Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Meremans heeft het woord.
Voorzitter, minister, eind 2015 vond de bibliotheekcampagne ‘Verborgen parels’ plaats, waarbij met een tijdelijke app een beperkt aantal – vijftien dacht ik – e-boeken gelezen kon worden. Dit project kende veel succes, met heel wat gedownloade boeken. Er is dus wel zeker een publiek dat e-boeken wil lezen en ontlenen. Ook bij de bibliotheken is er interesse om met e-boeken aan de slag te gaan. Zowel het publiek als de bibliotheken zijn dus vragende partij voor een uitgebreider aanbod inzake e-boeken.
U meldde ons op 3 maart 2016 dat er gesprekken zouden lopen met de bibliotheken om een permanent aanbod te onderzoeken. Meer concreet wou men kijken welke collectie men wil, op welk doelpubliek men wil mikken en welke middelen er kunnen worden vrijgemaakt. Er zijn ook gesprekken met leveranciers die een e-boekenplatform kunnen aanbieden. Er wordt ook onderzocht of er nauwer kan worden samengewerkt met de Koninklijke Bibliotheek van Nederland. Zij hebben op dit ogenblik wel reeds een ruim aanbod aan e-boeken via onder andere bibliotheken.
Daarom volgende vragen: er zouden gesprekken lopen met bibliotheken over waar men naartoe wil met een permanent aanbod aan e-boeken. Zijn de conclusies van die gesprekken reeds bekend? Zo ja, kunt u die toelichten en duiden op welke manier u daarmee aan de slag zult gaan?
Er zouden eveneens gesprekken lopen over welk platform gebruikt zal worden voor het permanent aanbod e-boeken. Zijn de conclusies van deze gesprekken reeds bekend? Zo ja, hebt u daar enige toelichting bij?
In hoeverre zal de overheid, via Cultuurconnect, middelen vrijmaken om het uitgebreider aanbod aan e-boeken te ondersteunen?
Minister Gatz heeft het woord.
Op dit ogenblik is er in Vlaanderen geen permanent breed aanbod van Nederlandstalige e-boeken voor ontlening via de openbare bibliotheek. Voor de zomer is Cultuurconnect gestart met een beperkt experiment in samenwerking met de Koninklijke Bibliotheek van Nederland. Met dit experiment wil Cultuurconnect het onderzoek naar het e-boek herdenken vanuit de gebruikerservaring in plaats van verder in te zetten op onderzoek naar de ontwikkeling van een specifiek platform. U weet dat we daar in het verleden minder zaligmakende debatten over hebben gevoerd. Men zoekt dus een andere ingang binnen de maatschappelijke uitdaging van de groei van het e-boek in de bibliotheken.
Volgende projecten passen dan ook in de innovatieve projecten die Cultuurconnect na de projectoproep in het voorjaar wil uitrollen. Twee van de geselecteerde projecten zetten specifiek in op e-boeken. Het eerste project werd opgestart vanuit de bibliotheek van Oostende, waar men wil inzetten op een relatief grote groep van oudere inwoners die graag in het Engels lezen, maar fysiek steeds minder mobiel worden. De bibliotheek wil bekijken in hoeverre een aanbod Engelstalige e-boeken kan worden ingezet om reële participatiedrempels te overwinnen. Concreet gaat het dan over fysieke drempels, maar ook over de noodzaak om het boek met grote letters te lezen. De bibliotheek werkt samen met de ouderenzorg te Oostende. Het is een uniek en interessant project omdat de bibliotheek experimenteert met nieuwe technologische toepassingen, gekoppeld aan het bereik van mensen die belemmerd worden in hun participatie. In de marge van dit project wordt er op dit moment een samenwerking uitgerold tussen de bibliotheken van Oostende, Roeselare, Mechelen, Gent en Muntpunt om samen een leverancier te kiezen voor kwaliteitsvol Engelstalig werk. De regierol van Cultuurconnect moet erover waken dat de opgedane ervaring binnen deze beperkte kring van bibliotheken op termijn wordt gevaloriseerd voor de andere bibliotheken.
