Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Innovatie en Wetenschapsbeleid
Verslag
De heer Parys heeft het woord.
Voorzitter, ik laat mijn vraag stellen door mijn collega Fien Claus, die hier vandaag aanwezig is ter gelegenheid van Zuiddag.
Dames en heren, het Interuniversitair Micro-elektronicacentrum (IMEC) werd in 1984 opgericht als spin-off van de Leuvense universiteit om onderzoek te doen rond de ontluikende halfgeleiderindustrie.
De jongste jaren richt IMEC zich sterk op internetgeconnecteerde sensoren. Het 20 jaar jongere iMinds deed aanvankelijk onderzoek rond breedbandtoepassingen en evolueerde naar een breed kenniscentrum en een incubator voor digitale technologieën. Beide zijn gerenommeerde bedrijven in de Vlaamse digitale economie, maar hebben dus een andere voorgeschiedenis.
Beide instituten hebben nu beslist om te onderzoeken waar ze de krachten kunnen bundelen. Dat wordt geen eenvoudige oefening wegens onder meer de verschillende bedrijfsculturen. Een fusie, of een nauwere samenwerking, kan merites hebben, bijvoorbeeld door complementaire competenties. IMEC is immers meer gericht op de ontwikkeling van hardware, iMinds werkt meer rond software.
Ik begrijp dat deze oefening ingegeven is door het feit dat de convenanten van beide instellingen volgend jaar aflopen en hernieuwd dienen te worden. Daarom heb ik volgende vragen voor de minister.
Wanneer zal de externe consultant, die het proces moet waarnemen, aangesteld worden? Wat is de juiste opdracht? Hoe staat de minister tegenover de toenadering van deze bedrijven? Welke criteria zal de minister gebruiken om een definitief oordeel te vellen?
Minister Muyters heeft het woord.
Uw inleiding is heel sterk, ik ben het daar ook mee eens, er zou zeker complementariteit tussen de twee instellingen kunnen zijn. We moeten alleen altijd oppassen dat de verschillende sterktes die de twee bedrijven nu hebben, zeker ook overeind blijven. IMEC is meer gericht op internationale, grote bedrijven. iMinds richt zich veel meer tot kmo’s en is heel laagdrempelig. Het heeft op dat vlak een heel sterke reputatie.
Het is daarom dat we hebben beslist om te starten met een consultant die in een eerste fase een beperkte opdracht heeft. Die opdracht houdt in dat de consultant als onafhankelijke derde partij het proces faciliteert. Onze filosofie houdt in dat de consultant moet zien of er een gemeenschappelijk kader kan worden gecreëerd, dat de meetings worden voorbereid en geleid door de consultant en dat de consultant ook instaat voor een eerste gemeenschappelijk tussentijds rapport.
Dit tussentijds rapport zal meer inzicht moeten geven in de mogelijke samenwerkingsmodellen. Voor mij is het vandaag nog heel open welke samenwerking dat kan zijn. Het kan een integratie worden, maar evengoed een sterk samenwerkingsverband. Ik zou daar graag wat meer zicht op krijgen na de opdracht van de externe consultant. Die consultant werd overigens direct door de beide partijen aanvaard.
Ik wil dus nog even afwachten wat de resultaten van de verkennende gesprekken zijn. Als zou blijken dat er uit de samenwerking voor Vlaanderen interessante opportuniteiten kunnen komen, dan zal ik samen met mijn administratie bekijken hoe wij verder ondersteuning kunnen bieden.
Idealiter biedt dit ons inderdaad een sterke basis voor de hernieuwing van de vijfjaarlijkse convenanten die met beide instellingen werden afgesloten en waarin nu reeds voorwaarden werden opgenomen voor een verbeterde samenwerking tussen de diverse strategische onderzoekscentra (SOC’s).
Ik kan kort zijn. IMEC en iMinds zijn aan het bekijken hoe ze sterker kunnen samenwerken. De minister wil de resultaten afwachten vooraleer hij verder actie onderneemt.
Mevrouw Claus heeft het woord.
Ik heb nog drie bijkomende vragen. Zullen de Vlaamse bedrijven na een fusie tussen iMinds en IMEC een even vlotte toegang krijgen tot iMinds als vandaag het geval is?
Ziet de minister voordelen in het internationaal netwerk dat IMEC heeft opgebouwd voor de werking van iMinds?
Ziet de minister een eventuele fusie-entiteit opereren volgens het model van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB)?
De heer Bothuyne heeft het woord.
Ik was blij met deze vraag om uitleg en ik ben ook blij met het antwoord van de minister. Het zijn twee SOC’s die hun merites hebben en ze worden in het binnen- en buitenland erkend. Dergelijke oefening is alleen maar nuttig als we ervan uitgaan dat elk zijn sterktes kan bewaren. Het mag geen besparingsoefening zijn. Het ecosysteem dat rond dergelijke SOC is gegroeid – in Gent rond iMinds en in Leuven rond IMEC maar ook daarbuiten –, moet gevrijwaard of eventueel zelfs versterkt worden. Wanneer verwacht u het rapport van de consultant? Wanneer worden daar conclusies uit getrokken?
