Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Gryffroy heeft het woord.
U hebt de vraag om uitleg wellicht allemaal gelezen. Ik zal ze samenvatten.
Een aantal gemeenten denkt eraan om voor sommige wijken strengere EPB-eisen (energieprestatie en binnenklimaat) op te leggen. Ze willen strenger optreden dan het E-peil voorschrijft. Ze stellen daarvoor pakketten ter beschikking. Maar blijkbaar heeft nog geen enkele gemeente die aanvraag ingediend.
Klopt dat? Wat zijn mogelijke verklaringen daarvoor?
Zult u stappen ondernemen om lokale besturen te motiveren om strengere energie-eisen op te leggen aan bepaalde wijken?
De gemeenten vrezen dat dit zal leiden tot een meerkost en meer administratieve rompslomp. Hoe evalueert u de administratieve verplichtingen voor de steden en de gemeenten? De verantwoordelijkheid en de opvolging liggen immers bij hen.
Denkt u dat de gemeenten over voldoende expertise beschikken om zelf de administratieve handhaving te verzorgen zoals het besluit oplegt? Hoe kunnen we de gemeenten ondersteunen om dit gebruiksvriendelijker te maken?
Minister Turtelboom heeft het woord.
Het klopt dat tot op vandaag geen enkele gemeente aan het Vlaams Energieagentschap (VEA) heeft gemeld dat zij voor bepaalde wijken strengere energie-eisen oplegt. Ik heb geen plannen om de gemeenten te verplichten om strengere eisen op te leggen. Integendeel, als er onvoldoende of zelfs geen interesse is, kunnen we overwegen om dit uit de regelgeving te schrappen.
Er is wel een reden voor. Op dit ogenblik haalt 22 procent van de vergunningsaanvragen van nieuwbouwwoningen in 2014 al een E-peil van E30 of beter, en de gemeenten beseffen dat. Dat is het BEN-niveau (bijna-energieneutraal). 1 op 5 van de nieuwbouwwoningen doet het dus beter dan het door ons opgelegde E-peil vandaag, en dat op een heel spontane manier.
Een van de redenen daarvoor is ongetwijfeld de vermindering van de onroerende voorheffing voor voorlopers. Wie het vandaag al beter doet dan het opgelegde E-peil, namelijk maximaal E30, krijgt een vermindering op zijn onroerende voorheffing van 50 procent, en dat gedurende vijf jaar. Bij maximaal E20 is de korting 100 procent gedurende vijf jaar.
Ik ben er zeker van dat de lopende initiatieven die zich richten op bestaande gebouwen, een grotere impact gaan hebben op de energiebesparing dan de invoering van strengere energie-eisen door gemeenten en steden. Ik verkies om daarop in te zetten. Het is de burger of bouwheer die we het meest moeten stimuleren, minder de lokale besturen.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Dan klopt het wat ik hoor van de gemeentebesturen. De meeste gemeenten schrikken ervoor terug om hun inwoners te verplichten tot een meerkost om het in bepaalde wijken beter te doen dan de norm. Bovendien moeten ze zelf de handhaving doen: controleren van het E-peil, opleggen en innen van de boetes, terwijl de standaard-EPB ligt bij het VEA.
Het komt soms wel op bij lokale besturen omdat 238 gemeenten het burgemeestersconvenant getekend hebben. Na vier jaar moeten ze een monitoring doen en aantonen dat ze het beter doen dan in het jaar nul. Ze zoeken naar mogelijkheden. Het zou misschien beter zijn als u dit zou schrappen uit het reglement. Dan zou het voor iedereen duidelijk zijn. Nu wordt er veel gesproken over die zogezegde betere wijken. Als er dan toch niets van terechtkomt, ben ik misschien wel uw idee van schrapping genegen.
De heer Danen heeft het woord.
Alweer een heel interessante vraag van de heer Gryffroy.
Ik vind het interessant dat gemeenten ervoor kunnen kiezen om voorlopers of voorloperswijken te steunen. De afschaffing is een mogelijkheid, maar u zou ook nog eens kunnen nagaan wat de gemeenten tegenhoudt om daarvoor te kiezen. Dat is een vraag, ik weet het niet. Het zou een actie kunnen zijn in het kader van het burgemeestersconvenant. Een ecologische wijk waar de mensen het beter doen dan de norm, zou interessant zijn. Na enkele jaren is dat in principe niet meer nodig omdat alle nieuwbouwwoningen aan de betreffende eisen moeten voldoen.
Ik deel uw mening, minister, dat we bij bestaande woningen veel meer energie- of klimaatwinst kunnen maken omdat de eisen daar best wel streng zijn of strenger worden. Dat neemt niet weg dat het interessant kan zijn om de gemeenten de kans te geven of te faciliteren zodat ze bepaalde wijken kunnen stimuleren om het beter te doen. Ik ben geen voorstander van een automatische afschaffing. Ik zou eerst willen weten waarom de gemeenten er niet voor kiezen.
