Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Innovatie en Wetenschapsbeleid
Verslag
De heer Diependaele heeft het woord.
Op dinsdag 15 september stelde premier Charles Michel de ‘High Level Group (HLG) Chemie en Life Sciences’ voor. Hiervoor werkt de Federale Regering samen met essencia, de Belgische federatie van de chemische industrie en life sciences. Aan de hand van dit overlegplatform wordt een ondersteunend kader gecreëerd om het concurrentievermogen van de chemische industrie en life sciences te versterken en zo de verankering ervan in België te verzekeren. Daarbij werden vier sleuteldomeinen geïdentificeerd: werkgelegenheid, energie, innovatie en de bescherming van de gezondheid. Zo’n initiatief kunnen we alleen maar toejuichen.
Op Vlaams niveau ontstond er in samenwerking met essenscia Vlaanderen enkele jaren geleden reeds FISCH (Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry). Het chemie-kenniscentrum creëert een forum waar kleine, middelgrote en grote bedrijven uit alle Vlaamse industriesectoren door open samenwerking duurzame (bio)chemische oplossingen realiseren die een positieve bijdrage leveren tot de huidige en toekomstige maatschappelijke uitdagingen. FISCH is steeds een succesformule geweest.
Vanzelfsprekend hebben overheden – op alle niveaus – een belangrijke rol te spelen in het maximaal faciliteren van deze sector en in het overleg tussen bedrijven en hun industriekoepel. Die laatste, pharma.be, vroeg in haar memorandum bij de verkiezingen samen met essenscia een verankering van de overlegstructuur tussen al deze partijen en een aligneren van de daaruit vloeiende maatregelen aan zowel de vice-premiers en de bevoegde ministers, en de uitbreiding ervan tot de bevoegde ministers van de gewest- en gemeenschapsregeringen inzake innovatie, welzijn, opleiding en werkgelegenheid. De sector vraagt om geen chaos toe te staan in de verschillende instrumenten. We weten allemaal dat we het in de innovatiesector veel te ver hebben laten gaan.
Minister, ziet u een structureel overleg tussen het federale en Vlaamse niveau – HLG en FISCH – mogelijk en zo ja, waar liggen dan de mogelijke synergieën? Zijn er reeds stappen ondernomen om een mogelijke samenwerking tussen de Vlaamse en Federale Regering op dit vlak op te zetten? Hoe zullen beide projecten, HLG en FISCH, efficiënt kunnen ageren zonder dat er mogelijke overlappingen of zelfs tegenwerkingen ontstaan? Niet alleen ik als Vlaams-nationalist, maar iedereen die voor een efficiënte overheid is, zal allergisch zijn voor het opzetten van allerlei eigen instrumenten waarbij geen samenwerking is en zelfs soms tegenwerking. Dat moeten we absoluut vermijden. We hebben een ingewikkelde staatsstructuur. Voor mij mag die eenvoudiger. Laat ons ervoor zorgen dat er geen dubbel werk is, dat we elkaar niet voor de voeten lopen.
Minister Muyters heeft het woord.
Beide initiatieven zijn complementair. De Vlaamse Regering heeft in februari 2015 het initiatief genomen om een overleg op te starten met sectorfederatie essenscia Vlaanderen en bedrijven rond vier belangrijke domeinen: Energie en klimaat, Onderwijs en arbeidsmarkt, Omgeving en Innovatie. Dit overleg wil tot concrete maatregelen komen om de competitiviteit van industriële bedrijven, vooral gericht op de chemische bedrijven, te verbeteren. Dit overleg focust uitsluitend op Vlaamse bevoegdheden. Onze gesprekspartner is dus sectorfederatie essenscia, FISCH is een lichte structuur die op projectmatige basis gesteund wordt.
De Federale Regering heeft deze maand beslist de High Level Group Chemie en Life Sciences, die reeds in de vorige regeerperiode bestond, te reactiveren. Dit platform is enkel gericht op federale beleidsmateries. Als het daar over innovatie gaat, ressorteert dit onder collega Sleurs. De Vlaamse Regering is uiteraard bereid om met de Federale Regering overleg te plegen als we tijdens het Vlaamse overleg bepaalde concurrentiële handicaps zouden vaststellen die tot de bevoegdheid van de Federale Regering behoren en dus op dat niveau moeten worden aangepakt. Van bij de start zijn er dus duidelijke afspraken gemaakt dat zowel de federale High Level Group als het Vlaamse overleg focussen op respectievelijk federale en Vlaamse bevoegdheden. Het feit dat ze in dezelfde periode actief zijn, kan bijdragen tot de complementariteit, en dus tot het versterken van de competitiviteit van een van de belangrijkste industrietakken in Vlaanderen en België.
