Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Parys heeft het woord.
Minister, mijn vraag gaat over wanpraktijken door een aantal websites die aan het licht zijn gekomen. Zekerslagen.be en altijdgeslaagd.be zijn daar voorbeelden van. Het zijn websites die jongeren tonen dat het slagen voor het theoretische rijexamen voor het rijbewijs type B ook op een andere manier kan dan via het aanleren van de wegcode. Voor de prijs van 99 euro of minder garandeert men dat studenten zeker zullen slagen voor de theoretische proef. Je schrijft je in op zo’n website, je betaalt, je gaat naar zo’n malafide theoretische autorijschool voor een cursus van zeven uur, en dan staat er een bus of taxi klaar die je naar het examencentrum brengt.
Zekerslagen.be beweert “het anders aan te pakken dan andere verkeersscholen” met “een unieke lesmethode” en “ezelsbruggetjes”. Op de website staat te lezen dat reeds 5000 cursisten met succes geslaagd zijn dankzij hun diensten. Op die manier zouden ze reeds een omzet van meer dan 500.000 euro hebben gemaakt en dus ook meer dan 5000 mensen in het verkeer hebben gebracht, of minstens naar de praktische rijopleiding. Op de website altijdgeslaagd.be spreekt men zelfs over meer dan 90.000 cursisten. Daar communiceren ze nog een stuk directer over hun werkmethoden. Ze pronken er op hun site mee dat ze alle vragen van het theoretische rijexamen van 2015 in hun bezit hebben. Die overlopen ze met de studenten en het examen wordt nog dezelfde dag afgelegd in een GOCA-faciliteit (Groepering van erkende ondernemingen voor autokeuring en rijbewijs). Zekerslagen.be voorziet ook in vervoer naar het examencentrum na de cursusdag.
Het loont zeker ook de moeite om eens te kijken naar de filmpjes die op sommige van die sites staan. Die zijn niet bepaald geschikt voor kinderen onder de 18. Het taalgebruik dat daar gehanteerd wordt, vooral dan tegenover het Nederlandse CBR, het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen, zegt genoeg over met wie we hier te maken hebben en wat hun eigenlijke bedoelingen zijn.
Er kunnen ernstige vragen gesteld worden bij de manier van werken. De theorie die op dergelijke cursussen wordt aangeleerd, beperkt zich puur tot de examenvragen. In totaal worden er bijvoorbeeld slechts 26 verkeersborden aangeleerd, terwijl we er natuurlijk meer hebben. Volgens de lesgevers bestaan er ook maar 5 snelheidsregimes. De waarheid wordt ook altijd verdraaid, zodat ze altijd toegepast kan worden op bestaande vragen. Er worden ook ezelsbruggetjes aangeleerd. Als bijvoorbeeld het woord ‘telefoon’ in de vraag staat, is het antwoord altijd A.
Het zijn praktijken die uit Nederland komen, waar de slaagpercentages van de kandidaten voor het theoretische rijexamen drastisch verhoogd zijn door dit soort verkeersscholen. Het feit dat de examens in Nederland in zekere zin voorspelbaar waren, heeft toegelaten dat de kandidaten er selectief op konden worden voorbereid. De website altijdgeslaagd.nl werd ondertussen aangeklaagd in onder andere tv-uitzendingen in Nederland. Vorig jaar reageerde ook het CBR door op een andere manier te gaan examineren.
Het staat buiten kijf dat dit een misbruik is dat wij in Vlaanderen niet kunnen tolereren. Enerzijds heeft het een impact op de verkeersveiligheid, maar anderzijds heeft het ons ook met de neus op de feiten gedrukt dat het theoretische rijexamen op zich ook wel aan vernieuwing toe is of was.
Minister, wist u van het bestaan van die websites af? Kunt u uw reactie nog eens toelichten aan het parlement? Kunt u aangeven hoe u te werk bent gegaan vanaf het moment dat u in kennis bent gesteld van het bestaan van die websites? Kunt u ons een inschatting geven van de omvang van die praktijken in Vlaanderen? Zijn er u nog andere initiatieven bekend dan de twee die ik heb opgenoemd?
De heer Ceyssens heeft het woord.
Voorzitter, zoals ik tijdens de regeling van de werkzaamheden al heb gezegd, wil ik de minister vandaag niet ondervragen over iets waarop hij zich niet heeft kunnen voorbereiden. Ik wacht de beroepsprocedure af en zal mij straks, als de minister geantwoord heeft, conform het reglement aansluiten bij de vraag van collega Parys.
Minister Weyts heeft het woord.
