Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Caron heeft het woord.
Voorzitter, minister, ik wil een wat provocatieve vraag stellen over Franstalige ondertiteling van actua-, nieuws- en duidingsprogramma’s. Politici durven al eens een boek te schrijven. Vaak, maar niet altijd, met vernieuwende ideeën en inzichten. U bent zelf een recente telg van die boom. Ook mijn federale collega Kristof Calvo schreef recent een boek, vol voluntarisme. Op dat vlak lijkt zijn boek wat op dat van u. In het boek lanceert hij een aantal concrete voorstellen, niet allemaal even origineel maar wel best interessant.
Zo pleit hij voor een nauwere samenwerking tussen de twee openbare omroepen, de VRT en RTBF, voor wat betreft actualiteitsprogramma’s. Zo wil hij bijvoorbeeld de journaals laten ondertitelen in de andere landstaal en pleit hij voor het beschikbaar stellen van de kanalen van de andere. Dat heeft me geprikkeld om te kijken naar de journaals op de RTBF. Het moet me dan ook van het hart dat men in Wallonië veel meer aandacht besteedt aan Vlaamse thema’s dan wij aan Waalse thema’s. Ik heb het niet over federaal maar specifiek Vlaams beleid, maar dit terzijde.
Dit biedt een onmiskenbare meerwaarde in het leren kennen van elkaar. Harmonieus samenleven stelt begrip voor elkaars ideeën voor. Het kan het anders zijn stimuleren en de verdraagzaamheid bevorderen.
Het idee werd uitgetest toen Kristof Calvo te gast was bij Lieven Van Gils. Dit leverde, alvast bij de praatgast, veel positieve commentaren op. Het is ook geen nieuw idee, want vier jaar terug stelde ook uw partijgenoot, onze zeer gewaardeerde collega Bart Tommelein, een gelijkaardige vraag. Ik wil trouwens hardop zeggen dat we hem missen in deze commissie.
Spreek voor uzelf, mijnheer Caron.
Dat zal ik doen.
De vraag is dus niet nieuw, maar blijft wel pertinent, zeker in het kader van een nieuwe beheersovereenkomst.
Minister, hoe staat u tegenover het idee van de heer Calvo en gewezen collega Tommelein? Acht u een dergelijke samenwerking nuttig? Kreeg de VRT reacties op de aflevering van Van Gils & gasten waarin de Franse ondertiteling werd uitgetest? Reageerde ook de RTBF?
Minister Gatz heeft het woord.
Mijnheer Caron, ik wil zeker bevestigen dat Kristof Calvo een interessant boek heeft geschreven, wat niet van alle politieke boeken kan worden gezegd. Dat is een subjectieve opmerking. Nu volgt mijn 100 procent objectief antwoord.
Zoals u zult hebben gemerkt, acht ik samenwerking door de VRT met andere mediaspelers bijzonder belangrijk. In de nieuwe beheersovereenkomst wordt er zelfs een volledige strategische doelstelling aan gewijd. Binnen die strategische doelstelling haal ik hier graag twee ambities in het bijzonder aan. Ten eerste is er de structurele samenwerking met andere Vlaamse mediaorganisaties. Daarnaast, en in het kader van deze vraag pertinent, is er de structurele samenwerking met andere publieke omroepen, met het oog op een optimalere en efficiëntere realisatie van haar publieke omroepopdracht enerzijds en het versterken van het ecosysteem anderzijds. Wanneer we het hebben over andere publieke omroepen, dan gaat dat zeer breed. Laat ons zeggen dat een aantal bevoorrechte partners in een besteburenlogica in noord en zuid dan vanzelf komen bovendrijven, namelijk NPO en RTBF.
Inzake een anderstalig aanbod werd in de beheersovereenkomst de specifieke bepaling opgenomen: “De VRT voorziet in een Engels-, Frans- en Duitstalig informatieaanbod voor anderstaligen met interesse in Vlaanderen.”
Het is aan de VRT om deze ambities concreet uit te werken en te implementeren. Wat gebeurd is tijdens de bewuste uitzending in Van Gils & gasten kunnen we nu omschrijven als een zeker experiment, zonder meer. Omwille van de redactionele autonomie van de VRT, is het niet aan mij om de VRT op te dragen dit al dan niet opnieuw te doen. Het is wel belangrijk er rekening mee te houden dat het opstellen van vertaalde ondertiteling natuurlijk een arbeidsintensief en geen goedkoop proces is.
Het behoort uiteraard ook niet tot de kernopdracht van de VRT om het actua-aanbod van de Franse Gemeenschap via de platformen van de VRT aan te bieden. Het aanbod van de RTBF is evenwel beschikbaar via haar dienstenverdelers in Vlaanderen, dus de toegankelijkheid op zich van die programma’s vormt vandaag geen echt probleem.
