Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking, Toerisme en Onroerend Erfgoed
Verslag
De heer Van Grieken heeft het woord.
Mijn tweede vraag gaat over de zorgwekkende situatie in Turkije. Er is al heel wat inkt gevloeid over de evolutie in Turkije onder leiding van Erdogan. Er zijn veel voorvallen, maar we kennen allemaal de Duitse komiek die moest onderduiken en zijn programma heeft opgedoekt omdat hij kritiek geuit had op Erdogan. Nog iets dichter bij huis was er de ongelooflijk sympathieke dame Erbru Umar dit stoute tweets verstuurde, de politie aan haar deur kreeg en een tijd werd opgesloten.
Ik was heel blij met uw verklaring in de plenaire vergadering van 9 maart. U veroordeelde de feiten rond de Turkse krant Zaman. De hoofdredactie werd het zwijgen opgelegd en u zei: “(…) geen enkel EU-toekomstperspectief is voor Turkije voor zover het zich niet conformeert aan wat ons in die politieke unie bindt, namelijk de fundamentele vrijheden”.
Er zijn wel wat artikels verschenen in de media. Ik vernoem nog eens die Duitse komiek en de Nederlands-Turkse Umar. We konden getuigenissen lezen van Vlaamse Turken over de intimidatie die zij ondervinden. Ondemocratische praktijken die Erdogan in het eigen land hanteert om critici de mond te snoeren worden blijkbaar zelfs toegepast in ons land. Er is sprake van een leger van zesduizend – voor wat dat getal waard is – ‘trolls’ of internetspionnen die de Turkse overheid zou inzetten tegen critici van het Erdoganregime. Ze zouden leugens verspreiden, websites afspeuren naar kritiek op het beleid van Erdogan enzovoort.
Klopt het dat het Turkse Erdoganregime zich ook in Vlaanderen bezondigt aan intimidatie van regimetegenstanders? Indien u dit niet kunt bevestigen, zult u deze beschuldigingen afkomstig van Turkse Vlamingen laten onderzoeken? Zult u de Turkse regering desgevallend confronteren met deze beschuldigingen? Welke initiatieven zult u nemen indien de feiten kloppen om officieel te protesteren?
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Mijnheer Van Grieken, ik deel uw bezorgdheid. De feiten die u aanhaalt, zorgden inderdaad voor veel ophef in Nederland, er was een oproep van het Turkse consulaat om beledigingen over Erdogan te signaleren. We kennen het trieste wedervaren van de Nederlandse journaliste van Turkse afkomst Erbru Umar die werd opgepakt door de politie, daarna weer vrijgelaten, maar het land niet mocht verlaten. Het is al langer duidelijk dat de persvrijheid en vrijheid van meningsuiting in Turkije onder druk staan.
Ik heb samen met u vastgesteld dat naar aanleiding van die gebeurtenissen in Nederland Vlaamse kranten op zoek zijn gegaan naar getuigenissen, ook bij ons leeft een grote Turkse gemeenschap met vaak nog een intense band met Turkije en met de regerende AKP-partij. We zien dat wanneer president Erdogan ons land – of buurlanden – bezoekt.
Ik las in De Standaard dat Erdogan in Turkije een leger van zesduizend trolls, internetspionnen, aan het werk zou zetten. Ze speuren websites af naar gegevens over mensen die zich ongunstig uitlaten over het regime. Ik las dat die praktijken zich zouden uitbreiden naar ons land. Ik kan dat niet bevestigen, ik kan alleen met u de krant lezen. Mijn informatie komt uit de pers. Vlaanderen beschikt over geen enkele dienst om dit te onderzoeken, dat is een federale bevoegdheid. Ik kan daar niet verder op reageren.
Recentelijk is er een tussenkomst geweest van de Federale Regering in verband met de 1224 Turkse Belgen die op een zwarte lijst zouden staan in Turkije. Ik heb begrepen dat de federale overheid daarover een vraag heeft gesteld, maar dat daarop nog geen antwoord is gekomen.
Ik roep mensen op die het slachtoffer zouden zijn van zulke praktijken, dat ze dit signaleren. Het moet gebeuren bij instanties die ertoe doen. Als de rechten van mensen worden bedreigd, kan dit door de federale overheid worden aangepakt, om ervoor te zorgen dat dit soort praktijken wordt stopgezet, en ook om op te treden waar het nodig is. Dit is allemaal niet conform aan de waarden, de fundamentele rechten en vrijheden die ons verbinden in de Europese Unie. Landen die zich niet conformeren aan die basisbeginselen, gebaseerd op de verlichtingswaarden, hebben geen toekomstperspectief in de Europese Unie.
Minister-president, ik ben semitevreden met uw antwoord. Ik heb uw tekst er nog eens bijgehaald: “geen enkel EU-toekomstperspectief voor Turkije voor zover het zich niet conformeert aan wat de politieke unie bindt, namelijk de fundamentele vrijheden, het verlichtingsdenken”.
Nu weten we wel dat morgen de visumplicht voor Turkije, waaraan zoveel voorwaarden zijn gekoppeld … We weten ook uit verschillende internationale persartikels dat hoge anonieme bronnen over de voorwaarden die vervuld moesten zijn om nieuwe hoofdstukken te openen voor de toetreding tot de Europese Unie, zeggen dat ze dat wel hebben gezegd maar dat die deal er sowieso komt.
Minister-president, ik verwacht dat Vlaanderen protesteert tegen het visumvrij reizen voor 80 miljoen euro Turken, tegen het toch openen van de hoofdstukken voor de toetreding tot de Europese Unie als de fundamentele vrijheden die ons binden, niet worden gerespecteerd. Ik verwacht dat u protesteert conform uw eigen uitspraak dat er geen EU-toekomstperspectief kan zijn voor Turkije zolang ze bepaalde vrijheden niet respecteren.
De heer Van Esbroeck heeft het woord.
Nog niet zo lang geleden hebben we de Turkse ambassadeur in de commissie op bezoek gehad naar aanleiding van de persvrijheid. Van die man heb ik niets gehoord over de dictatoriale praktijken die zich ontwikkelen – volgens persberichten weliswaar – van mensen op zwarte lijsten te zetten enzovoort. Dat maakt ons zeer ongerust en het moet ons alert houden.
Minister-president, ik ben blij dat u de mensen die worden getroffen door die praktijken, oproept om zich te melden. Jammer genoeg hebben we de bevoegdheid van Justitie nog altijd niet. Als Vlaanderen die oproep doet, dan kunnen we via Justitie misschien wel een en ander regelen, maar dat zal voorlopig nog op een ander niveau gebeuren.
De heer De Gucht heeft het woord.
In Turkije is zich een problematische situatie aan het ontrollen. Een democratisch land verwordt steeds meer tot een autocratisch land. Alle kenmerken zoals vrije meningsuiting en vrijheid van pers worden hieraan opgeofferd. Daar moeten we ons ernstige vragen bij stellen. Als ik lees dat 1224 mensen op een zwarte lijst komen te staan, stel ik me daar ernstige vragen bij, ook over de manier waarop het land zich vandaag opstelt tegenover de Europese Unie, omdat we er niet in slagen bepaalde crisissen over vluchtelingen op een betere manier dan nu in samenwerking met Turkije op te lossen.
We moeten daar inderdaad heel waakzaam in zijn. Ik hoop dat de democratische krachten, niet alleen in Europa maar ook in Turkije – het is verkeerd iedereen over dezelfde kam te scheren –, zich daar blijvend tegen zullen verzetten. Hopelijk zullen de democratische krachten zegevieren.
De vraag om uitleg is afgehandeld.