Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Meremans heeft het woord.
Voorzitter, ik heb twee ‘Zuiddagers’ mee, Simon en Lucas – twee prachtige Bijbelse namen om helemaal in de sfeer van de vorige vraag te blijven.
Zij zullen in mijn plaats de vraag over de Frankfurter Buchmesse aan de minister stellen. Ze zijn ook op de hoogte, ze weten waarover het gaat.
Voorzitter, minister, de Nederlandse en Vlaamse ministers van Cultuur ondertekenden op maandag 17 maart 2014 een overeenkomst met Juergen Boos, directeur van de Frankfurter Buchmesse. Met de ondertekening van deze overeenkomst verklaarden beide ministers zich akkoord om het gezamenlijk gastlandschap 2016 op de belangrijkste internationale vakboekenbeurs ter wereld, de Frankfurter Buchmesse, zowel politiek als financieel te ondersteunen.
De letterenfondsen van Nederland en Vlaanderen sloten onderling een formeel samenwerkingsconvenant af met daarin praktische afspraken over de precieze manier van samenwerking, exacte bevoegdheden, financiële en juridische verantwoordelijkheden en de operationalisering van dit gastlandschap. Een van de afspraken is dat de kosten gelijk worden verdeeld over Vlaanderen en Nederland.
Het gezamenlijk gastlandschap op een internationale beurs biedt, naast een intensievere samenwerking tussen de beide letterenfondsen, ook andere kansen. Zo is bekend dat een gastland van de beurs kan rekenen op een enorme positieve, culturele en economische return voor de eigen boekenwereld. Een van de grootste doelen van het gastlandschap is om meer vertalingen te genereren van Nederlandstalige literatuur in Duitsland. Nog voor het gastlandschap is gestart, werd vastgesteld dat het aantal vertalingen naar het Duits is verviervoudigd. Het belang van deze internationale beurs voor de Nederlandstalige literatuur mag niet onderschat worden.
In de nota van de Vlaamse Regering wordt de waarde van het gezamenlijk gastlandschap als volgt beschreven: “Enerzijds wordt een unieke kans geboden aan de uitgeverswereld en de culturele instellingen en de creatieve industrieën van het gastland om op een internationale en efficiënte manier te netwerken. Anderzijds zorgt het gastlandschap ervoor dat literatuur, auteurs en boeken van het gastland beter bekend worden over de hele wereld en zorgt het voor een significante stijging van vertalingen en rechtenverkoop uit het gastland.”
De persconferentie van 25 september 2015 leert ons dat behoorlijk wat voorbereidende stappen reeds zijn gezet. Voor het volledige, gezamenlijke gastlandschap is een budget begroot van 5.964.200 euro. Van de totale som moet de helft vanuit Vlaanderen komen.
Het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL) ontving voor de organisatie van het gezamenlijk gastlandschap van het Frankfurter Buchmesse-project ondertussen een dotatie van 760.000 euro: 209.000 euro voor 2014 en 551.000 euro voor 2015. Het resterende bedrag van ruim 1,6 miljoen euro wordt volgens bovenvermelde nota in 2016 aan het VFL toevertrouwd. Diezelfde nota leert ons ook dat de helft van de middelen vanuit het beleidsdomein Cultuur zullen worden voorzien, de andere helft vanuit andere betrokken beleidsdomeinen.
Uit het verslag van de commissie Buitenlands Beleid van 7 juli 2015 weten we dat Flanders Investment & Trade (FIT) in 2015 een som van 100.000 euro investeert in het paviljoen naar aanleiding van het gezamenlijk gastlandschap Vlaanderen en Nederland in 2016.
Bij de indiening van het jaarverslag was het VFL ook nog op zoek naar 596.420 euro private middelen om het budget sluitend te krijgen. Tijdens de hoorzitting met het VFL in de commissie Cultuur werd aangegeven dat toen nog geen private middelen opgehaald werden, maar dat dit nog niet erg was. Als mogelijke oorzaak wordt gesteld dat er in Vlaanderen, in tegenstelling tot in Nederland, geen cultuur heerst waarbij fondsen voor culturele initiatieven makkelijk uit de privésector worden gehaald.
Om het gezamenlijk gastlandschap van Vlaanderen en Nederland op de Frankfurter Buchmesse alle kansen te geven, is uiteraard een optimale ondersteuning gewenst.