Waren er reacties ten aanzien van de VRT? Er zijn geen verdere reacties gekomen of ontvangen.
De heer Caron heeft het woord.
We vinden dit allemaal wel sympathiek, maar het blijft een beetje op een oppervlakkig niveau dobberen. Dat zou kunnen passen in de strategische doelstelling 6, zoals u terecht zegt. U staat er niet negatief tegenover. We hebben toegang tot die nieuwsprogramma’s via onze kabels en internet enzovoort. Het enige wat we niet hebben, is de ondertiteling. Ik zou durven voorstellen dat de VRT-directie en de RTBF-directie en zeker hun hoofdredacteuren en diensten die met informatie bezig zijn, toch eens de koppen bij elkaar steken en onderzoeken hoe arbeidsintensief dat is en wat de kosten zijn. De kosten zouden minimaal kunnen zijn als dat via ondertiteling gebeurt, denk ik luidop.
Ik poneer mijn vraag als een voorstel dat de directies van die twee zenders eens uitzoeken hoe haalbaar dat is, al is het beperkt. Ik ben de idee zelf wel genegen. Ik begrijp genoeg Frans om de RTBF-uitzendingen te kunnen volgen, dat is het probleem niet, maar ik denk niet dat dat voor iedereen het geval is. Het is een voorstel, niet meer, niet minder.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
De vraag op zich is interessant. In het verleden hebben we daar ook al bepaalde ideeën over gelanceerd. Het ondertitelen op zich zal de grote kost niet zijn, maar het vertalen natuurlijk wel. In het kader van de nieuwe beheersovereenkomst moeten we de VRT die zaak laten opvolgen, en dan zien wat er mogelijk is.
Wat we wel belangrijk vinden, is dat er voldoende items die in de Franstalige media van ons land aan bod komen, ook worden opgepikt in Vlaanderen en omgekeerd. Er moet een uitwisseling mogelijk zijn. Waarom niet bepaalde items die zeer belangrijk zijn in Wallonië en in Vlaanderen dagelijks uitwisselen? Het kan dan specifiek over de regio gaan. Ze moeten maar zien of ze zoals over buitenlandberichtgeving, ook daarover kunnen samenwerken. Dan zouden we meer nieuws krijgen over het zuiden van het land. Dat item zou je dan kunnen ondertitelen. Als er bijvoorbeeld een Waalse minister wordt geïnterviewd, moeten we natuurlijk alles goed verstaan. Dat lijkt me een praktischere vorm van samenwerking dan alle journaals te ondertitelen.
Nu hebben we al moeite om het voor de doven en slechthorenden op een goede manier te doen. Laten we eerst die doelgroep proberen beter te bedienen en dan zorgen dat er op een praktisch niveau wordt samengewerkt tussen die redacties, dat er bijvoorbeeld dagelijks of wekelijks een bepaald item wordt uitgewisseld dat wordt vertaald en ondertiteld. Hele journaals ondertitelen vind ik een nogal vergaand voorstel. Het was wel interessant. Ik heb ook geluisterd naar de ideeën van de heer Calvo. De uitwerking is wat extreem en tamelijk duur.
We kunnen daar verder op bouwen, maar het is aan de VRT om dat uit te werken. Ik doe een suggestie om het misschien goedkoper te doen. Ze zitten in hetzelfde gebouw, ze maken elke dag journaals. Wissel bepaalde dingen uit en daarmee gedaan. We moeten niet het hele journaal ondertitelen in een andere landstaal. Dat is een dure zaak. Dat vond ik dan weer overdreven van de heer Calvo.
De heer Vandaele heeft het woord.
Ik sluit me graag aan bij mevrouw Brouwers. Ik hoor de heer Meremans zeggen dat de Franstaligen zelf niet meer kijken naar de RTBF. Dat klopt natuurlijk niet. Ze kijken alleen heel wat minder naar hun openbare omroep dan wij naar de onze.
Mevrouw Brouwers, ik vraag me af, als we het over toegankelijkheid hebben, of dat de prioriteit is. Ik vrees van niet. We hebben inderdaad nog andere katten te geselen als het over toegankelijkheid gaat inzake ondertiteling, niet alleen van televisie, maar ook online. Daar hebben we nog wat werk te verzetten.
