Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Innovatie en Wetenschapsbeleid
Verslag
De heer Diependaele heeft het woord.
Eigenlijk is het een goede zaak dat het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) de laatste tijd zoveel in de aandacht komt, want het zou goed zijn mocht het wat meer bekend zijn bij het brede publiek, maar dan misschien natuurlijk liever met andere zaken dan dit.
Begin maart benoemde de Vlaamse Regering een achttal leden in de nieuwe raad van bestuur van het FWO in het kader van de vernieuwde samenstelling van die raad, waarbij degelijk bestuur en excellentie de sleutelwoorden zijn. Naast de rectoren van de Vlaamse universiteiten komen er een aantal onafhankelijke bestuurders, en de voorzitter mag niet langer een uitvoerend mandaat bekleden aan een universiteit. In een volgende stap moeten nog vier onafhankelijke bestuurders vanuit het bedrijfsleven door de regering benoemd worden. Op de jongste vergadering van de raad van bestuur van het FWO in maart werd de benoeming van een nieuwe secretaris-generaal besproken. De voorgestelde beslissing van de raad van bestuur zou echter juridisch niet correct verlopen zijn, zoals we uit de media konden vernemen, onder andere omdat nog niet de volledige raad van bestuur is samengesteld. De minister zou in een brief aan het FWO hebben laten weten dat hij de beslissing van de raad van bestuur zal vernietigen. Laat het duidelijk zijn dat het niet gaat om de persoon, maar om het beslissingsproces dat is gevolgd.
Ik heb drie heel concrete vragen, minister. Kunt u schetsen wat er precies gebeurd is? Hoe gaat het nu verder? En wat moet het profiel van de nieuwe secretaris-generaal zijn?
Minister Muyters heeft het woord.
Collega Diependaele, ik heb van de regeringscommissaris bij het FWO een gemotiveerd beroep gekregen tegen de beslissing, omdat hij denkt dat de selectieprocedure van 2015 niet correct verlopen is. Ik heb het beroep gevolgd, omdat ik van mening ben dat de selectie op basis van de vorige selectieprocedure, die van 2015, een schending betekent van het gelijkheidsbeginsel en het beginsel van gelijke toegang tot een openbaar ambt.
De vorige selectieprocedure is door de raad van bestuur afgesloten door de benoeming van Jurgen Tack. Wie toen geen kandidaat was, overweegt vandaag misschien om wel kandidaat te zijn als dat opnieuw zou worden opengesteld. De vorige procedure werd afgesloten zonder wervingsreserve. Als je die selectieresultaten, na het afsluiten van de procedure, met een benoeming en zonder het aanleggen van een wervingsreserve, toch zou gebruiken, is dat een schending van behoorlijk bestuur. Ik heb de voorzitter van het FWO schriftelijk op de hoogte gesteld van de vernietiging van de beslissing van de raad van bestuur via een brief op 30 maart 2016.
De beslissing van de raad van bestuur is bij dezen vernietigd en bijgevolg zal een nieuwe procedure moeten worden opgestart voor de benoeming van een secretaris-generaal van het FWO. Het benoemen en het opstellen van het profiel van de nieuwe secretaris-generaal behoort tot de bevoegdheden van de raad van bestuur van het FWO.
Ik heb ook contact laten opnemen met de nieuwe voorzitter. Er is afgesproken dat het aanstellen van een nieuwe secretaris-generaal het best gebeurt op basis van een profiel dat opgemaakt wordt door de voltallige nieuwe raad van bestuur en dat de nieuwe secretaris-generaal ook benoemd wordt door die voltallige nieuwe raad van bestuur. We hebben nog vier mensen die een link hebben met het bedrijfsleven die moeten worden benoemd. Dat zal gebeuren op voordracht van de huidige bestuurders. Zij moeten mij acht namen voorstellen, waar wij er vier uit mogen pikken om te laten zetelen in de raad van bestuur. Ik heb die acht namen nog niet gekregen. Ik hoop dat dat snel gebeurt en dat we dan snel kunnen overgaan tot de procedure.
