Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Vraag om uitleg over vaccinaties bij vluchtelingen
Verslag
De heer Sintobin heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, ik ben absoluut geen specialist in de materie, maar mijn vraag is ingegeven uit een zekere bezorgdheid die ook wordt geuit onder meer door de kustburgemeesters en door heel wat kustbewoners. Mevrouw Croo heeft in haar vraagstelling perfect geschetst hoe gevaarlijk mazelen zijn en welke risico’s mazelen met zich meebrengen. Het is een zeer besmettelijke aandoening en als men niet ingeënt is, is men heel vatbaar voor de ziekte.
Intussen hebben we ook kunnen vaststellen dat er nieuwe vluchtelingenstroom is ontstaan langs de Vlaamse kust vanuit Calais en Duinkerke richting Zeebrugge wat mogelijk risico’s met zich meebrengt. Zowel in Calais als in Duinkerke werden mazelen vastgesteld. In Calais zeker, in Duinkerke moest dit nog worden bevestigd door de Franse Artsen zonder Grenzen. Zowel in Calais als in Duinkerke zou men overgaan tot vaccinatie. Ik ben er niet van op de hoogte of die vaccinatie al is opgestart of niet.
Minister, ik ben vooral bezorgd over de mogelijke gevolgen voor Vlaanderen. Erkent u dat er een mogelijk besmettingsgevaar is voor Vlaanderen vanuit Calais en Duinkerke? Hebt u reeds contact opgenomen met de Franse autoriteiten of met de federale autoriteiten? Ik heb vandaag vernomen dat minister Jambon een soort verbindingsambtenaar heeft aangesteld om de algemene situatie in de tentenkampen in Calais en Duinkerke op te volgen. Hebt u eventueel contact opgenomen met de West-Vlaamse provinciegouverneur? De man staat vandaag volop in de belangstelling. Welke initiatieven of preventieve maatregelen kunt u vanuit uw bevoegdheid nemen in verband met een eventueel besmettingsgevaar voor mazelen langs de Vlaamse kust?
Mevrouw Croo heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, de ziekte mazelen is een zeer besmettelijke virale aandoening met als symptomen koorts, hoesten, loopneus, bindvliesontsteking en huiduitslag. Mazelen is een meldplichtige infectieziekte. De ziekte wordt overgedragen via de luchtwegen – hoesten en niezen – of door contact met lichaamsvocht – speeksel, niesdruppels. Mazelen kan leiden tot ernstige complicaties, vooral bij kinderen onder de vijf jaar. Zonder behandeling en in sommige kwetsbare omgevingen kan de ziekte in 5 tot 20 procent van de gevallen zelfs dodelijk zijn. De symptomen van mazelen kunnen verward worden met andere ziektes waarbij rode vlekjes op de huid verschijnen, toch zijn na enkele dagen na de infectie typische vlekjes zichtbaar.
De enige doeltreffende preventiemethode is vaccinatie. In België wordt de vaccinatie gratis aangeboden door Kind en Gezin. Wereldwijd is de sterftedaling te danken aan de grootschalige vaccinatiecampagnes die als doel hebben zo veel mogelijk kinderen in te enten en daarbij twee dosissen aanbevelen in plaats van één: een eerste dosis op de leeftijd van 12 maanden en de tweede dosis op de leeftijd van 10 jaar.
We zijn allemaal op de hoogte van het grote aantal oorlogsvluchtelingen, die we zo snel mogelijk trachten te integreren in onze samenleving onder andere door kinderen binnen de zestig dagen te laten participeren in onze schoolgemeenschap. Ik ben van mening dat het onze taak is om ook preventieve maatregelen te nemen zodat ook de kinderen van vluchtelingen de nodige vaccins kunnen krijgen om beschermd te zijn tegen besmettelijke infectieziekten.
De screening bij deze risicogroep dient zo snel mogelijk, liefst meteen bij aankomst in ons land, te worden uitgevoerd. Nog deze week zijn in een aantal vluchtelingenkampen, meer bepaald in Calais en Duinkerke, meerdere gevallen van mazelen vastgesteld.
