Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Keulen heeft het woord.
Minister, mijn vraag is zeer ideologisch gekleurd, maar tegelijkertijd genuanceerd. We kunnen dus nog eens met elkaar in debat treden rond een aantal fundamentele zienswijzen.
Uit een steekproef van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) blijkt dat minder dan de helft van de 49 bevraagde bedrijven – het zijn er slechts 49 – verkeersveiligheid hebben opgenomen in het jaarlijkse actieplan preventie van arbeidsongevallen. Ongeveer de helft van de ondervraagde bedrijven stelt wel dat ze werk maken van informatie rond verkeersrisico’s en een derde van de bedrijven organiseert een vorm van verkeerssensibilisering. Verkeersongevallenpreventie wordt slechts door een kleine minderheid van de bedrijven gebruikt via een veiligheidsmanagementsysteem. De VSV vindt dit jammer omdat bijna de helft van alle dodelijke arbeidsongevallen te betreuren zijn in het verkeer. Volgens de VSV kunnen bedrijven dus een rol spelen in het terugdringen van het aantal verkeersdoden op onze wegen.
Deels begrijp ik de conclusies van de VSV. Bovendien zijn er bedrijven die een dergelijk actieplan, met daarin de nodige aandacht voor verkeersveiligheid, nodig hebben voor het behalen van een ISO-certificaat. Echter, bedrijven besteden veel aandacht aan arbeidsongevallen op de werkvloer, maar volgens de VSV te weinig aan verkeersveiligheid in woon-werkverkeer. De vraag is of dit de taak is van bedrijven of dient te gebeuren via de herhaalde sensibiliseringscampagnes van de overheden.
Op dezelfde dag dat deze bevindingen van de VSV in de pers verschenen, publiceerde werkgeversorganisatie Voka de jaarlijkse 'waar-voor-je-geld-index'. Ook daar is bij wijze van spreken enige ideologische profilering uiteraard niet ver weg. Daaruit blijkt dat België, in een vergelijkend Europees perspectief, te weinig waar biedt voor het geïnde belastinggeld. België komt op de 19e plaats van 24 onderzochte landen. Voka schuift een viertal punten naar voren, bijvoorbeeld meer nadruk op infrastructuurinvesteringen en beter managen van publieke bedrijven. Ik wil het hier niet hebben over de punten die Voka naar voren schuift, maar het toont wel aan dat Vlaamse bedrijven vooral te maken krijgen met een overheid die zorgt voor heel wat overheidsbeslag en bijkomende bemoeienis.
Voor Open Vld is verkeersveiligheid in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van elke weggebruiker, we kunnen dat niet genoeg benadrukken. Sensibiliseren is in eerste instantie de taak van de overheid. We moeten ook eens durven kiezen, en dat is een beetje de ideologische profilering van de vraag. Als wij onze bedrijven zwaar belasten, betekent dit ook dat ze op deze manier hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen door de betaling van deze belastingen. Je kan ze niet zwaar belasten en dan nog eens vragen dat ze op elk vlak hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen, bijvoorbeeld in de vorm van de opname van verkeersveiligheid in het actieplan ten behoeve van preventie en arbeidsongevallen.
De corebusiness van een bedrijf is ondernemen, winst maken en daardoor jobs en welvaart creëren. We kunnen ze niet verantwoordelijk stellen voor bijvoorbeeld verkeersveiligheid, aangezien de verantwoordelijkheid bij elke weggebruiker zelf ligt. Zoals gezegd, een aantal sectoren doen dat wel, omdat dat hun corebusiness is. Ik denk aan de logistieke bedrijven. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat de meeste bedrijven, en dan heb ik het niet over transportbedrijven en andere bedrijven die veel gebruik maken van ons wegennet, wel degelijk schadegevallen en verkeersongevallen van de werknemers opvolgen en indien nodig, zelfs zonder actieplan, een werknemer aanspreken op zijn gedrag.
Minister, deelt u het standpunt dat verkeersveiligheid de verantwoordelijkheid is van elke weggebruiker en dus niet per se opgenomen moet worden in actieplannen van bedrijven? Of deelt u de mening van de VSV dat bedrijven hier veel te weinig aandacht aan besteden? Indien het tweede, bent u van plan om hier actie rond te ondernemen?
Het terugdringen van verkeersdoden is de ambitie van ons allemaal, sensibilisering is een taak van de overheid. Op welke manier ondersteunt de Vlaamse overheid transport- en andere logistieke bedrijven die vaak gebruikmaken van het wegennet in hun actieplannen rond verkeersveiligheid en verkeersveiligheidspreventie? Plant u hieromtrent bijkomende initiatieven?
Minister Weyts heeft het woord.
Ik deel natuurlijk absoluut de mening dat verkeersveiligheid in hoofdzaak een individuele verantwoordelijkheid is van elke weggebruiker. Het volstaat te kijken naar de cijfers. Menselijk gedrag is nog steeds de hoofdoorzaak van de meeste ongevallen. Negen op de tien ongevallen hebben een menselijke fout of gedrag als grondslag. Daar zetten we in de eerste plaats op in. We doen dat via handhaving, via infrastructuur, via educatie, via duidelijke verkeersregels, via het creëren van een breed draagvlak. Het is in eerste instantie de taak van de overheid om op dat vlak sensibiliserende boodschappen over te brengen. Dat lukt soms ook. Ik verwijs naar het succes van de BOB-campagnes.