De heer Schiltz heeft het woord.
Dat de gemeenten de autonomie, de vrijheid, krijgen om voor een deel zelf aan klimaatbeleid te doen en om ervoor te zorgen dat er minder energie wordt verbruikt op hun grondgebied, vind ik een zeer interessante piste. Maar het gaat niet alleen over het beperken van het energieverbruik maar ook over het verbruik van hernieuwbare energie. Die autonomie zou zich dus moeten kunnen uitbreiden, bijvoorbeeld naar de uitbouw van het net. De gemeente zou ervoor moeten kunnen kiezen om in een wijk samen met de bewoners te kiezen voor de productie van hernieuwbare energie of voor bepaalde systemen van energie-uitwisseling tussen zonnepanelen, of voor de implementatie van de door de heer Gryffroy geliefde batterijtechnologie, en om daar zelf een investeringsagenda naast te zetten.
Minister, ik vraag mij af of het niet interessant is om de mogelijkheid die de gemeenten nu enkel hebben aan de zijde van het beperken van het energieverbruik in wijken te koppelen aan meer ruimte bij het aansturen van het netwerkbeheer. Ik weet uiteraard dat dit verretoekomstmuziek is en dat dit moet worden gekaderd in de hervorming van de netbeheerders. Maar het lijkt mij dat het koppelen van zowel bestuurlijke autonomie van de gemeenten op basis van energieverbruik als de productie en het netbeheer een interessante piste kan zijn.
Minister Turtelboom heeft het woord.
Het opleggen van een extra verplichting geeft extra regels. We hebben nu al genoeg regels. Als blijkt dat 22 procent van de mensen het al beter doet dan het peil, betekent dit dat er al een heel groot draagvlak is voor de wetgeving en voor de manier waarop Vlaanderen en de Vlaamse Regering de energie-eisen aanpakken. Dat is de voornaamste reden waarom de gemeenten geen nood hebben aan andere extra eisen. In de feiten gebeurt het al. Iedereen houdt zich netjes aan de eisen en één vijfde doet het beter. Als je het nog beter wilt doen, moet je al bijna naar een E-peil van E20, maar dan heb je een enorme impact op de kostprijs voor de persoon die bouwt of grondig verbouwt. U weet dat ik een heel groot voorstander ben van energie-efficiëntie en het zo zuinig mogelijk willen doen, maar je moet opletten. Het moet betaalbaar blijven. Anders blijf je mensen naar oude woningen duwen omdat de kostprijs voor een nieuwe woning te hoog blijft.
Mijnheer Schiltz, de gemeenten zijn op dit moment aandeelhouder in de netbeheerders. Ze hebben dus eigenlijk zelf de sleutel in handen. Ze kunnen dat vanuit hun raad van bestuur en vanuit hun aandeelhouderschap samen met de netbeheerders uitwerken. De Vlaamse Regering heeft uiteraard intensieve contacten met de netbeheerders, maar het beslissingsproces is een zaak van de raad van bestuur. Daarin zijn de gemeentebesturen met al hun diversiteit van politieke overtuigingen aanwezig.
De heer Gryffroy heeft het woord.
De huidige regelgeving is duidelijk. Als je een vergunning aanvraagt in de periode van 1 januari 2016 tot einde 2017, met een E-peil van niet meer dan E30 of E20, en met een globale isolatiewaarde van K25, kan het gemeentebestuur die wijk die verplichting opleggen. Het probleem volgens mij is dat die gemeentebesturen ervoor terugschrikken omdat zij op dat ogenblik de taak van het VEA moeten overnemen. Zij moeten instaan voor de handhaving, de controle van de E-peilen, en het opleggen en innen van boetes, die soms kunnen oplopen tot duizenden euro’s. Als gemeentebestuur maak je je daarmee totaal niet sympathiek ten overstaan van de eigen inwoners, bijvoorbeeld in het kader van gemeenteraadsverkiezingen. Dat is de grond van het probleem.
Anderzijds hebben ze het burgemeestersconvenant getekend. Dat was zeer mooi voor het plaatje. Er was pers aanwezig, enzovoort. (Opmerkingen van Valerie Taeldeman)
Mevrouw Taeldeman, in Melle halen ze perfect de norm die ze moeten halen. Ze hebben er drie windmolens gebouwd, maar ze hebben voor de rest niets gedaan. In Merelbeke kunnen ze geen windmolens plaatsen en hebben ze het zeer moeilijk om hun monitoring te halen. Het is soms een beetje windowdressing. Ze hebben wel dat burgemeestersconvenant ondertekend, en ze zoeken naar mogelijkheden. Maar ik moet vaststellen dat het gewoonweg niet haalbaar is. Dan heb ik liever dat de gemeenten weten waar ze aan toe zijn en dat die regel opnieuw geschrapt wordt, en dat je dus niet die mogelijkheid geeft aan besturen om de taak van het VEA even over te nemen. Ofwel doet het VEA het voor die wijken, ofwel moet het gewoon geschrapt worden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.