In uw rondzendbrief over de aanpak van de vluchtelingencrisis binnen het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin van 2 oktober 2015 maakt u melding van een ontwerpovereenkomst met Kind & Gezin over hoe er kan worden samengewerkt met Fedasil en het Rode Kruis Vlaanderen. Kind & Gezin zou hierbij instaan voor het aanbieden van de basisdienstverlening. Artsen Zonder Grenzen riep ook op om een grootschalige vaccinatiecampagne op te zetten en overlegt daarbij met de Franse overheid. Ook premier Michel had al bezorgdheden geuit omtrent de problematiek in de kampen. De vraag is wat we als Vlaamse overheid doen en kunnen doen om gezondheidsrisico’s te beperken.
Hoe ver staat het met de ontwerpovereenkomst met Fedasil en hoeveel oorlogsvluchtelingen zijn er ondertussen gevaccineerd en geregistreerd? Werden hiervoor extra middelen vrijgemaakt? Wordt het resultaat van de eventuele screening bij oorlogsvluchtelingen afgewacht, alvorens kinderen van oorlogsvluchtelingen tot de schoolgemeenschap toetreden? Hebt u hierover overleg gepleegd met de minister van Onderwijs?
De heer Vandeurzen heeft het woord.
Besmetting in Vlaanderen is nooit geheel uit te sluiten. Uitbraken die de voorbije jaren optraden in een Antwerps kinderdagverblijf of in Gentse scholen met veel kinderen van ouders die terughoudend of weigerachtig tegenover vaccinaties staan leren ons evenwel dat de kans op uitbreiding van de infectie buiten de haard beperkt is, vanwege de hoge vaccinatiegraad binnen de Vlaamse populatie. Er is regelmatig contact tussen de afdeling preventie van Zorg en Gezondheid en Fedasil om een aantal zaken op te volgen en ook over mogelijke externe risico’s. In de opvangcentra in Vlaanderen wordt de vaccinatie aangeboden voor de vluchtelingen om henzelf en de mensen waarmee ze in contact komen te beschermen. Ik kan dus alleen maar bevestigen dat we in Vlaanderen ook in de opvangcentra die maatregelen nemen.
Er zijn overlegmomenten tussen de verschillende actoren in de verschillende zorgregio’s die gecoördineerd worden door de loco-regionaal gezondheidsoverleg en -organisaties (Logo’s). Hierbij worden afspraken gemaakt over de aanpak van het vaccineren van de vluchtelingen en asielzoekers. Het spreekt voor zich dat hierbij ook de vaccinatie van de vluchtelingen door de zorgverstrekkers aan bod komt. In grote lijnen komt het erop neer dat de vaccins die in Vlaanderen voor het vaccinatieprogramma besteld kunnen worden, ook door de opvangcentra kunnen worden gebruikt. Organisatorisch is het zo geregeld dat Kind & Gezin vooral instaat voor de vaccinatie van de jongere kinderen tot 6 jaar, de CLB’s de schoolgaande jeugd vaccineren en de lokale huisartsen hun medewerking verlenen aan het vaccineren van volwassenen. Hierbij gaat sinds vorig jaar speciale aandacht naar de vaccinatie tegen mazelen, bof en rubella, voor iedereen tot 45 jaar die niet zwanger is. Daarnaast wordt ook een herhalingsinenting tegen difterie, tetanus en kinkhoest aangeboden met speciale aandacht voor zwangere vrouwen vanaf een zwangerschapsduur van 24 weken. Voor mensen afkomstig uit Afghanistan en Pakistan wordt een extra poliovaccinatie toegediend.
Mensen die willen helpen in Frankrijk checken het best of ze goed gevaccineerd zijn en zo nodig laten ze zich het best eerst een gratis inhaalvaccinatie zetten. Net zoals voor iedereen kan dit met de beschikbare vaccins bij de bestaande vaccinatoren.
In de regio Brugge-Oostende heeft het Logo de organisaties die in contact komen met de vluchtelingen alsook de actoren die de vaccinaties moeten organiseren op onze vraag voor overleg bijeengebracht om afspraken te maken tussen de verschillende vaccinatoren en over het bijhouden van de gegevens hierrond. Uit dit overleg groeide ook de vraag naar informatie rond tbc, en daarom werd in samenwerking met het VRGT ook daarrond een overleg- en vormingsmoment georganiseerd.
