Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Voorzitter, minister, eind januari verscheen in de media het bericht dat de lucht in België de op één na vuilste in Europa is. België scoort, op Montenegro na, het slechtst van alle Europese landen op vlak van de luchtkwaliteit, dit op basis van cijfers uit een nieuw internationaal rapport. Vooral fijnstof vormt een probleem.
Vlaanderen zit in de Europese kopgroep als het gaat over de uitstoot van vervuilende emissies, zoals fijnstof. In het verleden, meer bepaald in 2011, verscheen er een soortgelijk rapport. U gaf toen aan dat we dergelijke beoordelingen dienen te relativeren: België is een klein land, waardoor de uitstoot per vierkante meter erg hoog is.
Ondanks de negatieve berichtgeving is onze lucht-, water- en bodemkwaliteit de afgelopen twintig jaar verbeterd. Er is al heel wat in het werk gesteld om de fijnstofwaarden in Vlaanderen naar beneden te halen. Ik verwelkom de genomen maatregelen en ik ben dan ook heel blij dat België en Vlaanderen het afgelopen jaar de Europese fijnstofnorm voor het eerst sinds 1997 op alle meetplaatsen hebben gehaald.
Maar uiteraard is er nog veel werk aan de winkel. De relatie tussen gezondheid en milieu is niet alleen uw verantwoordelijkheid, maar een van ons allemaal. Het is belangrijk dat wij ons blijven inzetten voor een goede luchtkwaliteit.
In de zomer van 2015 antwoordde u dat er op Europees niveau onderhandeld werd over de emissiegrenswaarden voor de middelgrote stookinstallaties, daar we streven naar ambitieuze normen voor heel de Europese Unie. Graag had ik van u in verband met dit dossier een stand van zaken gekregen.
In de zomer hebt u ook het bericht ontvangen dat de Europese Commissie ons land voor het Hof van Justitie daagt omdat België er onvoldoende in slaagt om de concentraties fijnstof in de lucht te verminderen. U verklaarde toen dat er in 2014 geen overschrijding van Europese norm voor fijnstof werd vastgesteld en dat de Europese Commissie zich baseerde op cijfers van 2013. U zei: “De dagvaarding is echter aan het koninkrijk België gericht.” De dagvaarding was aangekondigd, maar nog niet officieel verstuurd. “Ze komt eraan”, zo zei u in de commissie van 7 juli 2015. Graag had ik ook hierover een stand van zaken gekregen. Is de dagvaarding al aangekomen? Hoe zult u hierop in naam van het Vlaamse Gewest reageren?
Zoals ik reeds aangehaald heb, ben ik blij dat we met Vlaanderen en België in 2015 de Europese norm voor fijnstof hebben gehaald. Volgens de Europese Richtlijn voor fijnstof van 2008 zal er vanaf 2020 overal een streefwaarde gelden van 20 microgram per kubieke meter. Dit is een daling met 5 microgram ten opzichte van de huidige norm. Hoe zult u garanderen dat Vlaanderen deze streefwaarde haalt? Welke acties staan al op stapel? Welke acties of welk overleg met andere overheden zult u ter zake nog ondernemen?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, mevrouw De Vroe, bedankt voor uw vraag. Uw eerste vraag gaat over de stand van zaken voor de middelgrote stookinstallaties. Ik kan u meedelen dat de onderhandelingen wat betreft de Europese Richtlijn hierover, zijn afgerond. De nieuwe richtlijn werd vorig jaar, eind november, al gepubliceerd. De richtlijn omvat normen voor de uitstoot van stikstofoxiden, zwaveloxiden en fijnstof. Verschillende normen in het huidige Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning (VLAREM) spelen er al op in, ze worden dus voortgezet.
De lidstaten hebben twee jaar tijd om deze richtlijn in hun wetgeving om te zetten. Voor de maatregelen die nog niet zijn omgezet, is de voorbereiding al gestart in Vlaanderen.
U vroeg naar de stand van zaken van de dagvaarding. De Europese Commissie had inderdaad een dagvaarding ingediend bij het Europees Hof van Justitie. De procedure is ondertussen geschorst. Het is zeldzaam dat de Europese Commissie terugkomt op een eerder besliste dagvaarding, maar het is toch gebeurd. De beweegreden daarvoor is onduidelijk, maar het klopt dat er inzake fijnstof, in 2014 geen overschrijdingen meer waren in Vlaanderen en Brussel, en sinds 2015 in geen enkel gewest meer.
