worden aangevraagd een evenwaardige kans maken op ondersteuning?
Minister Gatz heeft het woord.
Op 22 december ontving ik van de administratie een discussienota waarin met betrekking tot het circusdecreet twee opties worden voorgesteld: een decreetwijziging en dus een apart decreet voor circus behouden, een integratie binnen het Kunstendecreet, en die aspecten die niet in het Kunstendecreet kunnen worden ondergebracht, integreren in het brede sociaal-culturele veld.
Voor beide scenario’s worden momenteel de voor- en nadelen afgewogen. Volgende aspecten zijn hierin cruciaal: de transparantie en effectiviteit van het ondersteuningskader; de structuur en dynamiek van het culturele veld; de positionering en dynamiek van de circussector; de financiering van de circussector; kansen voor creatie; kansen voor spreiding en internationale spreiding; het Circuscentrum als ankerpunt voor de circuskunsten. Voor welke piste ik ook kies, het staat vast dat de circussector een groot groeipotentieel heeft en de komende jaren voldoende kansen moet krijgen/blijven krijgen om zich te ontplooien, te organiseren, te professionaliseren en te profileren.
De sector zelf – dat zult u wel weten – is het unaniem eens over volgende punten: behoud en wijziging van het Circusdecreet; inkanteling in het Kunstendecreet kan een mogelijke optie zijn voor de toekomst, maar in een iets verderaf gelegen toekomst; ruimte voor structurele ondersteuning; functiegericht denken, een beetje zoals het Kunstendecreet waar we nu mee bezig zijn; en uiteraard, waar elke sector het over eens is: meer financiële middelen.
Op 13 december besliste ik over de eerste ronde circusprojecten 2017: creaties van circuskunstproducties, spreiding van circusproducties via nomadische circustournees, de internationale spreiding van circuskunstproducties en eveneens over de ingediende aanvragen voor promotieprojecten. Ik bezorg u het totale overzicht van de reeds goedgekeurde projecten én de festivals voor 2017 ter informatie, maar u hebt gemerkt dat alles intussen online staat.
Ik volgde in mijn beslissing over de eerste ronde circusprojecten 2017 integraal het advies van de beoordelingscommissie wat betreft de creaties, de internationale spreiding van circuskunstproducties en de promotieprojecten.
Met betrekking tot de spreiding van de tournees van de nomadische circussen koos ik ervoor om voor de ondersteuning van twee tournees af te wijken van het advies van de commissie. De commissie adviseerde om lineair een bedrag van 10.000 euro toe te kennen voor de ondersteuning van de vijf geplande tournees. Voor Collectif Malunés vzw en het Nationaal Circus van Vlaanderen vzw – dat heet Circus Ronaldo – kende ik echter een hogere subsidie toe. Deze beslissing motiveerde ik als volgt. Het Collectif Malunés zijn jonge makers, nieuw aanstormend talent. Zij scoren al hoge toppen op de Vlaamse en internationale festivals. Het is belangrijk dat ze ook voldoende in Vlaanderen kunnen spelen en om dat haalbaar te houden is deze subsidie nodig.
Het Nationaal Circus van Vlaanderen vzw, Circus Ronaldo dus, is ons exportproduct bij uitstek – dat blijkt uit de ranking die Kunstenpunt nog niet zo lang geleden maakte – wat tentcircus betreft. Het bewijst dat circus erkenning geniet, naast andere professionele kunsten zoals dans, theater en muziek. Getuige daarvan het feit dat Circus Ronaldo in 2016 werd geselecteerd voor het TheaterFestival. Het juryrapport had het over “de dapperheid om de band tussen circus en theater aan te halen”. Wat Circus Ronaldo vandaag maakt en voor een publiek brengt, zorgt er mede voor dat de beeldvorming rond het Vlaamse circusbeleid en de Vlaamse circussector er sterk op vooruitgaat.
Ik nam eveneens op 13 december de beslissing om twee promotieprojecten te subsidiëren. Het decreet bepaalt dat er jaarlijks maximaal twee nieuwe promotieprojecten kunnen worden gesubsidieerd. U vindt de betrokken projecten in het overzicht.
