Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, in de Kempen en Limburg, in de grensstreek met Nederland, wordt men heel vaak geconfronteerd met afval van drugslabo’s en chemicaliën. Ik herinner me dat vorig jaar in Zutendaal zelfs in plassen chemicaliën werden teruggevonden waar kinderen zich aan hebben verwond. Het is een echt probleem.
Het is niet altijd duidelijk wie de daders zijn, tenzij de daders, zoals onlangs in Overpelt, een drassig bos inrijden en zichzelf vastrijden. In heel veel gevallen kan men de daders niet traceren. Het kunnen ook daders vanuit Nederland zijn die in de grensstreek dumpen. Als die chemicaliën in de grond insijpelen, is de eigenaar van dat perceel of het lokale bestuur verantwoordelijk. En de dader traceren is niet altijd evident.
In Nederland zou een nieuwe regeling in de maak zijn. Sinds 2015 stelt men jaarlijks 1 miljoen euro ter beschikking om een subsidiepot te spijzen. Men kan 50 procent van de kosten voor sanering van die verontreinigde gebieden recupereren.
Minister, de tussenkomst van gerechtelijke en politiediensten is federale bevoegdheid. Is er overleg met uw federale collega’s en welke pistes worden nagegaan?
Is het niet aangewezen om te voorzien in een bijkomende regeling, eventueel in het Bodemsaneringsdecreet, om te bekijken wie de verantwoordelijkheid over de illegale lozingen draagt en wie de kosten op zich moet nemen, om discussies daarover te vermijden?
Acht u het noodzakelijk om de beperkte groep gemeenten die te maken hebben met het leeuwendeel van de illegale dumpingen, te ontlasten? Aan welke werkbare systemen denkt u dan eventueel?
Wat vindt u van de Nederlandse subsidieregeling? Overweegt u een soortgelijk systeem?
In de grensstreken zijn er veel productieplaatsen voor drugs. De strengere wetgeving in Nederland zorgt voor overlast in ons land. Is er over de sluikstortingen van synthetisch drugsafval al overleg gepleegd met de buurlanden? Welke maatregelen vloeien daar eventueel uit voort?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Mevrouw Peeters, het Materialendecreet en het Milieuhandhavingsdecreet bieden voldoende rechtsgronden om eventueel op te treden, om de milieumisdrijven aan te pakken en te bestraffen.
U vraagt naar een stand van zaken. Bij de OVAM zijn gedurende de voorbije vijf jaar twaalf gevallen van dumping van illegale drugs gemeld: zeven in de provincie Antwerpen en vijf in de provincie Limburg.
Hoe wordt het opruimen van dat afval aangepakt? Dat kan binnen de bevoegdheid van de gemeente en dat kan ook binnen de bevoegdheid van het Vlaamse Gewest. Op basis van meldingen bij de OVAM kan worden beslist dat een deel van de opruiming door de gemeenten wordt gedaan, vooral indien het gaat over een recent geval en over beperkte hoeveelheden. Als dat niet zo is, als er sprake is van een complexe bodemproblematiek of van vervuiling, kan de OVAM het oppikken. Dan wordt het ook door de OVAM gefinancierd.
Er zijn gemeenten die zich beperken tot het nemen van de meest dringende maatregelen, uiteraard is dat om risico’s te vermijden. De sanering van de bodem wordt vaak overgelaten aan de OVAM. In het geval een dossier door de OVAM ambtshalve wordt aangepakt, worden de kosten die de OVAM maakt, overgemaakt aan het parket. Het parket voert dan onderzoek uit of gaat eventueel over tot een dagvaarding. Uiteraard worden die kosten teruggevorderd indien de aansprakelijke gekend is.
Om de gemeente te ontlasten, beschikt de OVAM over een richtlijnenkader dat de voorwaarden schetst waarbinnen de OVAM kan overgaan tot de ambtshalve verwijdering van de afvalstoffen. Dat werd ook opgesteld om aan te geven wat er wordt verwacht van een gemeente en in welk geval de OVAM kan optreden. Het houdt rekening met de aard en de omvang van het afval dat achtergelaten wordt en met het risico voor mens en milieu. Ook wordt bijkomend rekening gehouden met de financiële beperkingen van de gemeenten.
De OVAM beschikt ook over langlopende contracten met erkende bodemsaneringsdeskundigen op wie een beroep kan worden gedaan, ook door de gemeenten. Dat gebeurt gratis. De opdracht van deze deskundige is begrensd tot het afleggen van een terreinbezoek, waarbij monsters worden genomen. Bijkomend ondersteunt de deskundige de gemeente ook in de geldende wetgeving en de aanpak van de opruiming.
