Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking, Toerisme en Onroerend Erfgoed
Verslag
Mevrouw Turan heeft het woord.
Deze vraag dateert van een tijdje geleden en werd ingediend op 15 december. Het blijft een actueel onderwerp.
De aanleiding was de op 14 december geplande evacuatie van duizenden burgers uit het belegerde stadsdeel van Aleppo die om onduidelijke redenen niet is doorgegaan. Niemand van de 50.000 burgers kon vertrekken. Zowel het Syrische regime, de rebellen als enkele sjiitische fracties schoven de verantwoordelijkheid voor de mislukte evacuatie en de hervatting van het geweld op elkaar af. Wat dus wel doorging, waren de urenlange bombardementen.
De Russische president Poetin en de Turkse president Erdogan lieten weten de poging tot evacuatie snel te willen hervatten. Zij waren nauw betrokken bij de totstandkoming van het staakt-het-vuren. In een telefoongesprek spraken de twee blijkbaar af dat wapenbestand koste wat het kost moest worden gered. Rusland had echter het Syrische regime noch Iran betrokken bij de onderhandelingen. Die lagen dan dwars. We hebben het allemaal meegemaakt: de burgers die vastzaten, de ene die naar de andere wijst, gebrek aan huizen, burgers die buiten moesten overnachten.
Wat me vooral aanzette tot deze vraag waren de beelden van 15 december waarop de burgemeester van Oost-Aleppo de Europese staatshoofden en regeringsleiders opriep om de inwoners van zijn stad te redden. Brita Hagi Hasan slaakte voor het gebouw van de Europese Raad ‘een laatste wanhoopskreet’ om hulp te vragen.
Dat is de aanleiding waarom ik die vraag heb gesteld. Ik weet dat u niet zomaar rechtstreeks aan het buitenland bepaalde noodhulp kunt geven, minister-president, dat is aan regels onderworpen. De noodhulpkredieten die we in Vlaanderen hadden voor 2016 waren dan ook grotendeels uitgeput. Van het totale budget van 1.479.000 euro ging er al 600.000 euro naar het Central Emergency Response Fund (CERF), 479.000 euro naar het Malawi Humanitarian Response Fund, 200.000 euro naar Koerdistan, 100.000 euro naar hulp na de aardbeving in Ecuador en 100.000 euro voor het werk dat het Rode Kruis-Vlaanderen verricht in Haïti na de doortocht van orkaan Matthew. Al die dossiers waren elk op zich zeer waardevol om daar mensen te helpen.
Uit uw antwoord op een vraag om uitleg van 6 november betreffende het resterende budget voor noodhulp, bleek dat er nog een restant van 200.000 euro beschikbaar is op het variabel krediet. Voor dat budget zou momenteel een dossier worden uitgewerkt zodat het nog dit jaar toegekend kan worden voor het lenigen van de noden in Niger. Minister-president, u kunt misschien meteen een stand van zaken geven van dat dossier, want 2016 is al voorbij.
Voor de noodsituatie in Nepal ging 100.000 euro naar het Rode Kruis. Ook hebt u 100.000 euro extra vrijgemaakt voor het Consortium 12-12. Dat laatste budget kwam niet van het budget voor noodhulp, maar van het budget van het domein Kanselarij en Bestuur. Als ik dat zie, denk ik dat u misschien nog mogelijkheden hebt.
Minister-president, hebt u een oproep ontvangen voor noodhulp via de door ons erkende instellingen zoals het Rode Kruis, UNICEF, Caritas of een andere hulporganisatie? Ziet u mogelijkheden om hieraan tegemoet te komen, ook al is het budget voor noodhulp nagenoeg op, dat moet ik zelf toegeven? Welke rol ziet u de Vlaamse Regering spelen om enigszins tegemoet te komen aan de wanhoopskreet van de burgemeester van Oost-Aleppo? Ik denk niet dat de situatie daar vandaag zodanig verbeterd is dat we kunnen zeggen dat we daar geen rol meer kunnen spelen.
Mp Bourgeois heeft het woord.
Collega, uiteraard is de situatie daar niet verbeterd. Volgens de informatie die wij hebben van Humanitarian Response Syria zijn er 2,8 miljoen mensen in nood in Aleppo. Dat is de situatie in Aleppo in Syrië, en bij uitbreiding in Irak.
Mijn departement Buitenlandse Zaken heeft mij meegedeeld, op basis van gegevens van het rapport van het Office for the Coordination of Humanitarian Affairs van 4 januari 2017, dat de evacuatie van 36.000 mensen uit Oost-Aleppo naar Idlib en de rurale omgeving van Aleppo op 22 december afgerond was. Er zouden nu naar schatting – maar wie kan dat bepalen – nog ongeveer 90.000 mensen van Oost-Aleppo in de stad zelf verblijven. De VN en humanitaire organisaties hebben nu toegang tot alle delen van Oost-Aleppo, op één buurt na. Ze kunnen de noden inschatten en humanitaire hulp verstrekken. Men heeft me ook meegedeeld dat de ravage in Oost-Aleppo erg groot is, maar dat weet u, dat kan iedereen zien. Ook nu het geweld gedeeltelijk gestopt is, is de ellende bijzonder groot. Er zijn overal ruïnes, brokstukken en oorlogsmunitie. De stabiliteit van de gebouwen is in het gedrang en er zijn waarschijnlijk nog mijnenvelden en dergelijke. De VN en andere organisaties bereiken nu 400.000 mensen in Aleppo met hun humanitaire programma’s, maar uiteraard zal de structurele heropbouw van de stad moeten gebeuren om op termijn de afhankelijkheid van die humanitaire hulp minder groot te maken of tot nihil te herleiden. Dat zal echter een werk van lange adem zijn.