Een tweede project is van de bibliotheken van Antwerpen en Beringen. Dit project focust op ‘samen lezen’ en de voordelen die het e-boek daarvoor kan bieden. Op voorwaarde dat er sluitende afspraken zijn gemaakt met de uitgevers biedt een e-boek immers een handig voordeel: meerdere lezers kunnen tegelijkertijd hetzelfde e-boek lezen. De bibliotheek van Antwerpen wil dit voordeel verzilveren ten voordele van de leesclubs. De bibliotheek van Beringen zet in op de scholen, die traditioneel een leeslijst uitwerken van boeken die doorheen het schooljaar door alle leerlingen gelezen moeten worden.
Beide projecten hebben gemeenschappelijk dat ze verkennen in welke mate e-boeken een meerwaarde kunnen zijn in een specifieke gebruikscontext en wat daarbij de rol kan zijn van openbare bibliotheken. Beide projecten worden uitgerold vanaf dit najaar tot eind 2017. Cultuurconnect volgt dit pionierswerk nauwgezet op en zal de opgedane kennis en ervaring maximaal delen met het hele bibliotheekveld van Vlaanderen.
Uw tweede vraag in verband met het platform heb ik al onrechtstreeks beantwoord. Vanuit Vlaanderen ligt de focus momenteel op de verkenning van de gebruikerservaring met e-boeken, eerder dan de keuze voor één bepaald platform met een permanent aanbod.
Tot slot vroeg u naar de middelen en de toekomstige ondersteuning. De Vlaamse overheid heeft de uitrol van e-boeken toevertrouwd aan Cultuurconnect. Deze organisatie wil vanuit experimenten kennis en ervaring opdoen om ze nadien vanuit de basis ten dienste te kunnen stellen van de volledige sector van openbare bibliotheken. De experimenten lopen nog tot eind 2017. Het is momenteel nog te vroeg om te spreken over concrete investeringen. Ik wens eerst de uitkomst van de experimenten af te wachten.
De kritische vraagsteller zou kunnen besluiten dat het zoeken en tasten is, en dat we nog niet ver staan, maar het is ook niet zo dat er in de landen rondom ons projecten zijn die massale verspreiding kennen. Het is ook daarom dat we met de Koninklijke Bibliotheek van Nederland samenwerken, om op die manier op een gegeven moment toch de ingang te vinden, tot wanneer het e-boek een vaste waarde kan worden binnen ons bibliotheekwezen.
De heer Meremans heeft het woord.
Inderdaad, afgelopen week hebben we geleerd dat de markt van de e-boeken niet ontploft. Integendeel, er is een stagnatie, ook in de Angelsaksische landen. Ik schrok daar wel even van. Ik dacht dat in de Angelsaksische landen de e-boekenmarkt zou boomen, maar daar is zelfs een lichte afname.
Ik begrijp wel, ook naar aanleiding van de minder goede ervaringen met het vorige platform, dat men nu zoekt en tast en kijkt welk project interessant is om, als de evaluatie goed is, dat project eventueel uit te rollen over alle bibliotheken in heel Vlaanderen. Dat is wat Cultuurconnect ook doet. Dat lijkt me inderdaad wel de juiste aanpak. Het blijft zoeken en tasten, maar het biedt alleszins, zeker voor specifieke doelgroepen, mogelijkheden voor de toekomst. We zullen dus zien. Ik zal in de loop van volgend jaar, bij de evaluatie, opnieuw dezelfde vraag stellen. Het zoeken en tasten doet Cultuurconnect heel erg goed. We zullen dus afwachten wat het wordt.
Het gaat wel héél erg traag, maar misschien is het legitiem. Denken vanuit de lezers en gebruikers vind ik op zich wel een legitiem uitgangspunt, maar het gaat wel heel traag. Maar goed, we zullen wel zien.
De vraag om uitleg is afgehandeld.