Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Nevens heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, tegen 2025 moet het aantal wegwerpbare plastic zakken in de Europese Unie met 80 procent zijn gezakt, zo stelt een Europese richtlijn. De lidstaten kunnen deze doelstelling op twee manier behalen: ofwel verminderen ze het gebruik van de wegwerpzakjes met de helft tegen 2019 en met 80 procent tegen 2025, ofwel maken ze een eind aan het gratis verdelen van plastic zakjes tegen 2018.
Met een gemiddelde van 98 zakjes per inwoner per jaar doet ons land het relatief goed binnen de EU, waar een gemiddelde van 200 zakjes per persoon per jaar geldt. Een inspanning van de grote warenhuizen leverde al een daling op van 80 procent in Vlaanderen. Goed, maar we moeten ambitieuzer zijn.
Frankrijk en Italië hebben eerder al beslist om vanaf 2016 plastic zakken te verbieden. Ook Waals minister van Milieu Di Antonio wil een verbod vanaf de tweede helft van het jaar.
Minister, hoe staat u zelf tegenover een verbod op plastic zakken, zoals Wallonië van plan is, en dat in een aantal Europese landen al van kracht is? Indien u hier positief tegenover staat, tegen wanneer wilt u dit realiseren? Indien u de doelstellingen geformuleerd in de Europese richtlijnen niet wilt realiseren via een verbod, zult u dan inzetten op het responsabiliseren van de stakeholders, de verpakkingsindustrie, en meetbare doelen opleggen? Zult u consequenties verbinden aan het niet halen van de doelstellingen door de betrokken stakeholders? Welke invloed hebben eventuele maatregelen in de andere gewesten op de beslissing van u als minister?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Collega’s, voor alle duidelijkheid: wij staan volledig achter de Europese doelstellingen en richtlijn zoals die geformuleerd is. Het is ook absoluut onze ambitie om het gebruik van de plastic zakjes zo maximaal mogelijk terug te dringen.
We hebben op dit moment al betere resultaten dan de Europese richtlijn voorschrijft. Sinds 2003 is bij ons het gebruik van plastic draagtassen gedaald met 90 procent. Het beleid heeft dus gewerkt. De uitdaging waarvoor we nu nog staan, is om het beleid nog door te trekken naar andere retailers zoals bakkers, beenhouwers, de markten, de nachtwinkels. Bij de supermarkten heeft het goed gewerkt, maar we kunnen dus nog een tandje bij steken.
Er is ook nog een bevoegdheidsdiscussie – ook typisch. Het is op dit moment nog niet duidelijk of het instellen van zo’n verbod al dan niet een gewestelijke of een federale bevoegdheid is.
Het wordt ook besproken in de Interregionale Verpakkingscommissie, waar op dit moment werk wordt gemaakt van de omzetting van de richtlijn. Er worden verschillende pistes onderzocht. Het zou ook de bedoeling zijn om dit mee op te nemen in de aanpassing van de erkenning van Fost Plus. Bij een volgende aanpassing van het interregionaal samenwerkingsakkoord inzake verpakkingen zal de richtlijn ook definitief worden verankerd.
De pistes die worden onderzocht zijn: het verbieden van het gratis ter beschikking stellen van plastic zakjes, het invoeren van een kwantitatieve beperking van het aantal zakken en het eventueel invoeren van een sanctie bij niet-naleving.
Er is heel vaak overleg tussen de verschillende gewesten omdat ze vertegenwoordigd zijn in de Interregionale Verpakkingscommissie. Samen proberen we tot een geharmoniseerde aanpak te komen.
Ik weet dat Wallonië een voorstel heeft gedaan. Het wordt besproken in de Interregionale Verpakkingscommissie. Nogmaals, op dit moment hebben we al betere resultaten dan de Europese richtlijn voorstelt, maar Vlaanderen is altijd bereid om nog een stap verder te zetten. Ook zonder een verbod kan men heel mooie resultaten hebben. Dat hebben we ook bewezen. Het is dus de vraag of er wel een verbod moet worden ingevoerd en of we niet beter verder gaan op de weg die al gevolgd is. Die afweging moeten we maken, en die zullen we samen met de andere gewesten maken.
