Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Collega’s, van harte welkom op de eerste commissievergadering van het nieuwe jaar. Ik wens iedereen een gelukkig nieuwjaar en een goede gezondheid toe, en ik hoop dat we een aangenaam en boeiend jaar tegemoet gaan met onze commissie.
De heer Vandenberghe heeft het woord.
Minister, mijn vraag om uitleg is een opvolgingsvraag in het kader van het actieplan marien zwerfvuil. Staatssecretaris van de Noordzee Philippe De Backer kondigde op 30 november aan dat hij de strijd tegen afval op zee in 2017 als een prioriteit beschouwt, en dat hij een nationaal actieplan zal opmaken in samenwerking met alle actoren.
In de Senaat zijn er zaken aan het bewegen om daar aandacht aan te besteden. Voor het zomerreces werd op mijn initiatief, en samen met collega’s van de verschillende partijen, een voorstel van resolutie ingediend en goedgekeurd waarmee we onder meer het zwerfvuil in zee en op het strand willen aanpakken.
In de vorm van een resolutie vragen we de Vlaamse Regering om een actieplan uit te werken om de plasticvervuiling tegen te gaan met concrete doelstellingen op korte, middellange en lange termijn, een algemeen sensibiliserend beleid te voeren rond de impact van microplastics en plastics op het leefmilieu, te onderzoeken hoe microplastics in rioolwaterzuiveringsinstallaties beter uit het water kunnen worden gefilterd, samen met de scheepvaartsector initiatieven te nemen om vervuiling door scheepsafval terug te dringen, in te zetten op partnerschappen met alle betrokkenen om de problematiek van zwerfvuil aan te pakken, acties met betrekking tot het opruimen van strandafval te ondersteunen, in te zetten op kennisverwerving inzake de risico’s van microplastics op het leefmilieu en de gezondheid van mens en dier, en ten slotte maar niet het minst om in te zetten op milieueducatie in het onderwijs, met aandacht voor de problematiek van afval en plastics op de stranden, in de waterlopen en in de Noordzee.
Minister, werkt u samen met de staatssecretaris aan dit nationaal actieplan? Hebt u overlegd? Indien ja, wordt de resolutie betreffende de bescherming van de Noordzee tegen de verontreiniging door marien zwerfvuil ook meegenomen in gesprekken? Welke maatregelen zult u zelf nemen om de Vlaamse resolutie in concrete acties om te zetten? In de resolutie wordt gevraagd aan de Vlaamse Regering om een actieplan uit te werken om de plasticvervuiling tegen te gaan. Wanneer zult u, in navolging van staatssecretaris De Backer starten met de opmaak van een concreet actieplan? Wanneer zullen we daarvan de resultaten kunnen zien?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Na de resolutie heeft de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) onmiddellijk het initiatief genomen om samen met de federale dienst Marien Milieu van de FOD Leefmilieu te onderzoeken hoe de Vlaamse en federale actieplannen nog beter op elkaar kunnen worden afgestemd. Een aantal bevoegdheden zijn gekoppeld aan het vermijden van marien zwerfvuil, en dat behoort exclusief tot de federale bevoegdheid. Soms zijn er exclusief gewestelijke bevoegdheden. Sommige bevoegdheden overlappen elkaar en vullen elkaar nauw aan.
Onder impuls van de OVAM is er een nationale werkgroep Marien Zwerfvuil opgericht, waarin samen met vertegenwoordigers van de federale, de Vlaamse, de Waalse en de Brusselse milieuadministraties en ook de provincie West-Vlaanderen, actieplannen worden uitgewerkt en acties ondernomen.
Het doel van die werkgroep is een structurele samenwerking tussen de verschillende overheden om het marien zwerfvuil aan te pakken, een integraal beleidskader ontwikkelen met als doel een systematische manier om alle bronnen van afval in het aquatisch milieu te elimineren, maatregelen en doelstellingen in de verschillende actieplannen maximaal op elkaar afstemmen, de coördinatie en de gezamenlijke uitvoering van acties inzake sensibilisering en campagne, het overzicht bewaren van de vertegenwoordiging van België in de verschillende internationale fora, het overzicht bewaren van de verschillende monitorings- en onderzoeksactiviteiten en elkaar daarover voldoende informeren, en ondersteuning bieden aan het beleidskader voor passende initiatieven.