Ik heb tot op heden geen nieuwe formele of concrete subsidieaanvragen voor noodhulp ontvangen van noodhulporganisaties. SOS Kinderdorpen had een project van 2015 niet kunnen realiseren door interne problemen met de Syrische partner. Dat was een project voor niet-begeleide kinderen in de kuststreek van Syrië. Dat had in januari 2015 van start moeten gaan, maar omdat het niet werd uitgevoerd wegens de problemen met de Syrische partner, had het departement het teruggevorderd om te vermijden dat er middelen verloren zouden gaan in 2015.
Maar begin dit jaar heeft het Rode Kruis aan mijn diensten informeel laten weten dat het nauw samenwerkt met zijn lokale afdeling, namelijk de Syrische Halve Maan, en dat die organisatie uiteraard dringend veel middelen nodig heeft om de logistieke verdeling van hulpmiddelen op het terrein te kunnen doen. De Syrische Halve Maan doet als enige frontlijnoperaties, waardoor ze de meest kwetsbare mensen op het terrein kan helpen.
U hebt een overzicht gegeven van de steun die is verleend. Alle kredieten die ik ter beschikking had in 2016, heb ik ook uitgeput. Maar nu spreken we gelukkig al over een begroting 2017. U hebt aangehaald dat van de noodhulp 600.000 euro naar CERF gaat, dat op het terrein zeer snel grote hulp verleent. Het Rode Kruis, dat liet weten goed samen te werken met de lokale afdeling, liet ook weten dat die organisatie – hoe kan het ook anders – dringend middelen nodig heeft voor de logistieke verdeling van noodhulpmiddelen. Mijn diensten hebben geadviseerd om samen te werken met het Rode Kruis als de meest aangewezen partner voor de noodhulp nu. Ik heb het departement op basis van die informatie gevraagd om met het Rode Kruis een noodhulpdossier te laten uitwerken. Dat is ingediend, gisteren op 23 januari, bij de Inspectie van Financiën (IF). De effectieve toekenning van die middelen is een kwestie van dagen. Ze zullen zo vlug mogelijk verstrekt worden. Het gaat over een budget van 100.000 euro van het noodhulpkrediet.
Mevrouw Turan heeft het woord
Minister-president, dank u wel. Meer kan ik niet zeggen. Het is 100.000 euro die wij kunnen bijdragen. Als iedereen vanuit de hele wereld gehoor zou kunnen geven aan de noodoproep van die burgemeester, dan denk ik dat we daar toch een beetje humanitair kunnen bijdragen. 100.000 euro is een bedrag waar ik u voor wil danken.
Ik heb nog een praktisch vraagje. U verwijst naar een project van SOS Kinderdorpen dat niet is kunnen doorgaan. U hebt dat geld terecht teruggevorderd. Is dat bedrag geoormerkt om terug naar Syrië te gaan, naar SOS Kinderdorpen, of hebt u dat volledig ingetrokken tot nader order?
Mevrouw De Meulemeester heeft het woord.
Minister-president, ik wil u ook danken omdat u de situatie nauwgezet hebt opgevolgd en blijft opvolgen. Vlaanderen neemt zijn verantwoordelijkheid en heeft snel gereageerd na de berichtgevingen. Er was inderdaad geen geld meer in 2016, maar gelukkig zal in 2017 de eerste 100.000 euro normaal gezien worden goedgekeurd door de IF. Het is goed dat we dat doen, zeker als je weet dat er in 400.000 euro voor noodhulp is voorzien. We zijn nog maar januari en er is al 100.000 euro van weg, maar ik wil u danken om zo kort op de bal te spelen.
De heer Kennes heeft het woord
De situatie in Syrië zal heel 2017 de actualiteit blijven beheersen omdat de problemen nog altijd gigantisch zijn, ondanks de initiatieven in Astana en Genève. Laten we hopen dat er op korte termijn, binnen weken of maanden, aan het bloedvergieten een einde komt. Daarmee is de humanitaire ramp nog lang niet bedwongen: wederopbouw, terugkeer, vluchtelingenkampen. Het is belangrijk dat Vlaanderen inspanningen blijft doen. Je kunt altijd over de omgang spreken, maar het is belangrijk dat de minister-president hier namens Vlaanderen een aankondiging doet. We mogen de vermoeidheid bij de donoren niet laten toeslaan. De situatie lijkt soms hopeloos. Misschien zullen die vredesbesprekingen de volgende weken geen resultaat hebben en zal men zeggen dat we weer voor een hele ronde bloedvergieten zijn vertrokken, misschien niet meer in Aleppo maar in andere gebieden in Syrië en daarrond. Het is belangrijk, ook wanneer we het gevoel hebben dat het hopeloos is, om een inspanning te blijven doen. Ik wil me aansluiten bij de woorden van de collega’s die hun waardering uitdrukken voor deze bijdrage van Vlaanderen.
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Dank u voor de waarderende woorden. Het gaat over een noodhulpdossier voor ontheemde gezinnen in Syrië. Zoals gezegd, als de hele internationale gemeenschap proportioneel een bijdrage zou leveren, dan zouden we er misschien in slagen om de humanitaire noodsituatie daar te lenigen in de mate waarin dat mogelijk is, ook al moeten we er ons echt van bewust zijn dat er na het verhelpen van de eerste humanitaire noden nog ontzettend veel werk zal zijn. Zoals gezegd, zal veel afhangen van het slagen van de vredesbespreking.
Mevrouw Turan, het krediet SOS Kinderdorpen is opnieuw volledig gebruikt in 2015. Het geld werd teruggevorderd omdat het project niet werd gerealiseerd. We streven een honderd procent besteding na van die kredieten, zoals u weet.
De vraag om uitleg is afgehandeld.