Dossiers die een promotieproject inhouden, worden in de mate van het mogelijke beoordeeld samen met dossiers die onder de hoofdstukken creatie en spreiding van het Circusdecreet thuishoren. Wanneer dat qua timing niet mogelijk is, worden ze apart behandeld naargelang van het moment van indiening.
De bevoegde adviescommissie houdt bij de eerste adviesronde van elk jaar rekening met volgende rondes voor creatie en spreiding en met mogelijke subsidieaanvragen voor opleiding en promotieprojecten. In dat opzicht wordt het jaarbudget nooit volledig toegekend in een eerste subsidieronde. Een juiste inschatting van te verwachten dossiers en van het nodige budget blijft een moeilijke opdracht en de commissie vaart hierbij vooral op het kompas van haar ervaring en deskundigheid.
Vervolgens wil ik het even over de beurzen hebben. Voor 2017 zijn nog geen bedragen voor opleidingsbeurzen toegekend. Voor de toekenning van de beurzen wordt dezelfde werkwijze gehanteerd als voor de promotieprojecten. Een gedeelte van het budget wordt voor beurzen voorbehouden.
Dat is de stand van zaken inzake de uitvoering van het lopend Kunstendecreet, aangevuld met enkele elementen die betrekking hebben op het bij te sturen Circusdecreet.
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, dat was een hele boterham. Ik heb niet alles kunnen noteren. Later deze week of begin volgende week zal ik alles memoriseren wat u hebt vermeld. Ik wil u in elk geval danken voor uw antwoord.
U hebt verklaard van het advies van de adviescommissie te zijn afgeweken. U hebt hogere bedragen toegekend. Tenzij u me zou verbeteren, gaat het om twee circussen die meer in de richting van een theatervorm gaan, met name Circus Ronaldo en Collectif Malunés. De anderen werken veeleer een klassieker parcours af. Circus Ronaldo past duidelijk in het internationaal theater. Die twee gerenommeerde circussen hebben een internationale reputatie. Als ik het goed begrijp, is dat de reden waarom u een afwijking tot een hoger bedrag hebt toegekend. U wilt hiermee internationaal beter scoren.
Ik zal dit alleszins nader bekijken en opvolgen. Er is heel wat informatie gegeven. Hier en daar zijn hierover opmerkingen gemaakt. Ik ben blij dat u dit hebt toegelicht. Ik zal het verder blijven opvolgen.
De heer Caron heeft het woord.
Voorzitter, ik wil nog even een bekommernis uiten over de relatie tussen het Kunstendecreet en het Circusdecreet. Aangezien ik het daarover eigenlijk niet wil hebben, wil ik dit een beetje verbreden.
Ik wil de vergelijking maken met een andere discipline, namelijk het sociaal-artistiek werk. Dat is momenteel ook in het Kunstendecreet opgenomen. Dat is volgens mij met de beste bedoelingen gebeurd. Ik ben zelf betrokken partij, want ik heb dat destijds op die manier verdedigd. Dat wil ik niet ontkennen.
Uit artikels, zoals er onlangs eentje in Etcetera is verschenen, blijkt evenwel dat het zeer moeilijk is bepaalde disciplines met dezelfde criteria te beoordelen. Dat geldt volgens mij met name voor het sociaal-artistiek werk.
Als voorbeeld neem ik Platform-K. Ik wil dit even hardmaken. Deze organisatie creëert dansvoorstellingen met personen met een mentale handicap en wordt door dezelfde beoordelingscommissie beoordeeld als organisaties als Rosas of Alain Platel met C de la B. Ze komen echter in de penarie met de artistieke criteria. De weging en de invulling van de artistieke criteria is immers anders. Ik denk daar hard over na, maar we hoeven dit punt vandaag niet af te ronden. Het lijkt me beter die discipline of werkvorm te benoemen en met specifieke criteria te omkleden. Dat lijkt me beter dan een beoordeling op basis van de algemene criteria. Hetzelfde geldt bij extensie voor de circuskunsten, die moeilijk aan de hand van dezelfde criteria kunnen worden beoordeeld als, pakweg, dans, theater of beeldende kunst.
