Verslag vergadering Commissie voor Onderwijs
Verslag
De heer Daniëls heeft het woord.
Dames en heren, deze vraag om uitleg is naar boven gekomen door concrete gesprekken met scholen die in duaal leren zijn ingestapt. Met duaal leren verwerft een leerling vaardigheden op de werkvloer en in een school, een centrum voor deeltijds onderwijs of een SYNTRA-lesplaats. In de schooljaren 2016-2017, 2017-2018 en 2018-2019 stappen 34 scholen en 5 SYNTRA-lesplaatsen mee in het proefproject ‘schoolbank op de werkplek’. Zij organiseren elk 1 van in totaal 7 duale studierichtingen.
In het besluit van de Vlaamse Regering betreffende het tijdelijke project ‘schoolbank op de werkplek’ in verband met duaal leren in het secundair onderwijs, goedgekeurd op 22 april 2016, is in hoofdstuk 3, artikel 9, opgenomen wie een niet-bindend advies geeft over de quasi arbeidsrijpheid of arbeidsrijpheid van de leerling. Dat advies, op basis van een screening, gaat uit van de twee volgende instanties samen: de voltallige klassenraad van het laatste structuuronderdeel dat door de leerling in kwestie is gevolgd en de trajectbegeleider van de opleiding en de school binnen het tijdelijke project die door de betrokken personen worden gekozen.
Het probleem rijst nu dat niet alle kandidaat-leerlingen die in het project willen stappen, het schooljaar voordien beoordeeld werden door een klassenraad. Zo zijn er leerlingen die eerst een of twee jaar hoger onderwijs hebben gevolgd, die een jaar volwassenenonderwijs hebben gevolgd, die een jaar gewerkt hebben enzovoort, maar die niet in een school hebben gezeten met een klassenraad. Dit doet zich vooral voor in de Se-n-Se-jaren betrokken in het project, maar het probleem kan zich ook voordoen in andere jaren.
Om elke kandidaat-leerling dus een kans te geven om in dit project in te stappen, zou het bovenvermelde besluit moeten worden aangepast in die zin dat ofwel de klassenraad ofwel de trajectbegeleider een advies geeft, afhankelijk van wie er voor die leerling is en een zinvol advies kan geven.
Minister, gaat u akkoord met de stelling dat met de huidige bepalingen in het besluit er nu kandidaat-leerlingen niet kunnen deelnemen aan het project? Overweegt u het besluit zo aan te passen zodat ook kandidaat-leerlingen die het jaar voordien niet beoordeeld werden door een klassenraad, kunnen deelnemen aan het project? Indien het besluit niet wordt aangepast, hoe zal er dan worden omgegaan met leerlingen die momenteel in een proefproject van duaal leren zitten, maar geen screening hebben van de voltallige klassenraad van het laatste structuuronderdeel?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega Daniëls, u verwijst in uw vraag over het project ‘Schoolbank op de werkplek’ naar de afspraak dat de klassenraad van het laatste structuuronderdeel en de trajectbegeleider van de school of de opleiding waar een leerling die een duaal traject wil volgen, samen een niet-bindend advies moeten formuleren over de bijna arbeidsrijpheid of arbeidsrijpheid van de kandidaat-leerling. Eigenlijk zit de kern van mijn antwoord vervat in het feit dat ‘Schoolbank op de werkplek’ een proefproject is – met de nadruk op ‘proef’– waarin we het concept duaal leren in de praktijk willen uitproberen.
Een advies omtrent de arbeidsrijpheid wordt het best gegeven door aan de ene kant de klassenraad. Die heeft in elk geval een goed zicht kunnen ontwikkelen op zowel de persoonlijkheid als het kennen en kunnen van de leerling in de fase voorafgaand aan een eventueel traject binnen het duaal leren. Aan de andere kant is de trajectbegeleider dan weer het best geplaatst om de vereisten van de nieuwe studierichting te beoordelen en na te gaan wat het vraagt om te leren op een werkplek. Het is precies daarom dat deze bepaling van een samen genomen advies, ook als dusdanig in het besluit van de Vlaamse Regering (BVR) werd ingeschreven. Het advies is niet bindend. De jongere doet dus eigenlijk wat hij wil.