De heer Van Malderen heeft het woord.
Ik wil toch enkele bezorgdheden uiten met betrekking tot dit proces. Minister, u zegt terecht dat er complementariteit kan bestaan. Dit hoeft niet noodzakelijk een fusie in te houden. Onderzoeken hebben aangetoond dat er een goed ecosysteem is dat belangrijke zaken afdekt. Dat geldt zowel voor IMEC als voor iMinds. Het is voor mij absoluut geen natuurwet dat door beide samen te zetten er een sterker ecosysteem zal komen. Er kan niemand met gezond verstand tegen zijn dat er wordt samengewerkt en dat er dingen worden uitgewisseld. Schaalgrootte betekent echter niet noodzakelijk een grotere schaal. De minister houdt de optie open, terwijl de heer Parys in zijn vraag veel verder gaat in de precieze modaliteiten alsof er al is beslist dat een fusie er komt. Dat maakt me bezorgd.
Dergelijke oefening moet idealiter ook uitgaan van evenwichtige, sterke partijen. In het geval van iMinds is dat op organisatorisch vlak niet echt het geval. Er zijn een reeks pijnlijke besparingen geweest en de CEO en de voorzitter van de raad van bestuur zijn vertrokken. Dat is geen stabiele partner in een dergelijk proces, wat niet betekent dat die dat niet snel terug kan worden. Die toestanden komen niet voort uit de resultaten van iMinds, want die zijn eenduidig positief. Kijk maar naar het aantal spin-offs en de tewerkstelling. Bovendien is er wel wat te doen binnen iMinds zelf. Er is een verhuisoperatie bezig, er is het engagement in De Krook enzovoort.
iMinds is een interuniversitaire SOC. De visies van de verschillende universiteiten die aan de basis van iMinds lagen, moeten ook in deze op een evenwichtige manier ab initio aan bod komen. It takes two to tango. Ik neem aan dat niemand gedwongen zal worden om op de dansvloer te komen.
Wat is de missie van de consultant? Minister, u laat uitschijnen dat de persoon in kwestie wat vergaderingen regelt enzovoort. We hebben nood aan een klaarder zicht op de missie. Is het exploreren? Dat zou dan consistent zijn met wat u hebt gezegd over de opties open houden. Is het gaandeweg wat harder masseren richting een fusie? Dat zou dan meer in de richting gaan van de sluipende besluitvorming die ik detecteer in de tweede ronde vragen van de heer Parys.
Minister Muyters heeft het woord.
Ik ben blij om te horen dat iedereen een samenwerking tussen iMinds en IMEC zinvol vindt, omdat ze complementair zijn. U noemt het logisch en vanzelfsprekend.
Het enige dat ik nu als opdracht hebt gegeven, is exploreren. Ik heb het gesuggereerd en beide raden van bestuur hebben het goedgekeurd. Niet meer of niet minder dan dat: exploreren en dus nagaan wat een nauwere samenwerking kan betekenen. Het zal kunnen worden afgerond op 19 november 2015, omdat het een beperkte opdracht is. Wat er dan moet gebeuren, zal afhangen van dat rapport. Daar ga ik niet op vooruitlopen, ik weet het niet, het is voor mij open.
Wat in elk geval voor mij moet, is dat de troeven die elk van de instellingen heeft, gegarandeerd blijven, en zelfs worden verbeterd. De troef van de toegang tot de kmo kan worden versterkt en het internationaliseren kan worden versterkt door die samenwerking. Die elementen zijn mee. Vandaag is zowel iMinds als IMEC interuniversitair. De toegang van alle universiteiten tot beide SOC’s is er zeker.
Mijnheer Van Malderen, u hebt het niet ontkend, maar ik wil benadrukken dat de manier waarop de heren Danneels en Goderis de rol hebben overgenomen als CEO en voorzitter van iMinds fantastisch is. Het is zeer stabiel. Ze waren allebei al sterk betrokken bij de werking van iMinds, via de raad van bestuur of de interne organisatie. Voor mij is er stabiliteit bij iMinds, ze zitten niet in een overgangsfase. Ze zijn een volwaardige partner voor mij en kunnen ook zo functioneren.
Wat het VIB-model betreft, alle modellen staan voor mij open. In het rapport zal ik kunnen zien welke suggesties naar voren komen. Samen met de twee raden van bestuur beslissen we dan welke stappen er wel of niet moeten worden gezet.
De heer Parys heeft het woord.
Ik ga akkoord met wat u juist hebt uitgelegd, minister. Het is evident, als er een samenwerking of een nauwere samenwerking komt dan vandaag, dat die voordelen moet hebben voor zowel iMinds als IMEC, en natuurlijk voor de Vlaamse economie en ons innovatielandschap. Wat het model betreft, kan ik enkel aansluiten bij wat u net hebt gezegd, minister. Het is wachten tot het rapport is opgeleverd en de raden van bestuur zich daarover hebben uitgesproken. Daarna komt het terug bij ons. We moeten het opvolgen, maar nu moeten we eerst de organisaties zelf de tijd geven om hun huiswerk te doen. Dan is het weer aan het beleid. Dank u wel.
De vraag om uitleg is afgehandeld.