Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer de Kort heeft het woord.
Minister, er is een tolakkoord tussen Duitsland en de Europese Unie voor de Pkw-Maut: de tolheffing voor personen- en bestelwagens. Duitsland wil al langer zo’n tolheffing invoeren, maar hierover is al heel wat ophef geweest. De tolheffing zal in Duitsland immers gecompenseerd worden met een vermindering van de verkeersbelasting. Hierop kwam verzet, aangezien zo’n regeling discriminerend is tegenover buitenlandse bestuurders. Na een procedure bij het Europees Hof van Justitie is nu een akkoord tot stand gekomen, waarbij er geen discriminatie is naar buitenlandse bestuurders, er een correcte financiering van de infrastructuur is, want hier gaan de opbrengsten van de tolheffing naartoe, en een stimulans voor koolstofarme mobiliteit.
Het akkoord bestaat uit twee delen: de prijs van de kortetermijnvignetten wordt aanzienlijk verlaagd ten opzichte van het jaartarief, en Duitsland mag minder tol vragen voor milieuvriendelijke wagens. Nederland en Oostenrijk verwerpen dit compromis en willen naar het Europees Hof van Justitie stappen. Er wordt ook gezegd dat Denemarken en België zich bij dit verzet willen aansluiten.
Minister, hoe staat u tegenover het tolakkoord van Duitsland en de EU? Wat betekent dit voor de kilometerheffing voor personenwagens in Vlaanderen? Wat betekent dit voor de mogelijke Vlaamse plannen inzake een wegenvignet, conform het Vlaams regeerakkoord, dat stelt: “We volgen de evoluties in het buitenland, zoals bijvoorbeeld de Duitse intenties voor een vignet, op de voet en sluiten erbij aan indien dit leidt tot een goedkoper en beter geïntegreerd systeem.”?
Minister Weyts heeft het woord.
U weet dat ik voorstander ben van de invoering van een kilometerheffing voor personenwagens omdat ik een belastingverlaging nooit afwijs. Dit zou kunnen leiden tot een nettolastenverlaging voor de Vlamingen, gelet op de gelijktijdige afschaffing van de verkeersbelasting. De inkomsten die we genereren van de buitenlanders die nu geen enkele financiële bijdrage leveren, zouden we kunnen aanwenden in functie van meerinvesteringen in de mobiliteitsinfrastructuur.
Zoals u weet, loopt ook in Vlaanderen onderzoek naar de invoering van een wegenheffing voor lichte voertuigen. Er zijn weinig details bekend over het akkoord tussen Duitsland en de Europese Commissie. Ik heb ondertussen alle mogelijke kanalen ingeschakeld, zoals onze vertegenwoordiging in Berlijn en de Permanente Vertegenwoordiging bij de Europese Unie, om meer informatie te vergaren. We volgen dit op de voet op. Het is wel zo dat de meest milieuvriendelijke wagens het minste betalen. Dat lijkt me logisch. Dit is ook bij ons zo van toepassing in het kader van de kilometerheffing voor vrachtwagens.
Naar aanleiding van het akkoord tussen Duitsland en de Europese Commissie werd nog geen Belgisch standpunt bepaald. Hierover vindt aanstaande maandag overleg plaats tussen de federale en gewestelijke overheden. Stellen dat België zich bij het verzet van Nederland en Oostenrijk zal aansluiten, is minstens voorbarig te noemen. Het zou ook inconsequent zijn als we enerzijds in het regeerakkoord opnemen dat we de ambitie hebben om het nodige onderzoek te verrichten en anderzijds landen die het voortouw nemen, kapittelen of aanklagen bij het Europees Hof van Justitie, wat Oostenrijk blijkbaar van plan zou zijn.
Er is vooral bezorgdheid vanuit de Duitstalige Gemeenschap met het oog op het grensverkeer. Ik heb begrepen dat ook daar oplossingen mogelijk zijn. Duitsland zou twee aanpassingen doorvoeren, en die zouden overeengekomen zijn met de Europese Commissie.
Ten eerste worden er vijf in plaats van drie categorieën van voertuigen ingevoerd zodat de tol beter kan worden gedifferentieerd op basis van milieucriteria. Kortetermijnvignetten voor tien dagen worden goedkoper ten opzichte van het jaartarief. Er was een groter prijsverschil tussen de jaarvignetten – lees vignetten voor de Duitsers of buitenlanders die veelvuldig gebruikmaken van de Duitse wegen – en de kortetermijnvignetten. Die kloof was vrij groot, in vele ogen te groot. Die prijsverhouding daalt nu tot minder dan 1 op 7,3. Voor de schoonste auto’s zou een kortetermijnvignet slechts 2,50 euro kosten: een halvering van het bedrag dat in 2015 was vooropgesteld.