We hebben echter sinds de opstart van het project inderdaad al gemerkt dat bovenstaande bepaling in de realiteit soms minder eenvoudig te realiseren is. De Se-N-Se Chemische Procestechnieken is hier een goed voorbeeld van. Leerlingen stromen in dit traject regelmatig in vanuit het hoger onderwijs of zelfs de arbeidsmarkt. Een advies vanuit de klassenraad is in dergelijke situaties moeilijk, zo niet onmogelijk. Het is dan ook logisch dat wij voor het organieke systeem van duaal leren zullen nagaan hoe we dat kunnen oplossen.
Ik heb mijn administratie de opdracht gegeven om naar aanleiding van concrete casussen die niet door het BVR gevat worden, goed af te stemmen en geval per geval te onderzoeken. Ik heb mijn administratie bovendien gevraagd om, voor wat de toeleiding betreft uit het hoger onderwijs en/of de arbeidsmarkt, na te gaan welke aanpassingen er, met het oog op volgend schooljaar, moeten gebeuren. Sowieso moeten ook zijinstromers gebruik kunnen maken van het duaal leren.
We hebben nog problemen moeten oplossen. U weet dat er in een bepaalde richting geen jongeren waren die wilden deelnemen omdat ze daardoor geen vakantiejob meer konden doen. Intussen is dat opgelost. Zeker in de zorgrichtingen was dit van belang. We komen bij het inrichten wel vaker hindernissen tegen op ons pad die we samen met minister Muyters proberen op te lossen.
De heer Daniëls heeft het woord.
Minister, ik onthoud dat u zegt dat er een aantal issues zijn die u moet oplossen. Ik noteer ook dat de scholen dus niet ongerust moeten zijn dat leerlingen niet geldig kunnen worden geproclameerd, als ze het document van de vorige klassenraad niet zouden hebben, omdat ze dan volgens hoofdstuk 3 niet rechtsgeldig in het systeem zitten. In het kader van de rechtsgeldigheid lijkt het me toch belangrijk om artikel 9 aan te passen. Ik heb geen voorstel gedaan om het decretaal te wijzigen omdat het een besluit van de Vlaamse Regering is. Als we dat decretaal wijzigen, dan moeten alle decreten in de toekomst worden aangepast. Dat lijkt me geen goede zaak.
Ik wil wel meegeven dat het de info van de voltallige klassenraad is. Ik kom dan tot de vraag.
Stel dat de klassenraad zegt dat een leerling niet voldoende arbeidsrijp is, maar de trajectbegeleider van de school waar hij de opleiding gaat volgen – die een andere school kan zijn, zelfs van een ander net – zegt dat de leerling wel tot duaal leren in staat is. Het betreft een niet-bindend advies. Dat betekent dat de leerling wel of niet kan starten. Dat is een bijkomende vraag.
De heer De Meyer heeft het woord.
Het is vooral belangrijk dat leerlingen in het onderwijsveld niet ongerust moeten zijn. Onze collega heeft gelijk dat artikel 9 van het besluit moet worden aangepast. Om het juridisch volledig in orde te brengen, zullen we daarna ook het bekrachtigingsdecreet moeten aanpassen, aangezien het over een proeffase gaat. Voorzitter, ik vraag er uw aandacht voor dat we op termijn dat bekrachtigingsdecreet, na het besluit van de regering, aanpassen.
Minister Crevits heeft het woord.
Ik heb bij de aanvang gezegd dat de regels nu enkel op de pilootprojecten van toepassing zijn. We moeten dus sowieso nog een volwaardig decreet maken dat op alles van toepassing kan zijn, maar het is zeer nuttig dat we die oefening met de pilootfase doen om net te kijken op welke manier we zo pragmatisch mogelijk en zo goed mogelijk te werk kunnen gaan.
Mijnheer Daniëls, u mag het gerust in uw omgeving vertellen, en ik ga er ook zorg voor dragen, maar mijn administratie gaat er pragmatisch mee om. Als men weet dat er geen advies van de klassenraad mogelijk is, en aangezien het advies ook niet bindend is, moet het pragmatisch worden opgelost. Het is niet zo dat het als een absolute hakbijl wordt geïnterpreteerd.
Mijn bijkomende vraag was: als er een tegenstelling is tussen het advies van de klassenraad van school A en de trajectbegeleider van de potentiële school B, kan het dan nog doorgaan?
Ja, want de adviezen zijn niet bindend. Dat betekent dat, ook al is er een negatief advies, maar de leerling vindt een werkgever en de leerling volgt een traject op school, die leerling dan perfect duaal leren kan starten. Er moet wel een advies zijn.
Dank u wel voor deze verduidelijking.
De vraag om uitleg is afgehandeld.