Wij weten niet precies hoeveel vluchtelingen er ondertussen gevaccineerd en geregistreerd zijn. Enerzijds komen de gegevens van de vluchtelingen pas na enkele weken in Vaccinnet terecht, namelijk op het moment dat ze een BIS-nummer hebben. Anderzijds is het vooral ook zo dat in de vaccinatiedatabank geen onderscheid gemaakt wordt op basis van de herkomst van de gevaccineerde. Tot nog toe gebeurde de vaccinatie door verschillende actoren. Wanneer de vaccinatie meer gecentraliseerd zou gebeuren, met name bij binnenkomst, kan eventueel wel een statistiek gemaakt worden.
Wij vernamen vorige week dat de Staatssecretaris voor Asiel en Migratie ingaat op ons voorstel om de beschikbare vaccins ook te gebruiken voor vaccinatie van de vluchtelingen bij binnenkomst in WTC II.
Voor deze vaccinatie werden tot nu toe geen extra middelen vrijgemaakt. Proportioneel met de gewone vaccinatie-inspanningen in Vlaanderen, zorgt de instroom van deze vluchtelingen nog niet voor een grote toename in de aangevraagde vaccins. Op basis van extrapolaties van eind september zou het om 1 procent van het vaccinatiebudget voor Vlaanderen gaan dat nodig is voor het vaccineren van vluchtelingen. Er is altijd in een kleine marge in het aantal te bestellen vaccins voorzien, omdat het op voorhand niet in te schatten is hoeveel vaccins zullen worden afgenomen door de verschillende vaccinatoren – Kind & Gezin, CLB, de opvangcentra en individuele artsen. Sinds vorig jaar hebben we er in Vlaanderen reeds in voorzien om een inhaalvaccinatie tegen mazelen, bof en rubella aan te bieden naast het vaccin tegen difterie, tetanus en kinkhoest voor volwassenen.
Bij aankomst in België worden vluchtelingen bij de registratie in WTC II gescreend op tuberculose. Momenteel wordt vaccinatie door de gemeenschappen aangeboden in de opvangcentra, CLB en Kind en Gezin. Het zou beter, sneller en veiliger zijn voor het individu alsook voor de volksgezondheid indien de eerste vaccinatie zou gebeuren ter gelegenheid van die tuberculosescreening. Het is deze manier van werken die wij voorgesteld hebben aan de staatssecretaris voor Asiel en Migratie. Wij hadden hieromtrent nog geen overleg met de minister van Onderwijs. De secundaire preventie van infectieziekten, met name het vermijden van de verspreiding van infectieziekten van een patiënt naar anderen, wijzigt ook niet. Het spreekt immers voor zich dat, onafhankelijk van de herkomst van de patiënt, kinderen met een meldingsplichtige infectieziekte gemeld worden aan Zorg en Gezondheid die vervolgens preventieve maatregelen rond de patiënt neemt.
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, dank u voor uw antwoord. U hebt het in uw antwoord vooral over asielcentra, opvangcentra en over bestaande vaccinatieprogramma’s en dergelijke. Natuurlijk is de situatie in Duinkerke en Calais een heel specifieke situatie. U zult ook wel begrijpen of met mij akkoord willen gaan dat, ondanks alle campagnes die worden gevoerd, men er de illegalen niet mee bereikt en dat het gevaar voor besmetting toch wel degelijk blijft bestaan. Vandaar stel ik opnieuw mijn vraag waar u eigenlijk niet op hebt geantwoord: is er contact met het federale niveau, is er contact met de Franse autoriteiten en bent u eventueel bereid om contact te nemen met de federale verbindingsambtenaar die is aangesteld? Ik denk toch dat er nog altijd een zeker risico bestaat. We kunnen toch maar beter elk risico uitsluiten, door onder andere te proberen op zijn minst ook de illegalen te bereiken, om het even via welk kanaal.
Mevrouw Croo heeft het woord.