Daarom graag deze vragen aan u, minister. Conform de nota aan de Vlaamse Regering zou in 2016 een bedrag van ruim 1,6 miljoen euro toegekend worden aan het VFL voor de Frankfurter Buchmesse. Op welke manier wordt in dit totaalbedrag voorzien voor 2016? Welk bedrag komt uit het cultuurbudget en welke andere betrokken beleidsdomeinen investeren in 2016 mee in het gezamenlijk gastlandschap?
Hoeveel private middelen werden intussen verzameld? Is het VFL van oordeel dat het volledige bedrag aan private fondsen zal kunnen worden opgehaald? En zo niet, welke mogelijke impact heeft dit in voorkomend geval op de financiering van het project?
Goed gedaan jongens, doe het een volgende keer misschien met nog een beetje meer passie voor de politiek. Maar jullie hebben dit goed gedaan.
Minister Gatz heeft het woord.
Voorzitter, dames en heren, voor mij is de financiering van het onderwerp van uw vraag steeds een meerjarentraject geweest, gespreid over de begrotingsjaren 2014 tot en met 2016. De Frankfurter Buchmesse vindt plaats in het najaar van 2016, waardoor er zelfs nog een financiële afrekening kan zijn in 2017.
Ik ga enkele zaken hernemen die reeds in deze commissie aan bod zijn gekomen en dit om het volledige beeld te geven. Dit overzicht kwam in het verleden wellicht al voor een stuk aan bod.
De totale kostprijs voor Vlaanderen en Nederland samen bedraagt 5,964 miljoen euro. Er zijn voorafgaand aan de concrete invulling twee principes van financiering afgesproken.
Ten eerste moet 20 procent van het totale budget opgehaald worden via private middelen. Vlaanderen en Nederland halen dus 600.000 euro uit sponsoring en dergelijke meer. Ik ga hier straks verder op in bij het beantwoorden van de tweede vraag. Ten tweede is de verhouding Vlaanderen-Nederland er een van gelijkheid en gelijkwaardigheid. Dit impliceert een fiftyfiftyverhouding. Als gevolg hiervan moet Vlaanderen uit publieke middelen voorzien in 2,386 miljoen euro, gespreid over de jaren 2014-2015-2016.
Het beleidsdomein Cultuur voorzag in 2014 in een bedrag van 765.000 euro, gespreid over de meerjarenplanning 2014 en 2015. Bijkomend zal het beleidsdomein Cultuur nog voorzien in een bedrag van 128.000 euro in 2015. Ten slotte wordt vanuit Cultuur in 2016 nog een bedrag gereserveerd van 696.680 euro. Dus in totaal zal het beleidsdomein Cultuur over meerdere jaren heen een bedrag van 1,589 miljoen euro bijdragen aan de financiering van de Frankfurter Buchmesse.
De andere beleidsdomeinen zullen in 2015 en 2016 in een bedrag voorzien van 796.000 euro. In concreto gaat het om Internationaal Vlaanderen en het beleidsdomein Economie, Wetenschapsbeleid en Innovatie. Een eventuele bijdrage van Toerisme is nog in bespreking. Ik concludeer: het financieringsluik vanuit de publieke middelen die we als verplichting gingen opnemen, is volledig gedekt.
Zoals reeds vermeld moet er een bedrag gezocht worden van 600.000 euro langs Vlaamse zijde. Hetzelfde geldt langs de Nederlandse zijde. Recent bleek dat dit niet langer nodig was voor het Nederlands Fonds voor de Letteren, omdat de Nederlandse culturele fondsen gezamenlijk een budget van 800.000 euro ter beschikking hebben gesteld aan het Nederlandse Letterenfonds bovenop de basisfinanciering die reeds door de Nederlandse overheid was opzijgezet.
Op de laatste vergaderingen over de stand van zaken van de voorbereidingen bleek echter dat de sponsorwerving aan Vlaamse zijde moeizaam verloopt, ondanks de inspanningen van het Vlaams Fonds voor de Letteren. Er werden een groot aantal belangrijke bedrijven benaderd, maar het antwoord was tot hiertoe steeds negatief. Blijkbaar wordt de Frankfurter Buchmesse hoofdzakelijk als een B2B-verhaal gepercipieerd: dat wil zeggen dat er weinig of geen private bezoekers komen, dat het een businessbeurs is. Dat maakt het moeilijker en weinig aantrekkelijk voor mogelijke sponsors, ondanks het veel bredere culturele verhaal. Indien de middelen niet worden gevonden, moet worden bekeken op welke manier dit in het programma opgevangen wordt.