Dit past telkens in een specifieke bevoegdheid, maar er wordt maximaal op elkaar afgestemd. Iedereen is het erover eens dat, als we de effectiviteit van de beide plannen willen verhogen, het noodzakelijk is dat het samen gebeurt en dat we afstemmen.
Een gemeenschappelijk plan waarin zowel de federale als de Vlaamse maatregelen worden gebundeld, lijkt op dit moment niet zo vanzelfsprekend, maar uiteraard staat dit een maximale afstemming niet in de weg. Het Vlaamse actieplan zou de maatregelen behorend tot het federale niveau in een annex kunnen meenemen, of omgekeerd.
Het is duidelijk dat ook de maatregelen voorgesteld in de resolutie worden meegenomen in de gesprekken.
De voorbije jaren zijn reeds verschillende maatregelen genomen om de impact van afval op het mariene milieu te verminderen, zowel inzake preventie als inzake verzameling van zwerfvuil op het land en drijfvuil in de waterlopen afkomstig van schepen.
Ook internationaal trekt Vlaanderen aan de kar, en dat wordt voortgezet. Daarnaast worden er nieuwe acties geïnitieerd. Daar is uiteraard van belang dat we het Vlaams Integraal Actieplan afwachten. Dit plan zal eerst worden afgestemd met alle stakeholders over de aanpak, de afbakening en de gewenste detailniveaus. Op basis van de gemaakte afspraken worden er concrete doelstellingen geformuleerd op korte termijn, en dan spreken we over 2020, maar ook op middellange termijn tot 2025 en op lange termijn tot 2035. Voor elke maatregel worden passende doelstellingen geformuleerd.
De OVAM is gestart met de opmaak van een Vlaams actieplan marien zwerfvuil en heeft daarvoor een interne projectplanning opgesteld. Het resultaat van dit project is een integraal actieplan marien zwerfvuil met Vlaamse doelstellingen op korte, middellange en lange termijn zoals ik u daarnet heb geschetst. Dit plan zal maximaal worden afgestemd met het federale plan.
Het Vlaamse actieplan richt zich op alle afvalstromen: zwerfvuil op het land, drijfvuil in waterwegen, microplastics in kunststoffen, achtergelaten zwerfvuil op de stranden, afval afkomstig van schepen. Bij de opmaak van dit plan zal er rekening worden gehouden, uiteraard, met de verschillende acties maar ook bevoegdheden op regionaal en federaal niveau en de acties of initiatieven op internationaal niveau zoals de EU en de VN.
De OVAM streeft ernaar om het plan in juni 2017 klaar te hebben.
De heer Vandenberghe heeft het woord.
Ik ben uiteraard tevreden dat er heel veel beweegt. Dat is niet alleen op Vlaams niveau het geval. Ook de provincie maakt een uitgebreid actieplan op voor de zomer om samen met alle kustgemeenten het een en ander te ondernemen en dit te laten doorstromen naar de lokale actoren.
Het is wel belangrijk dat dit op Vlaams niveau heel transparant blijft: uiteindelijk hebben wij in het parlement de resolutie goedgekeurd. Daar staan heel wat concrete aanbevelingen in om de problematiek aan te pakken. Ik zou het heel opportuun vinden om op korte en middellange termijn het overzicht te krijgen van de stand van zaken betreffende de goedkeurpunten in de resolutie, van de volgende stappen en van de acties die deze legislatuur nog zullen worden uitgevoerd en van de resultaten die we zullen bereiken. Anders lopen we het gevaar dat we door het bos de bomen niet meer zien. Dat moeten we vermijden.
De resolutie moet een kapstok zijn, en een waardemeter. Alle democratische partijen hebben deze goedgekeurd in het parlement. We staan er met zijn allen achter dat we deze lijn moeten volgen en dat we moeten bekijken wat we op Vlaams niveau kunnen en moeten uitvoeren. Uiteraard gaan we samenwerken met de federale overheid, met de lokale actoren, en vooral op Europees niveau. We moeten wel maken dat we de richting behouden. Ik vraag u, minister, om daar rekening mee te houden.
Ik ben het met u eens, mijnheer Vandenberghe, dat we maximaal moeten afstemmen en de resolutie als kapstok moeten gebruiken. Ik kan me daar volledig in vinden. Uiteraard zullen wij u informeren over de verdere gang van zaken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.