Daarnaast is er tevens een vorm van artistieke genre-evolutie. Het sociaal-artistiek werk is een vrij jonge discipline. Dat geldt grotendeels ook voor de hedendaagse circuskunsten. Op termijn is er nog veel groei en kwaliteitsverbetering mogelijk. De vraag is of we hen in dezelfde mand moeten plaatsen als die organisaties die wel jarenlang een artistieke evolutie hebben doorgemaakt.
Ik wil deze bekommernis even uiten omdat we daarmee rekening moeten houden. Moet dat allemaal deel uitmaken van het Kunstendecreet of willen we daar specifiek aandacht aan besteden? Het is ook mogelijk deze specifieke elementen in het Kunstendecreet te benoemen. Soms lijkt het me handig, zeker in het geval van de circuskunsten, om dat apart te benaderen.
In de toekomst zal het Circusdecreet sowieso moeten worden bijgewerkt. Het decreet vertoont immers een aantal procedurele mankementen die in de loop van de komende maanden moeten worden rechtgezet. Het is absoluut noodzakelijk dat dit tegen de volgende grote ronde gebeurt. Dit is een brede vraag die vanuit de sector en vanuit deze commissie wordt gesteld. Ik wil gewoon enkele elementen aanhalen, zoals de scheiding tussen het zakelijk en het artistiek advies en de verschillende vormen van het repliekrecht.
Minister Gatz heeft het woord.
Mijnheer Meremans, ik nodig u zeker uit om de evenwichten in en de motivering van de beslissingen die tot nu toe zijn genomen over de achttien subsidietoekenningen, waarvan er twee van het advies afwijken, te bekijken. Dat is zeker de bedoeling.
Het is een heel moeilijke oefening, zelfs op basis van bepaalde algemene cultuurbeleidsdoelstellingen, om alles onder één hoed te brengen en om er in de toepassing voor te zorgen dat alle deelsectoren binnen de kunsten voldoende aan hun trekken komen. Met betrekking tot het sociaal-artistiek werk hebben we dit moeten vaststellen. Afgelopen zomer heb ik er tijdens de werkingsronde voor kunnen zorgen dat nog meer organisaties aan boord zijn gehesen dan oorspronkelijk de bedoeling was. Dit is dan vaak een status quo. Er is uiteraard niet in bijkomende middelen voorzien.
We hebben vorige week een debat gevoerd over een van die groepen, namelijk de kunstwerking voor mensen met een beperking. U zult hebben gemerkt dat ik met betrekking tot de projectsubsidies soms van de gangbare ranking ben afgeweken. Ik herhaal dat dit geen wet van Meden en Perzen is. Het is een gangbare indicatie, maar niet meer dan dat. Waarschijnlijk zijn die afwijkingen door sommigen als welvoeglijk bestempeld en dit in tegenstelling tot andere afwijkingen, waarover ik in de pers heb gelezen dat ze onwelvoeglijk zijn.
Daar proberen we in het kunstenlandschap natuurlijk te rijden en om te zien. Ik heb daar op dit ogenblik geen sluitend antwoord op. Of het nu een goede zaak is om iedereen onder die ene hoed te brengen? Ja, principieel eerder wel. Maar als het in de toepassing voor chronische problemen zorgt, dan moeten we dat zeker durven te bekijken. Ik zal daar zeker rekening mee houden in functie van hoe de circuskunstensector staat ten opzichte van de korte- en middellangetermijnagenda. Het zal zeker ook een van de elementen zijn die we inhoudelijk in functie van de evaluatie van het Kunstendecreet moeten bekijken. Waar heeft dit nu allemaal toe geleid?
Het positieve deel van het verhaal is dat we los daarvan aan een herziening en een bijwerking van het Circusdecreet begonnen zijn. Dat is toch altijd in positieve zin. Op dat vlak zou dit deelverhaal toch wel een goed verhaal moeten kunnen worden. We gaan daarover zeker nog graag met u in gesprek wanneer de beslissingen en de teksten enige vorm krijgen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.