Collega Parys, ik ben inderdaad op de hoogte van de praktijken van die aanbieders, die zich eerder ook al in Nederland hebben gemanifesteerd. Het is niet alleen een zaak van concurrentievervalsing ten opzichte van de talrijke goed menende rijscholen, het is ook een zaak van schending van intellectuele eigendom. En vooral is er natuurlijk het gegeven dat mensen de straat op worden gestuurd die absoluut niet beschikken over de nodige kennis en vaardigheden met betrekking tot de wegcode.
Hoe gaat men te werk? De kandidaten worden naar verluidt getraind met mnemotechnische technieken en op het herkennen van bepaalde woorden in de antwoordmogelijkheden. Als bijvoorbeeld het woord ‘brandstofverbruik’ valt, is het antwoord ‘daalt’. Het vermoeden bestaat dat die examenvragen gefotografeerd zijn door mensen die participeren als zogezegde gewone kandidaten en die zo veel mogelijk beelden trachten te maken van alle gestelde examenvragen. Ik heb een rondvraag gedaan bij GOCA om te zien of er melding wordt gemaakt van het betrappen van mensen die de examenvragen filmen, maar daar is bij de examencentra geen melding van gemaakt.
Ik heb weet van vier aanbieders op dit moment: zeker slagen, altijd geslaagd, direct slagen en nu slagen. Het probleem doet zich vooral voor in de regio’s Antwerpen en Gent. Men tracht vooral vanuit de steden een zo groot mogelijke groep potentiële klanten aan te spreken. Er zijn geen aantoonbare banden met erkende rijscholen. Indien dat het geval zou zijn, zouden we onmiddellijk optreden. Het departement Mobiliteit en Openbare Werken is natuurlijk als toezichthouder betrokken partij. Bij vermeende fraude in die context kunnen desgevallend juridische stappen worden gezet. Wanneer we iets vaststellen, zullen we ook op de gepaste manier reageren.
Wat we nu wel al doen, is het theoretisch examen aanpassen zodat personen die via die genoemde aanbieders het examen afleggen en de theorie onvoldoende kennen, niet meer zullen slagen. We hebben ons daarbij enigszins geïnspireerd op het Nederlandse voorbeeld waar men een gelijkaardige problematiek had. Ik heb GOCA dan ook gevraagd om vraag- en antwoordmogelijkheden te randomiseren, om formuleringen in de antwoordmogelijkheden die het antwoord zouden kunnen suggereren te wijzigen en inversies in de vragen aan te brengen. Zo wordt ‘Wie mag als eerste het kruispunt op?’ ‘Wie moet er voorrang verlenen?’ Belangrijk is ook dat we het aantal vragen in de databank nagenoeg zullen verdubbelen. Nu zijn er ongeveer 350.
Er zijn ook nog andere initiatieven die we ter zake nemen. Ik zal daar niet concreet op ingaan om op die manier geen opties te suggereren om die te omzeilen.
Een deel van die aanpassingen hebben we doorgevoerd op 15 oktober. Ik ga ervan uit dat het nu al moeilijker is om een en ander te omzeilen. We zullen verder gradueel het examen meer fraudebestendig maken. Dat blijft een aandachtspunt.
De boodschap aan eenieder die toch in de verleiding zou komen is: geef uw geld niet uit aan zulke charlatans. U brengt uzelf in gevaar als u de weg opgaat zonder afdoende kennis van de wegcode, maar u brengt ook andere mensen in gevaar. Wie verstandig genoeg is om gedurende zeven uur voorgekauwde antwoorden uit het hoofd te leren, is toch ook verstandig genoeg om de wegcode te leren. Men kan dan met die 100 euro eens goed gaan eten. Ik was bij de eerste keer geslaagd, dat bewijst dat de lat niet echt gigantisch hoog ligt.
De heer Parys heeft het woord.
Minister, ik vind het positief dat u zo snel en doortastend bent opgetreden. Dit is een situatie die om een voortdurende monitoring zal vragen. Het gaat over mensen die erop uit zijn om snel geld te verdienen. Zij zullen wellicht proberen om zich aan te passen aan de manier waarop ook de overheid zich aanpast. Ik heb bijvoorbeeld geleerd dat zij met een telefoon beelden maken van alle examenvragen die vaak heel flou zijn. Ze plaatsen die nogal donkere foto dan in de verkeerscursus maar omdat die niet duidelijk is, plakken ze daar een verkeersbord uit Nederland bij om duidelijk te maken over welk bord het gaat. Maar ze vergissen zich dan wel.
Het gaat over mensen die voortdurend op zoek zullen gaan naar nieuwe wegen om dit te kunnen doen. Minister, ik wil u dan ook vragen om even doortastend en waakzaam te blijven wanneer het gaat over dergelijke initiatieven.
De vraag om uitleg is afgehandeld.