Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Verslag
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
In januari laatstleden hebben we hier in deze commissie de verschillende vragen die toen gekoppeld waren over interlandelijke adopties, heel uitgebreid besproken, onder meer het opschorten, door het Vlaams Centrum voor Adoptie (VCA), van de adopties vanuit Ethiopië in november 2015. Aanleiding daarvoor waren vragen die bij het VCA gerezen waren over enkele dossiers in Ethiopië, meer bepaald met betrekking tot de inhoud van de dossiers en de adoptabiliteit van de kinderen die werden toegewezen.
Minister, tijdens de commissievergadering van 19 januari hebt u gezegd dat het VCA hierover de Ethiopische centrale autoriteit had gecontacteerd en dat alle hangende dossiers extra onderzocht werden. Dat heeft iemand gedaan die door het VCA ter plaatse werd aangesteld in Ethiopië. Op het moment van de opschorting van de kanalen in Ethiopië hadden achttien kandidaat-adoptieouders een kind uit Ethiopië toegewezen gekregen. Ondertussen is het extern onderzoek uitgevoerd naar al deze individuele dossiers en werden de kandidaat-adoptanten erover ingelicht dat de procedure kon worden voortgezet. Het is op zich dus heel goed nieuws dat al deze dossiers positief beoordeeld werden.
Het VCA besliste echter wel dat in de toekomst voor de dossiers in Ethiopië steeds een externe controle zal worden uitgevoerd, voornamelijk om zeker te zijn over de adoptabiliteit van de kinderen. Na deze hoopvolle berichten voor de kandidaat-adoptanten kwam recent het bericht dat de adoptiewerking door de overheidsdiensten in Ethiopië voor een maand opgeschort zou zijn wegens interne reorganisaties in het land zelf. Dat betekent dus dat, na de hoopgevende berichten dat hun dossier gunstig werd beoordeeld na extern onderzoek, kandidaat-adoptanten opnieuw geconfronteerd worden met vertraging en vooral nieuwe onzekerheid.
Het VCA heeft beslist, na de externe controles van de lopende dossiers, nieuwe toewijzingen vanuit Ethiopië blijvend bijkomend individueel te laten onderzoeken. Zekerheid hebben omtrent de adoptabiliteit is absoluut belangrijk, daar zijn we het allemaal over eens. Zijn er echter ook nog andere redenen waarom hiertoe werd beslist? Werd bepaald hoelang deze maatregel zal worden aangehouden? Welke gevolgen heeft deze beslissing voor de kandidaat-adoptanten? Zijn er afspraken met de personen die de externe controle uitvoeren over de termijnen voor dat onderzoek? Ik weet dat er afspraken waren met betrekking tot de lopende dossiers, maar is dat ook het geval voor de toekomst?
Hebt u meer informatie over de specifieke reden waarom de overheidsdiensten in Ethiopië beslist hebben voorlopig de procedures aangaande interlandelijke adopties op te schorten? Is hierover voorafgaand overleg gepleegd met het VCA? Is bekend hoelang deze opschorting van procedures, ditmaal vanuit Ethiopië, zal duren? Als ik het goed begrepen heb, is initieel gezegd dat het één maand zou zijn, maar zijn we daar zeker van of is het maar een eerste opschorting en is nog niet duidelijk wanneer de procedures hervat kunnen worden?
Kunnen de kandidaat-adoptieouders voor Ethiopië zich ook inschrijven op een andere wachtlijst, met behoud van hun plaats op de wachtlijst voor Ethiopië? Dat zijn immers belangrijke vragen voor de mensen die zich in een dergelijke situatie bevinden.
Welke gevolgen heeft de beslissing met betrekking tot de onderhoudsgelden die de adoptieouders moeten betalen? We weten allemaal dat er op heel wat plaatsen aan kandidaat-adoptanten gevraagd wordt bij te dragen voor de kosten van een weeshuis. De duur van de procedure heeft daarop natuurlijk een grote invloed. Op het feit dat in eerste instantie op vraag van het VCA een extern onderzoek werd uitgevoerd, hebt u reeds geantwoord, maar nu is er dus een nieuwe vertraging.
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Het extern onderzoek is op dit ogenblik nodig om voldoende garanties naar adoptabiliteit en subsidiariteit in een individueel dossier te verkrijgen. Uit de onderzoeken in de dossiers van kinderen die reeds werden toegewezen, werd immers vastgesteld dat er vaak meer informatie voorhanden is dan hetgeen in het initiële kinddossier zat. Dit is enerzijds positief, want het geeft de betrokken adoptieouders een vollediger beeld over het verleden van hun kind. In een aantal gevallen riep dit echter ook de vraag op of het dossier niet op een andere manier had moeten worden afgehandeld, mits de bijkomende informatie. De situatie in Ethiopië is op dit moment dan ook precair te noemen. Dit wordt ook bevestigd door het bevoegde ministerie, dat een aantal veranderingen aankondigt.