Dat het weinig zou kosten, betwijfel ik ook. Niet alleen vertalen, maar ook ondertitelen is nog altijd een dure aangelegenheid. Of dat dan echt een prioriteit is, durf ik te betwijfelen, mijnheer Caron. Los daarvan is het ook een delicate zaak. We hebben in dit land gekozen voor homogene taalgebieden met uitzondering van Brussel. Ik zou dat graag zo houden. Mensen die nu naar de zender van het andere landsgedeelte kijken, kennen de taal voldoende om het te begrijpen. Daarop moet worden ingezet, op het kennen van andere landstalen. De talenkennis moet prioritair zijn. Of er ineens meer Franstaligen uit Wallonië gaan kijken naar de VRT om te weten wat hier gebeurt, dat denk ik niet. Veeleer bereik je dan misschien het omgekeerde effect, namelijk dat mensen die hier komen wonen en van wie we verwachten dat ze zich aanpassen en Nederlands leren, een soort faciliteit krijgen. Dan kunnen ze rustig de ondertiteling lezen. Dat kan het doel dus voorbijschieten.
Het aanmoedigen van de kennis van de andere landstalen moet zeker gebeuren zodat men kan kijken naar die programma’s als men dat wil. Uiteraard moeten we in onze Nederlandstalige programma’s voldoende aandacht hebben voor wat er over de taalgrens gebeurt. We moeten volop inzetten op anderstalige websites waar we nieuws brengen over Vlaanderen, maar dat staat ook in de beheersovereenkomst van de VRT. Dat is allemaal belangrijk en heel interessant en daar staan we achter. Maar dat is nog geen algemene ondertiteling van al onze actuaprogramma’s.
Mevrouw Idrissi heeft het woord.
Onbekend maakt onbemind. Elk voorstel dat ervoor kan zorgen dat je in de beide landsgedeelten elkaar beter kunt leren kennen, is welkom. Als het voorstel van de heer Calvo nu te duur is, dan is het voorstel van mevrouw Brouwers goed. Je moet echt uitgaan van onbekend is onbemind. Alles wat ertoe kan bijdragen om elkaar beter te leren kennen, moet je gewoon steunen, ongeacht of je dan extra lessen gaat geven om de andere landstalen te kennen. Ik wil dit volmondig ondersteunen om zo elkaar beter te leren kennen en in de beide landstalen te ondertitelen.
Zonder in te gaan op de nuttige suggesties, wil ik dit nog meegeven. In het kader van het nieuwe gebouw voor de VRT en de RTBF, waar ze paradoxaal genoeg niet meer in hetzelfde gebouw zullen zitten, zijn de contacten tussen de beide omroepen heel intens. Over de site waarop alles moet gebeuren, zullen er later nog vragen komen. De VRT zal daar trouwens spoedig nieuws over brengen, en misschien zijn ze dat al aan het doen. Er zijn al nauwe contacten, los van de wens – het gaat natuurlijk om een contract dat we samen hebben ondertekend – die we in de beheersovereenkomst hebben uitgedrukt. Er zullen nieuwe mogelijkheden van samenwerking kunnen ontstaan. Nu is dat zo op het niveau van de directies. Over de vraag of dat verder op het niveau van de redacties zal gebeuren, zal, kan en mag ik me niet uitspreken. Paradoxaal genoeg zou het tot nieuwe dynamieken kunnen leiden als ze uit hetzelfde huis naar aparte huizen verhuizen. Ze liggen in hetzelfde mediapark nog altijd heel dicht bij elkaar. Ik veronderstel dat de suggesties, zelfs met bepaalde nuances of bemerkingen door sommigen hier geuit, nog wel een bepaald vervolg zullen kennen.
Laat ons dit nu aan de omroepen overlaten. Dan zullen zij ons mogelijk nog verrassen.
De heer Caron heeft het woord.
Ik wil mij niet uitspreken over de techniciteit en de kostprijs van bepaalde systemen. Ik wil gewoon de thematiek aan de orde brengen. Ik sluit mij aan bij wat mevrouw Brouwers voorstelt. Dat is een interessant idee. Ik moet dat niet invullen. De VRT zelf moet dat doen. De intentie van samenwerking en uitwisseling en ook wel bekendheid-met is zinvol genoeg om te vragen om dat als voorstel mee te geven. Over de wijze waarop wil ik mij niet uitspreken. Ik hoop dat er effectief iets van komt.
Mijnheer Vandaele, ik wil dat niet in relatie brengen met vormen van toegankelijkheid voor andere doelgroepen. Laat ons dat als een apart luik beschouwen en niet in een soort van prioriteitenbalans zetten. Ik ben het met u eens dat toegang voor personen met een handicap, door middel van gebarentaal, ondertiteling en audiodescriptie, een topprioriteit is. Die staat als dusdanig in de beheersovereenkomst, en daar doe ik niets van af.
De vraag om uitleg is afgehandeld.