Naast het juridische aspect vind ik het ook niet wijs dat een raad van bestuur die nog niet volledig samengesteld is, overgaat tot benoeming, bovendien op basis van een selectie waarin er administratief duidelijke fouten zitten. Mijn kabinetschef heeft dat met de voorzitter besproken, en die zat op dezelfde lijn. Ik ga ervan uit dat de selectieprocedure in de nieuwe raad van bestuur zal worden besproken en het profiel zal worden opgemaakt, en dat er dan een nieuwe oproep zal gebeuren, waarbij iedereen die zich kandidaat wenst te stellen, zich kandidaat kan stellen.
Het klopt dat het los van de persoon in kwestie is. Met een nieuwe raad van bestuur kun je een nieuwe start geven. Dan moet je die voltallige raad van bestuur ook au sérieux nemen.
De heer Diependaele heeft het woord.
Bedankt, minister. Ik kan uw antwoord alleen maar onderschrijven. Wat betreft het profiel dat nog moet worden opgesteld, denk ik dat we vooral moeten kijken naar managementtechnieken. Maar goed, het is aan de raad van bestuur om dat uit te maken.
Ik begrijp dat u hier minder gemakkelijk op kunt ingaan, maar het is natuurlijk geen goede zaak dat het FWO opnieuw op die manier in de media gekomen is. Daar zijn we het allemaal over eens. We zitten hier met een bijzondere situatie in Vlaanderen. We mogen heel blij zijn met de verschillende universiteiten, die zeer belangrijk zijn. Ik geloof zelf ook – en ik spreek hier in eigen naam – in de meerwaarde van de concurrentie tussen die universiteiten, maar het moet natuurlijk wel binnen de perken blijven. Het moet op een eerlijke, correcte, redelijke en vooral juridisch verantwoorde manier gebeuren, anders gaat men zijn eigen rol op bepaalde plaatsen in de maatschappij in vraag stellen. En dat is voor niemand goed.
Ik hoop dat we nu naar een correcte procedure gaan en een goede secretaris-generaal, die er kan zijn voor iedereen en voor het FWO in het bijzonder.
De heer Bajart heeft het woord.
Minister, los van de juridische grond van de beslissing, betreuren wij ook de gang van zaken bij het FWO. Eerst was er discussie en strijd rond de aanduiding van de acht bestuurders die de kennisinstellingen vertegenwoordigen. Nu is er een beslissing van de raad van bestuur, en die wordt dan vernietigd. Erger nog: alles wordt ook nog eens gelekt naar de pers. Het FWO komt daardoor niet positief in de aandacht. En door die gang van zaken dreigt alweer imagoverlies.
Wij willen er bij u op aandringen om het nodige te doen – in de mate dat het mogelijk is – om zo snel mogelijk orde op zaken te stellen, want de uitdagingen zijn torenhoog: het verhogen van de slaagkansen bij het FWO, de hervorming van de FWO-evaluatieprocedure, en zo zijn er nog een aantal. Er is geen tijd te verliezen. Hebt u een idee over de timing van de aanduiding van die vier onafhankelijk bestuurders? Hoever staat het daarmee? Welke timing verwacht u voor de aanduiding van de nieuwe secretaris-generaal?
De heer Van Malderen heeft het woord.
Minister, het FWO bevindt zich op een cruciaal moment in zijn bestaan. De fusie die op stapel staat en in uitvoering is, maakt dat net vandaag leiderschap binnen het FWO een evidentie zou moeten zijn. Net op het moment dat men op zo’n kruispunt staat, dat men in zo’n kritische fase zit, waarin er geen marge voor falen is, moeten we vaststellen dat het FWO de krantenkolommen haalt.
Dat is niet goed, we zijn het er allemaal over eens dat het FWO boven elke zweem van verdenking moet kunnen staan. Men beslist over de loopbaan van mensen, over heel veel geld, over wetenschappelijke deontologie enzovoort. Alles moet dan ook volgens de regels van de kunst gebeuren.