Op dit moment is het niet mogelijk om een termijn te plakken op hoelang we dit extern onderzoek nodig achten. De situatie in Ethiopië en de vaststellingen van de onderzoekster in nieuwe dossiers zullen hiervoor bepalend zijn.
Voor de adoptieouders heeft dit extern onderzoek weinig tot geen impact. Het onderzoek wordt vanaf nu immers gevoerd vooraleer een kindvoorstel wordt goedgekeurd door het VCA. Het is pas na deze goedkeuring dat adoptieouders op de hoogte worden gesteld van een kindvoorstel.
Het VCA werd van de beslissing van de federale bevoegde administratie van Ethiopië, het Ministry of Women, Children and Youth Affairs, om gedurende één maand geen adoptiedossiers te behandelen, op de hoogte gebracht door de vertegenwoordigers van de diensten.
Ondertussen heeft het VCA van de acting director van de bevoegde administratie de bevestiging gekregen van deze boodschap. Er zijn nieuwe experts in dienst genomen die moeten worden opgeleid in het behandelen van adoptiedossiers. Ik wil hierbij meegeven dat het enkel gaat om de federale administratie. De kantoren in de regio’s blijven wel voortwerken.
Er is voorafgaand geen overleg geweest over deze beslissing. De beslissing werd bekendgemaakt op 31 maart, waaruit we afleiden dat de werking kan worden hervat op 2 mei.
De zonale en regionale diensten van de bevoegde administratie blijven tijdens deze periode doorwerken. Deze maatregel heeft dan ook geen impact op alle adoptieouders. Dit is afhankelijk van in welk stadium hun dossier zich bevindt.
Adoptieouders kunnen met hun adoptiedienst inderdaad bekijken of er mogelijkheden zijn om over te stappen naar een ander herkomstland. Een contract afsluiten voor twee verschillende landen tegelijk is evenwel niet mogelijk. Indien er wordt gekozen voor een ander herkomstland zal hun dossier in Ethiopië dan ook niet verder worden behandeld.
Er werd met de adoptiediensten wel afgesproken dat het mogelijk is om een adoptiedossier op te starten voor een ander herkomstland en tegelijk de plaats op de wachtlijst voor Ethiopië te behouden.
Het tijdstip waarop een onderhoudsbijdrage aanvangt voor de adoptieouders, verschilt van dienst tot dienst. In het algemeen kunnen we stellen dat dit wordt betaald vanaf het moment dat er een link is tussen het kind en zijn/haar toekomstig gezin. De sluiting van de federale bevoegde administratie heeft enkel een impact op de dossiers waarvoor het traject in de regio’s volledig werd afgerond. Voor deze mensen zal de sluiting waarschijnlijk een vertraging van één maand opleveren, wat een extra onderhoudsbijdrage voor deze maand betekent.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Minister, ik noteer dat het nog niet bekend is hoelang de externe controle zal worden doorgezet, en dat die nodig is met betrekking tot adoptabiliteit en subsidiariteit. Het is belangrijk dat dit gaat gebeuren voordat er een kindvoorstel gebeurt, en dus niet na een toewijzing. Als we erin slagen dat tijdig te laten gebeuren, zal er weinig of geen vertraging zijn voor de adoptieouders.
Ik begrijp dat het VCA onmachtig is met betrekking tot de opschorting door Ethiopië, en moet aanzien wat daar wordt beslist. Ik hoop met u dat dit beperkt blijft tot een maand, zodat de procedures op 2 mei opnieuw kunnen worden hernomen. Als dat beperkt blijft tot een maand, is de vraag om overstap naar een ander herkomstland minder acuut dan wanneer we daar in een soort vacuüm terechtkomen, waarbij de onzekerheid blijft.
Het is goed dat u zegt dat men voorlopig wel kan overstappen naar de wachtlijst van een ander land. Natuurlijk kun je niet voor twee landen kandidaat zijn, want dan kun je twee kindvoorstellen tegelijk krijgen. Dat begrijp ik ook wel.
Het belangrijkste is dat er duidelijkheid wordt gegeven aan kandidaat-adoptanten. Er heeft blijkbaar ook een informatievergadering plaatsgevonden door het VCA met de betrokkenen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.