De indicatieve grenswaarde voor de fractie PM2,5 (particulate matter) vanaf 2020, wordt in Vlaanderen reeds gehaald. Uiteraard zullen wij het beleid voortzetten en ook versterken in het belang van de Vlaamse luchtkwaliteit. We hebben het Vlaams Luchtkwaliteitsplan. Het loopt dit jaar af. In navolging van de lopende herziening van de NEC-richtlijn (national emission ceiling) bereiden we natuurlijk een volgende actieplan voor.
Het nieuwe plan voor de agglomeratie en de haven van Antwerpen, dat er sinds 2014 is, is volop in uitvoering. Een nieuw ontwerpplan voor de agglomeratie Gent en de Gentse Kanaalzone zit in de fase van het stakeholderoverleg en zal nog dit jaar gefinaliseerd worden. Al deze plannen worden opgesteld in overleg met de collega’s, de lokale overheden en belanghebbenden. Dat is hier al verschillende keren aan bod gekomen in de commissie, ze blijven allemaal doorlopen. U weet dat ook de lage-emissiezones volledig klaar zijn en kunnen worden uitgevoerd. Er is al over beslist in Antwerpen.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, ik dank u sowieso voor het meegeven van de stand van zaken. Het is belangrijk dat er een nieuw luchtkwaliteitsplan komt, ik ben dan ook blij om dit te vernemen. Uiteraard zullen we dit van nabij blijven opvolgen.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Voorzitter, minister, het klopt dat we voor fijnstof op alle meetplaatsen voldoen aan de Europese norm. De enige bedenking die we kunnen maken, is of dit nu stabiel zal blijven. Het kan zijn dat het met de winters te maken heeft dat er minder fijnstof in de lucht terechtkomt. Het kan te maken hebben met externe omstandigheden ten aanzien van het beleid. Dit is een eerste bezorgdheid. De komende jaren zal dit ongetwijfeld duidelijk worden.
Mijn tweede bekommernis betreft het stikstofoxide. U weet ook dat het er op dat vlak niet zo rooskleurig uitziet. De trend van de afgelopen jaren is dat zeker langs drukke verkeersassen en in stedelijke omgevingen er nog een gigantische uitdaging is. Ik roep u dan ook op om nog meer instrumenten te ontwikkelen om het stikstofoxide aan banden te leggen. Ik ben blij dat het uitvoeringsbesluit voor de lage-emissiezones vorige week vrijdag werd goedgekeurd door de regering, maar het mag daar niet bij blijven. Er zal nog veel bijkomend beleid nodig zijn, zeker om het stikstofoxide aan te pakken.
De heer Vandaele heeft het woord.
Voorzitter, ik maak even een zijsprongetje. We hebben de discussie meegemaakt over de rioolwaterzuivering waarvoor Vlaanderen net wel aan de normen voldeed en Brussel en Wallonië niet. Er ontstond toen een hele discussie over wie verantwoordelijk was, en wie moest meebetalen aan de boete. We dachten dat Vlaanderen dat niet moest doen, wij waren immers in orde. Uiteindelijk bleek dat niet zo vanzelfsprekend.
Het is dus belangrijk dat we ook in andere dossiers, zoals in dat van de luchtproblematiek, heel alert zijn. We moeten dat zeker zijn voor de dossiers waarbij we op een bepaald moment in aanvaring dreigen te komen met Europa.
Het klopt dat we voor fijnstof nu even uit de schijnwerpers blijven, maar natuurlijk blijft de luchtproblematiek in het algemeen, met al zijn verschillende componenten, een zorgenkindje. We moeten alert blijven.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, dames en heren, het is niet omdat ik op de concrete vraag van mevrouw De Vroe heb geantwoord dat we wat betreft de PM2,5 op dit moment voldoen aan de richtlijn, dat we het daarbij laten, dat we geen bijkomende inspanningen doen. Het blijft inderdaad een fragiele kwestie, we moeten erin blijven investeren en nieuwe maatregelen nemen.
We doen dat ook. Deze Vlaamse Regering heeft al een aantal heel belangrijke maatregelen genomen. Het betreft niet alleen de lage-emissiezones, ik gaf dat daarnet als voorbeeld van een concrete maatregel. Het gaat natuurlijk ook over de vergroening van de autofiscaliteit, want daar hebben we al een hele weg voor afgelegd, we hebben al belangrijke beslissingen genomen. We zien ook de resultaten ervan: er worden nu veel minder diesels verkocht in Vlaanderen. De beslissingen die we met de Vlaamse Regering op dat vlak hebben genomen, leveren resultaten op. Het zal nog over mobiliteit gaan en over industrie wanneer we het over stikstofoxide hebben. Het klopt dat het voor ons geen gemakkelijke uitdaging is, dat we bijkomend alle parameters goed moeten opvolgen en dat we bijkomende maatregelen moeten nemen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.