Er is natuurlijk een versterkend effect wanneer elke burger, bedrijfsleider of werknemer zich achter die doelstelling wil scharen. Internationale rapporten zoals gepubliceerd door de European Transport Safety Council (ETCS) en de VN-Wereldgezondheidsorganisatie illustreren expliciet de meerwaarde daarvan. Cijfers van de ETCS geven aan dat er voor bedrijven een expliciet voordeel speelt, in die zin dat arbeidsongevallen in het verkeer voor werkgevers een belangrijke kostenpost zijn, dus ook een competitief nadeel dan wel voordeel, naargelang de verkeersveiligheid. Bedrijven hebben er dus zelf alle belang bij, maar van overheidswege moeten we vooral initiatieven van werkgevers aanmoedigen, stimuleren en belonen, eerder dan een verantwoordelijkheid te gaan transfereren.
Concreet denk ik dat we sinds 2014 ook op dat vlak wel wat werk doen, net via de VSV. Via de VSV kunnen bedrijven terecht voor individuele coaching, op maat van de onderneming. Met steun van de Vlaamse overheid organiseert de VSV jaarlijks meerdere studiedagen en netwerkmeetings rond verkeersveiligheid, ook specifiek voor bedrijven. Er is ook een online informatieaanbod. Samen met andere partners maakt de VSV werk van specifieke vormingen en sensibiliserende activiteiten gericht op werknemers.
Sinds 2012 bieden de VSV en de Vlaamse overheid de transport- en logistieke bedrijven in Vlaanderen de mogelijkheid om het TRUCKVEILIG-charter te ondertekenen. Het is toevallig dat ik vanavond labels ga uitreiken. Met het TRUCKVEILIG-charter en het bijhorende label willen we transportbedrijven en vrachtwagenbestuurders die inspanningen leveren om de veiligheid te bevorderen, voor het voetlicht plaatsen, hen danken, belonen en op een positieve manier ondersteunen.
Concreet kunnen zowel transportbedrijven als vrachtwagenbestuurders via de website www.truckveilig.be zeven engagementen uit een lijst aanduiden. Vervolgens moeten ze rapporteren in welke mate ze op een jaar tijd effectief die engagementen hebben kunnen realiseren. Na een positieve beoordeling door een onafhankelijke jury – naast de zelfevaluatie is er een dubbelcheck – kunnen de betrokkenen het TRUCKVEILIG-label toegekend krijgen. Dat label is een jaar geldig en is positief voor het imago van de betrokken transportbedrijven en vrachtwagenbestuurders.
In 2015 werd het TRUCKVEILIG-charter ondertekend door tachtig transportbedrijven en 3800 vrachtwagenbestuurders. Het is dus vrij gekend. De meerderheid daarvan krijgt vanavond het TRUCKVEILIG-label toegekend hier in Brussel.
Ik werk momenteel in samenwerking met de sector nog aan andere concrete maatregelen ter bevordering van verkeersveiligheid van de transportsector, meer bepaald een subsidieregeling die de kosten voor bijkomende ingrepen en investeringen sterk moet verminderen. Deze regeling zal hopelijk zorgen voor meer investeringen in verkeersveiligheidverhogende ingrepen, waardoor de veiligheid bij het commerciële vrachtverkeer, zijn chauffeurs en de andere weggebruikers beter gewaarborgd zal worden. Verder zetten wij onder meer in op de kwaliteitsvolle opleidingen voor professionele bestuurders en evenzeer op controles langs de autosnelwegen, bijvoorbeeld door trajectcontroles, het gebruik van de Weigh-in-Motion, de automatische weegbruggen en controles op de tussenafstanden.
De heer Keulen heeft het woord.
Ik begrijp vooral uit het antwoord van de minister dat de vrijwilligheid erg belangrijk is. Dat zal niemand tegenspreken. Ik denk dat we daar alleen maar samen blij over kunnen zijn. Hoe meer men met het thema verkeersveiligheid bezig is, des te beter. Vandaag is er bij alle logistieke bedrijven, zeker de grootgebruikers van onze wegen, een besef van ‘to be a good citizen’, dat je een verantwoordelijkheid hebt voor je eigen veiligheid en ook voor de veiligheid van de andere weggebruikers. Er is ook een duidelijk economisch belang. In de mate dat je ongevallen kunt vermijden, drijft dat het rendement van de onderneming alleen maar op.
Minister, ik dacht dat u vanavond in Tour & Taxis mag aantreden. Er zijn ook een aantal bedrijven uit Lanaken aanwezig. Ik weet uit ervaring hoezeer ze dat op prijs stellen, en vooral de chauffeurs in kwestie vinden dat iets om te koesteren. Het is alleszins een van die succesvolle impulsen om mensen aan te zetten om veilig te rijden door dat te erkennen in de vorm van een symbolische beloning. Maar zelfs dat is vaak genoeg om mensen bij de les en gemotiveerd te houden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.