De heer Nevens heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord.
Ik ben blij dat u erkent dat er nog werk op de plank ligt om ambitieuzer te zijn dan we vandaag zijn. De distributieketens en de grootwarenhuizen hebben al een serieuze inspanning geleverd. Plastic zakjes moet je betalen. Er is ook een andere cultuur bij de mensen die boodschappen doen: ze brengen een boodschappentas mee of ze hebben herbruikbare boodschappentassen.
Zoals u zelf zei, is er nog een lacune. U verwijst naar marktkramers, bepaalde retailsectoren, nachtwinkels, bakkers. Ik denk bijvoorbeeld ook aan een nieuwe hype zoals Street View, waardoor mensen ook meer voedsel afhalen in pizzeria’s enzovoort. Dat is toch ook nog een sector die kan bijdragen tot het verminderen van die zakjes.
Ik ben ook blij te horen dat u dat wilt verankeren in de erkenning van Fost Plus, want dat zal er toch ook mee toe bijdragen dat Vlaanderen koploper is als het gaat over de doelstellingen die Europa ons vandaag oplegt.
Ik hoop dat het overleg met de andere gewesten niet dezelfde weg opgaat als de besprekingen met betrekking tot de klimaatdoelstellingen, want dan zijn we zes jaar verder. Aangezien Wallonië vandaag al aangeeft de ambitie te hebben een verbod in te voeren, meen ik dat we misschien sneller tot een gezamenlijk akkoord zullen komen, om zodoende de ambitie die Vlaanderen heeft om trendsetter en koploper te zijn wat afval en het hergebruik van goederen betreft, te blijven behouden.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, ik ben uiteraard ook tevreden met uw antwoord en de engagementen die u aangaat. Het is inderdaad zo dat we momenteel bij de betere leerlingen van de klas zijn. Tegen 2025 wacht ons een nieuw doel. Momenteel zitten we goed, maar ik denk dat toch ook wel mag worden gezegd dat er ons nog een aanzienlijk engagement te wachten staat. Op welke manier denkt u dat doel te zullen halen? Door middel van sensibilisatieacties of door andere acties?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Mevrouw De Vroe, ik heb in mijn antwoord ook de diverse mogelijkheden doorlopen. Daarover wordt op dit moment overlegd met de diverse stakeholders, ook binnen de Interregionale Verpakkingscommissie. Hoe je dat kunt bereiken, staat natuurlijk in de richtlijn zelf: het gaat over een effectief verbod op het ter beschikking stellen van plastic zakjes met een dikte van minder dan 50 micron. Het kan echter eventueel ook over een kwantitatieve beperking gaan, waarbij toch nog een beperkt aantal van die zakjes wordt toegelaten en er een soort sanctiemechanisme wordt ingevoerd, mocht dat niet worden bereikt. Die mogelijkheden worden op dit moment dus besproken. We bekijken met de diverse stakeholders op welke manier we ter zake de beste resultaten kunnen halen.
De heer Nevens heeft het woord.
Minister, ik ben blij dat u ook ambitieus bent wat de verdere strijd tegen het zwerfvuil betreft. Dit zal ook mee helpen tegen het zwerfvuil, dat toch een groot probleem is, niet alleen voor u, maar ook voor de lokale besturen, en dat voor onze inwoners een grote bron van ergernis is. Ik ben er zeker van dat u de beste keuze zult maken om er ook in het kader van het zwerfvuil voor te zorgen dat we ambitieus zijn. Afval vermijden is nog altijd de beste manier om ervoor te zorgen dat Vlaanderen proper, net en aantrekkelijk blijft. Dan moeten we soms ook loslaten wat er in andere gewesten gebeurt, en echt de kaart van Vlaanderen trekken, en ervoor zorgen dat we ter zake koploper en trendsetter blijven.
De vraag om uitleg is afgehandeld.