De complementariteit is inderdaad een geruststelling. Innovatie op federaal niveau gaat voornamelijk over fiscaliteit. De bedoeling van mijn vraag was mijn bezorgdheid te uiten. Er is immers al een ‘verrommeling’ in ons Vlaams innovatielandschap.
De industrie moet er zich voor hoeden daar niet toe bij te dragen door zelf initiatieven te creëren. Dat was ook het signaal dat pharma.be met het memorandum wou uitsturen. Die bezorgdheid is evenwel opgevangen en wordt ondervangen door de complementariteit. Daar kunnen we perfect mee leven.
Voorzitter, u hebt een beleefde commissie. Ik ben ook lid van de commissie Buitenlands Beleid en wanneer Karim Van Overmeire vermoedt dat het federale niveau iets doet wat onder de Vlaamse bevoegdheid valt, dan begint hij je weg te jagen. Hier is er een vriendelijke vraag tot samenwerking. Het is natuurlijk alleen maar een observatie.
Het is een beetje een valse observatie, want het gaat hier om twee verschillende zaken.
Het is een foute vergelijking. Gaat u beweren dat FISCH zijn werk niet goed doet? FISCH doet schitterend werk, dat wordt door iedereen erkend. Op federaal niveau ontwikkelt men een instrument waarmee men op elkaars terrein komt. Dat zorgt voor verwarring en een inefficiënte overheid. Dat is natuurlijk wat linkse partijen graag doen, veel geld uitgeven of investeren in de overheid. Wij willen resultaat op het terrein.
Ik zal niet op het debat ingaan omdat het niet op de agenda staat. Het ging over de stijl, ik wou niets zeggen over FISCH. Ik wou de vraagsteller ondersteunen bij zijn vraag. Er moet op een heldere manier samengewerkt worden, in het belang van de bedrijven en de innovatie van de chemiesector. De samenwerking tussen Vlaanderen, België en eventueel Nederland is heel belangrijk. Gisteren was er een studiedag over de Delta. Zowel rond samenwerking als rond innovatie in de chemiesector moet men in de cluster Antwerpen, Rotterdam actief samenwerken. Vaak blijft het nog te veel bij intentieverklaringen.
Misschien kan de overheid een samenwerking in die zin een duw in de rug geven.
Het antwoord van de minister was positief in die zin dat het overleg op Vlaams en federaal niveau op elkaar moet aansluiten. Er is trouwens een traditie. In het verleden waren er ook overlegplatformen met de chemiesector, eveneens High Level Group genaamd. Ook toen zaten de Federale en de Vlaamse Regering samen aan tafel. Dat was tijdens de regering-Peeters I, als ik me niet vergis. Toen mocht ik als nederige cabinettard de vergaderingen voorbereiden. De traditie wordt hier opgepikt en dat is positief. Ik hoop dat ze naar andere industriële sectoren wordt doorgetrokken. Vroeger was er met de automobielsector permanent overleg, zowel met de Vlaamse als met de federale overheid. Voor de buitenlandse investeerders zijn de omgevingsfactoren van belang, wie precies bevoegd is, is voor hen van ondergeschikt belang.
De heer Diependaele haalt FISCH aan. Kunt u situeren hoe FISCH zich in de toekomst plaatst in de hervormingen met het clusterbeleid zoals u voor ogen hebt? Verandert dat iets aan de werking of financiering van FISCH?
Ik zal met dat laatste beginnen. Voor mij kan FISCH een van de clusterorganisaties zijn die zorgt voor clusterprojecten. FISCH zou daarin een rol kunnen opnemen. Nu is er ook een stuk financiering vanuit de sector zelf en een stuk vanuit de overheid. Zo zou het kunnen. Ik denk dat FISCH een aantal goede elementen heeft.
Mijnheer Vanbesien, ik wil dat internationale aspect echt wel als mogelijkheid vastleggen in dat clusterbeleid. Het zou zelfs positief zijn indien we voor een aantal van die projecten bottom-up vanuit bedrijven een beroep zouden kunnen doen op internationale gelden. Dat zou een meerwaarde kunnen zijn.
Ik denk dat ik hiermee heb geantwoord op alle vragen.
We zitten allemaal op dezelfde lijn, dat is overduidelijk.
Mijnheer Vanbesien, er wordt perfect beantwoord aan uw – trouwens zeer terechte – vraag over die internationale samenwerking. Een halfuur geleden heb ik een persbericht ontvangen dat minister-president Bourgeois en Mark Rutte van 5 tot 7 oktober samen naar Georgia, Atlanta, gaan. Het gaat dan wel meer om technologische innovatie, maar die samenwerking is er. Er wordt aan gewerkt. Dat wordt – voor alle duidelijkheid – allemaal georganiseerd door FIT.
De vraag om uitleg is afgehandeld.