Ik zou graag al verder staan op het vlak van private middelen, maar het goede nieuws is dat in elk geval met de opmaak van de begroting recent de publieke middelen samengebracht zijn vanuit verschillende hoeken.
De heer Meremans heeft het woord.
De Vlaamse overheid heeft haar werk gedaan, we hebben het geld bijeengekregen. De vraag over die 600.000 euro blijft, daar hebben we geen antwoord op. Het is volgend jaar, over iets minder dan een jaar. Ik weet niet wat we nog kunnen doen. Ik weet dat er contacten gelegd worden. Het is overal moeilijk om sponsoring te krijgen. Misschien moet de Vlaamse Regering een campagne starten naar diverse mensen om toch nog geld bijeen te krijgen. Wat als de privémiddelen niet volstaan? Dan zitten we met een probleem. Het is op 2 oktober 2016. Is er al een scenario of niet?
Mevrouw Idrissi heeft het woord.
Ik heb twee bedenkingen. De laatste keer dat het VFL hier aanwezig was, spraken ze over de zeer moeizame samenwerking met FIT. Zijn die problemen intussen uitgeklaard?
Ik vind dit een terechte vraag van de heer Meremans, temeer omdat ze ons met de neus op de feiten drukt. We zeggen vaak: ga geld halen op de markt, ga sponsoring zoeken, dat is het nieuwe alternatief, terwijl ik er meer dan 100 procent van overtuigd ben dat het VFL alles doet om geld te proberen binnenhalen, die resterende 600.000 euro. Dat blijkt zeer moeilijk te zijn. Ik zou dat willen meegeven en u vragen om dat mee te nemen in alle andere verhalen rond sponsoring en ondernemerschap. Dat blijkt toch veel moeilijker dan we op het eerste zicht zouden denken.
Mevrouw Bastiaens heeft het woord.
Voorzitter, minister, u hebt aangegeven dat we nog een gat dicht te rijden hebben van 600.000 euro. Dat is een aanzienlijk bedrag. Ik denk dat het moment aangebroken is om alle hens aan dek te roepen. U zei dat de gesprekken nog lopen met Toerisme. Gezien dat tekort lijkt het mij aangewezen dat iedereen zijn beste beentje voorzet. In ieder geval hebt u onze steun.
Aangezien de Frankfurter Buchmesse niet over een publieksevent gaat, al komen er wel veel mensen natuurlijk, maar eerder over een B2B, is het ongelooflijk belangrijk dat we ter ondersteuning van de zoektocht van het VFL naar externe private middelen, nadenken over een campagne waarmee we zeggen hoe economisch belangrijk – niet alleen cultureel – de beurs is, ook voor de boekensector. Er komt enorm veel innovatie bij kijken. Het moet mogelijk zijn om doelgericht op zoek te gaan naar bedrijven die voor de eigen sector, ook op langere termijn, een meerwaarde kunnen zijn. Dat kunt u natuurlijk niet alleen, we moeten kijken naar het departement Economie, Innovatie enzovoort. We moeten zien wat er nodig, noodzakelijk en mogelijk is om het gat zo klein mogelijk te krijgen, en liefst zo snel mogelijk.
Minister Gatz heeft het woord.
We moeten goed voor ogen houden dat nu reeds een budget van bijna 5,4 miljoen euro verzameld is. Met andere woorden: een succesvolle Frankfurter Buchmesse is niet in het gedrang. Ik bekijk met het VFL, de administratie en anderen hoe we bijkomend 600.000 euro privaat kunnen ophalen.
Ik wil ook kijken, voor zover dat nodig is – er zijn inderdaad wrijvingen geweest tussen het VFL en FIT –, of we de gesprekken weer vlot kunnen krijgen zodat we daar met vereende krachten oplossingen kunnen vinden.
– Caroline Bastiaens treedt als voorzitter op.
De heer Meremans heeft het woord.
We kijken ernaar uit. Ik hoop dat we erin slagen.
Zoals u zegt, is het voor een sponsor veel interessanter als de activiteit plaatsvindt in eigen land. De exposure is veel groter, ik kan dat ergens wel begrijpen. We moeten misschien proberen onze mecenassen, onze sponsors te doen bewegen daarin, maar dat is allemaal niet eenvoudig. Bon, ik hoop dat we kunnen landen. Wordt alleszins vervolgd, ergens na Pasen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.