De OVAM beschouwt het als kerntaak om vanuit haar deskundigheid de gemeente te informeren en te begeleiden, ook in de procedure na het vaststellen van sluikstorten. Het is een volwaardig alternatief voor een rechtstreekse subsidieregeling. De OVAM is bereid en altijd beschikbaar om de gemeente in die zin te begeleiden.
De OVAM engageert zich om mee te werken met de federale en de Nederlandse politie om de aanpak en handhaving van de drugslabo’s in grensgemeenten te ondersteunen. Er zijn een aantal initiatieven lopende. Er zijn ook concrete afspraken. Ze zitten ook in het richtlijnenkader.
Voor de OVAM zijn ambtshalve uitvoering van bodemonderzoeken en bodemsaneringen bij ontmantelde druglabo’s prioritair. Op basis van de ervaringen in lopende dossiers, informatie van de federale politie en van de Nederlandse forensische diensten over de verwachte stoffen en dergelijke meer, kan de sanering en het onderzoek steeds fijner en gerichter verlopen.
De engagementen die de OVAM ter zake opneemt, zitten ook in het meerjarenprogramma handhaving, dat loopt van 2015 tot 2019.
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Minister, ik vind het opmerkelijk dat er bij de OVAM maar twaalf gevallen bekend zijn. Het gebeurt heel vaak dat lege bidons teruggevonden worden. Waarschijnlijk is er dan al van alles uit weggevloeid. Dat er maar twaalf bekend zijn, zeven in Antwerpen en vijf in Limburg, dat lijkt me heel weinig. Wordt wat men vindt aan verpakkingsmateriaal uit chemische drugslabo’s dan wel opgeruimd? Wordt er dan ook effectief overgegaan tot een bodemsanering of een bodemonderzoek? We weten hoe tijdrovend ze zijn en hoeveel ze kosten. Gebeurt het wel consequent?
Het richtlijnenkader of de initiatieven mogen nog wat meer onder de aandacht van de lokale besturen gebracht worden. Ik weet niet of er nu al heel consequent wordt opgevolgd.
U noemt het een kerntaak voor de OVAM om bij ontmantelde drugslabo’s een sanering te doen. Het lijkt me niet meer dan logisch. Het labo bevond zich effectief daar.
Het probleem is vooral het sluikstorten dat her en der gebeurt. Dat leidt tot heel wat vervuiling en risico’s. Ik verwijs naar het voorval in Zutendaal, waarbij chemicaliën in plassen zijn terechtgekomen waardoor kinderen letsels hebben opgelopen. We moeten daar zeker alert voor zijn. Er zijn bijkomende maatregelen nodig en minstens ook een communicatieplan.
De heer Nevens heeft het woord.
Voorzitter, minister, ik heb hierover een schriftelijke vraag gesteld in december 2015. Wat me bezighoudt, is de vraag of de gemelde gevallen, gevallen op het openbaar domein zijn. Wordt een onderscheid gemaakt? Zitten ook de verlaten drugslabo’s, waar dus restanten aanwezig zijn, erbij? Dat maakt een groot verschil voor de kostprijs. De eigenaar of de verhuurder is daar de dupe van. Hij moet dat dan regelen via de verzekering, als hij al verzekerd is voor dergelijke gevallen. Een incentive of een subsidie is hier volgens mij van toepassing. Op het openbaar domein kan beter een beroep worden gedaan op de OVAM om dergelijke zaken op te lossen. Het probleem stelt zich met de drugslabo’s.
De toestand zal nog erger worden. Vorige week is er nog een grote razzia geweest in Nederland. Zelfs in België zijn er toen een aantal labo’s en verdeelcentra opgerold. De druk in Nederland wordt groter. Vermoedelijk is dat de reden waarom Antwerpen en Limburg het meeste getroffen worden door dergelijke dumpingen van synthetisch afval en drugsafval.
Gaat het over openbaar domein of privaat domein?
U bedoelt de twaalf gevallen die werden vastgesteld?
Inderdaad.
Ik zal de details opvragen.
Mevrouw Peeters, ik volg uw redenering dat het weinig lijkt. Het is misschien niet bekend genoeg. Ik zal zeker op basis van uw vraag de opdracht geven aan de OVAM om hierover nog eens beter te communiceren, zeker in de grensgemeenten, en om eens te luisteren of er nog andere gevallen bekend zijn.
Ik zal de OVAM daarover contact laten opnemen en we zullen ook duidelijkheid vragen over de bijkomende vraag van de heer Nevens.
De vraag om uitleg is afgehandeld.