In de tweede plaats wordt de belasting op motorvoertuigen opnieuw hervormd om ervoor te zorgen dat de schoonste voertuigen bij de jaarlijkse voertuigenbelasting een gunsttarief genieten. De Duitse minister heeft intussen laten verstaan de wetgevende initiatieven nog voor de verkiezingen van later dit jaar te willen nemen. Dat is wel nog afwachten.
Meer informatie is nog niet bekend. We volgen de zaak op de voet.
De heer de Kort heeft het woord.
Minister, het is van belang dat we hierover verder van gedachten wisselen en het opvolgen. Met het Vlaamse regeerakkoord hebben we die passus mee opgenomen. We dachten: als het effectief mogelijk is in Duitsland, waarom zouden we het dan niet van start kunnen laten gaan in Duitsland, eventueel als een eerste stap in verband met de invoering van een slimme kilometerheffing voor personenwagens? Daarom is het ook van belang dat het verder wordt opgevolgd.
Minister, als u daarover meer informatie bekend is, kan het dan mee worden opgenomen in de studie over de slimme kilometerheffing voor personenwagens, die op dit moment loopt?
De heer Van Miert heeft het woord.
Ik heb een kleine bijkomende vraag. Het akkoord dat er nu is met Europa, kan moeilijk worden onderschat in het verdere verloop van kilometerheffing op personenvervoer.
Minister, in Duitsland gaat het wel degelijk om een vignet. Maar ik dacht dat er in de studie waar wij voor gingen en eventueel een latere uitrol wel degelijk sprake was van een slimme kilometerheffing, met gebruik van dezelfde of identieke installaties die wij nu gebruiken voor de vrachtwagens en niet zuiver voor een vignet. (Opmerkingen van minister Ben Weyts)
In het onderzoek zijn we er altijd van uitgegaan dat we niet alleen voor een tijds- en milieusturend gebeuren gaan wat betreft kilometerheffing voor personenvervoer. In Duitsland gaat het in eerste instantie om een vignet. Zullen we ook zoiets in overweging nemen? Of zullen we verder onderzoeken of we met het huidige bestaande systeem voor vrachtwagens, de bestaande technische installaties ook, verder zullen gaan?
Dat brengt ons terug bij de discussie die we ongeveer in 2004 hebben gevoerd, het hele gevecht om het vignet in te voeren.
Minister Weyts heeft het woord.
Zoals in het regeerakkoord opgenomen, blijft men kijken naar mogelijkheden met betrekking tot een vignet. Dat is duidelijk.
Als je het mij persoonlijk vraagt: als je het invoert, lijkt het mij relevant om er een maximale sturing aan te kunnen geven. Ik denk dat wij in Vlaanderen, gelet op onze mobiliteitsconstellatie, daar nog veel meer baat bij hebben of dat de nood op dat vlak bij ons nog veel groter is dan in Duitsland, waar op dat vlak mogelijk andere inzichten kunnen bestaan.
Ik denk dat het bij ons net veel dienstbaarder is, dat, als we kilometerheffing invoeren, we dan ook zo maximaal mogelijk, ‘full monty’, zouden kunnen gaan en er dus voor zouden kunnen zorgen dat het niet alleen sturend is op het vlak van milieu-impact, maar ook dat je tijdsgebonden kunt variëren, dat je dus de mobiliteitsstromen kunt sturen. En dat is in het geval van een vignet natuurlijk niet mogelijk.
De heer de Kort heeft het woord.
Minister, ik denk dat we op dezelfde golflengte zitten wat dat laatste betreft. We zijn er voorstander van om, als het kan, voor de invoering van een slimme kilometerheffing voor personenwagens, het effectief sturend te laten werken. Maar we blijven daarnaast zeker en vast het vignet verder opvolgen. Want mocht blijken dat het later niet op een goede manier zou kunnen worden ingevoerd, omdat er bijvoorbeeld geen overeenstemming zou kunnen worden gevonden met de andere gewesten, dan is het misschien toch een mogelijke stap. Daarom vraag ik u om toch ook verder te onderzoeken of het dan passend zou zijn om een wegenvignet in te voeren.
Daarom vinden we het nuttig om informatie te verzamelen over de manier waarop het wordt ingevoerd in Duitsland en over de evolutie daarvan.
De vraag om uitleg is afgehandeld.