Wat ik in elk geval onthoud uit dit voorval, is dat het kan dat een regeringscommissaris zijn verantwoordelijkheid neemt. Het kan dat op basis van een fout dossier een benoeming wordt vernietigd. Het is deze keer gebeurd, het is niet gebeurd bij de vorige aanstelling, hoewel daartoe ook de elementen aanwezig waren. Daardoor zitten we vandaag in die situatie.
Ik heb eigenlijk dezelfde vraag als de heer Bajart: hoelang zal deze situatie nog duren? Op zich hebt u gelijk minister, dat het niet kies is dat een halve raad van bestuur een mandaat geeft aan een secretaris-generaal. Bij de afhandeling van de zaak-Tack hebt u gezegd dat eerst de raad van bestuur moest worden geïnstalleerd voor er een nieuwe secretaris-generaal zou worden aangeduid. Ik begrijp ook wel het ongeduld om snel iemand te hebben, gewoon om in die fase te zitten.
U wacht op de vier mensen die uit het bedrijfsleven komen. Ik zou u willen aanraden hen aan te manen om dit met bekwame spoed te doen en alle procedures te volgen. De aanduiding en de benoeming moeten gebeuren en het profiel moet worden opgemaakt. Er moeten dus nog een aantal stappen worden gezet. Ik wil dan ook aanraden om hiermee met bekwame spoed en met respect voor de gang van zaken aan de slag te gaan.
Minister Muyters heeft het woord.
Mijnheer Van Malderen, wat nu gebeurt, is totaal anders dan wat de vorige keer is gebeurd. De verwijzing van de regeringscommissaris kon toen niet en nu wel. U hebt me daar al vragen over gesteld en ik heb daar op een serene en juiste manier op geantwoord.
Ik ben het totaal niet eens met wat u zegt. Ik verwijs naar mijn antwoord van toen, maar daarover ging het hier nu niet.
Ik moet acht namen krijgen waarvan ik er vier mag benoemen. Ik zal er nog eens bij de voorzitter en bij de secretaris-generaal ad interim of bij de persoon die nu de leiding heeft, op aandringen om tijdens de volgende vergadering van de raad van bestuur, die wellicht binnen de maand zal plaatsvinden, die acht namen bekend te maken. Ik kan dat natuurlijk niet opleggen, maar ik kan er wel op aandringen.
Ik ben zelf echt vragende partij om in de raad van bestuur met de twaalf mensen een discussie te voeren over het profiel. Uiteraard zal er wel een basis zijn om daarover snel, tijdens de eerste vergadering van de raad van bestuur, een discussie te kunnen voeren. Ik veronderstel dat we dan de procedure kunnen starten en de procedure met kandidaatstellingsmogelijkheden en selectiemogelijkheden kunnen laten lopen.
Tot nu toe heb ik dankzij de ervaring van de mensen die daar al jaren aanwezig zijn en dat op een degelijke manier overnemen, nog geen berichten gekregen dat er problemen zouden zijn ten aanzien van de klanten van het FWO.
Met het oog op de inkanteling van het IWT moeten we die stappen zo snel mogelijk zetten. Daar ben ik het helemaal mee eens.
De heer Diependaele heeft het woord.
Mijnheer Van Malderen, ik ben ervan overtuigd dat de minister zijn verantwoordelijkheid neemt. We zijn het erover eens dat dit geen goede zaak is voor het FWO en voor de naam van het FWO, maar het is jammer dat de oppositie dit hier op een hoop gooit en uitvergroot. U zegt dat er wordt beslist over carrières, maar in dat segment is er nog geen probleem geweest. Zoals de minister zegt, is er ten aanzien van de klanten nog geen probleem gesignaleerd. We moeten dan ook niet doen alsof die er wel zouden zijn.
De problemen moeten wel worden opgelost en dat zal ook gebeuren door de acties van de minister.
De vraag om uitleg is afgehandeld.