Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking, Toerisme en Onroerend Erfgoed
Verslag
De heer Hendrickx heeft het woord.
Minister-president, ons partnerland Malawi zit in een behoorlijk precaire situatie. Hongersnood staat voor de deur, de elektriciteit valt nagenoeg dagelijks uit en ook met de watervoorziening zijn er problemen. Bij de internationale donoren wordt dan ook stevig aangedrongen op hulp.
In die context volgde ik met veel interesse de toch wel bizarre ‘verdwijning’ van president Mutharika. Die vertrok op 16 september naar de Verenigde Staten voor een zitting van de Verenigde Naties, maar toen die tien dagen later afliep, keerde de president niet terug. Pas op 16 oktober, een goede maand na zijn vertrek, verscheen Mutharika terug in Malawi. In een politiek systeem als dat van Malawi, waar bijzonder veel macht geconcentreerd zit bij de president, betekent dat in de praktijk een langdurig ‘non governo’ op een cruciaal moment. Over de reden van zijn afwezigheid werd niet eens gecommuniceerd. Helemaal kras is dat de regering, bij monde van informatieminister Malison Ndau, expliciete dreigementen uitte aan iedereen die hierover zelfs maar durfde te speculeren.
U zult begrijpen dat zulke praktijken mij behoorlijk tegen de borst stuiten. Dat de hoogste bestuurder van een land tijdens een crisisperiode van de radar verdwijnt, is zorgelijk. Als dit dan ook nog eens uitdraait op een regelrechte aanval op de vrijheid van meningsuiting en nieuwsgaring, wordt het toch wel problematisch.
Minister-president, hoe evalueert u de politieke situatie in partnerland Malawi? Bent u ervan overtuigd dat de Malawische autoriteiten alle mogelijke inspanningen doen om de problemen inzake voedselvoorziening krachtig aan te pakken? In hoeverre acht u de vrijheid van meningsuiting en nieuwsgaring voldoende gegarandeerd in Malawi, gezien de recente verklaring van Ndau?
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Mijnheer Hendrickx, volgens de informatie die ik krijg van mijn diensten die de situatie in het partnerland opvolgen, is de politieke situatie in Malawi eerder stabiel. Op basis van de mij verstrekte informatie heb ik geen reden om aan te nemen dat de afwezigheid van de president, ondertussen twee maanden geleden, een negatieve impact zou hebben gehad, bijvoorbeeld op de voedselvoorziening in het land.
De Malawische overheid en de internationale gemeenschap leveren veel inspanningen om de voedselbehoeften zo goed mogelijk te garanderen. Zoals u weet, is Malawi een van de armste landen ter wereld. Het is daarenboven zwaar getroffen door het natuurverschijnsel El Niño. Dat is de reden waarom ik in september van dit jaar beslist heb om de bijdrage aan het Malawi Humanitarian Emergency Response Fund met een bedrag van 479.000 euro voor een periode van drie jaar te hernieuwen. Dat betekent concreet dat er in Malawi zeer snel middelen kunnen worden ingezet bij ad-hocnoodsituaties.
De grondwet van Malawi biedt garanties voor persvrijheid en het recht op vrije meningsuiting. De voorbije tien jaar is Malawi op dat vlak vooruitgegaan, zo blijkt uit het rapport van de Mo Ibrahim Foundation over tien jaar bestuur in Afrika. Malawi scoort hier 65,8 op 100 en staat op de elfde plaats, boven het Afrikaanse gemiddelde van 50 op 100. Vrijheid van meningsuiting blijft niettemin een belangrijk knelpunt in Afrika, maar tegen de trend in gaat Malawi er de laatste jaren dus op vooruit.
Ondanks de vooruitgang zijn er in de praktijk bepaalde wetten, waaronder die waar de minister van Informatie gewag van maakte, die de vrije meningsuiting in het land nog te veel aan banden leggen. Het incident van oktober dat u daarnet schetste, is daarvan een voorbeeld. Ik hoop dat er daarin vooruitgang wordt geboekt en dat dit soort incidenten in de toekomst minder en minder zullen voorkomen.
De heer Hendrickx heeft het woord.
Minister-president, uiteraard ben ik tevreden dat u de situatie op basis van accurate informatie kunt omschrijven als ‘stabiel’. Ook het feit dat ons partnerland beter scoort in de ratings in Afrika doet me het beste vermoeden. We zullen dat natuurlijk goed moeten opvolgen. Zoals u zelf ook aangeeft, beperken een aantal wetten in het wetgevingsarsenaal daar toch ook de vrije meningsuiting. Dat is iets dat we niet kunnen nemen. U drukt uw hoop uit dat daar verbetering in kan worden gebracht. Die deel ik uiteraard. Voor het overige kan ik alleen maar meegeven dat ik zelf hoop dat het voorbeeld van president Mutharika niet tot voorbeeld zal strekken voor anderen, die zo misschien zin zouden krijgen om ook eens van de radar te verdwijnen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.