Ik denk dat er een misverstand is ontstaan. Voor zover ik heb begrepen, is er geen enkel gevaar voor onze bevolking, gezien de hoge vaccinatiegraad. Ik heb ook begrepen dat er overleg is geweest met de federale staatssecretaris voor asiel en migratie om de vluchtelingen al te screenen bij de tbc en ze dan ook te vaccineren. Het zijn vooral de kinderen van de vluchtelingen, niet de onze, die gevaar lopen. Zij moeten beschermd worden en ik denk dat daar wel werk wordt van gemaakt. Het enige wat misschien nog beter kan is dat het Vaccinnet rapper gaat en gelinkt wordt aan Vitalink, en dat er echt werk wordt gemaakt van de gegevensdeling.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Het thema kwam hier ook al aan bod in de commissievergadering van 20 oktober, waar u ook al uitvoerig hebt geantwoord over het vaccinatiebeleid met betrekking tot vluchtelingen. Ik denk dat u heel goed aangeeft op welke systematische wijze dat momenteel gebeurt in de federale centra, welke rol Kind en Gezin speelt, welke rol de CLB’s spelen. Voor mij is het moeilijk te weten – en ik heb geen goed zicht op de cijfers daaromtrent – hoeveel mensen er eventueel rechtstreeks worden toegewezen aan de OCMW’s. Als het gaat over kinderen die school lopen, komen ze op school natuurlijk in contact met de CLB’s en kan het daar worden opgepakt, maar voor de volwassenen is het natuurlijk wel anders. Ik heb er geen zicht op hoeveel het er zijn. In de voorbije periode is het gebeurd dat vluchtelingen rechtstreeks worden toegewezen, zonder dat ze eerst in een opvangcentrum terechtkomen. In die zin kan ik alleen maar onderschrijven wat u zegt, namelijk dat het best is dat ze binnen WTC II onmiddellijk bij de screening een vaccinatieaanbod krijgen. Ik denk dat dat het meest zekere is.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Ik moet mevrouw Schryvers volledig bijtreden. Ik wou ook toch even zeggen over de situatie in Calais en Duinkerke: dat is natuurlijk Frans grondgebied. De minister kan er hoogstens voor zorgen dat er contacten worden gelegd met Frankrijk en dat Frankrijk ook Vlaanderen op de hoogte houdt van de situatie. Wat de vaccinaties betreft, is het inderdaad wel wenselijk dat kinderen en hun ouders gevaccineerd zijn op het ogenblik dat ze deel uitmaken van een scholengemeenschap. Vandaar dat samenwerking met onderwijs echt wel cruciaal is.
Naast de mazelen moeten we denk ik vooral aandacht hebben voor tbc. We zien immers dat 10 procent van die mensen besmet is met tbc.
Minister Vandeurzen heeft het woord.
De meeste dingen zijn nog eens herhaald. Zoals ik inderdaad al heb gezegd toen we over de maatregelen hebben gesproken, denk ik dat we al een bijzondere inspanning doen om ervoor te zorgen dat, zeker bij de kinderen van 0 tot 6 jaar, ook als ze verblijven in asielcentra, die vaccinaties wel degelijk gebeuren. Het zou inderdaad goed zijn, wat we ook hebben gesuggereerd – en ik ben zeer tevreden dat men daar op federaal vlak oren naar heeft –, mochten we bij de aankomst in het WTC II al onmiddellijk aanwezig zijn zodat men kan vaccineren. De Vlaamse Gemeenschap heeft ook aangeboden dat men gebruik kan maken van de aanbesteding die Vlaanderen voor die vaccins heeft gedaan. Ik denk dat dit een vlotte manier is om het operationeel te krijgen.
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, ik onderschrijf wel dat er een vaccinatiebeleid staat en ik onderschrijf ook dat het de beste methode zal zijn om bij aankomst in het WTC te vaccineren en te registreren. Ik wil nogmaals verduidelijken voor de collega’s dat het gegeven van de tentenkampen in Calais en Duinkerke toch wel een specifieke situatie is. Het gaat om mensen die niet geregistreerd zijn, om illegalen, om mensen waar we als overheid eigenlijk geen vat op hebben. Dat is precies mijn punt, dat we daar elk risico moeten kunnen uitsluiten.
Mevrouw Croo heeft het woord.
Ik wil er enkel nog eens de nadruk op leggen dat er werk moet worden gemaakt van het systeem van Vaccinnet dat gelinkt is aan Vitalink en dat er ook werk van moet worden gemaakt dat het kinddossier wordt aangesloten op Vitalink, zodat er meer mogelijkheden zijn voor de opvolging.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.