Verslag vergadering Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand
Vraag om uitleg over de evaluatie van het Gordelfestival
Vraag om uitleg over de evaluatie van de meest recente editie van het Gordelfestival
Verslag
De heer Van Grieken heeft het woord.
Minister, fouten maken is menselijk. Ik ben dan ook blij dat u de fout hebt rechtgezet van uw voorganger, die de Gordel heeft afgeschaft. U was moedig en ambitieus toen u in uw beleidsnota Vlaamse Rand 2014-2019 verklaarde dat u als minister het Vlaamse karakter van de manifestatie sterker in de verf wilt zetten en dat u de faciliteitengemeenten, die zoals u weet de bakermat van de Gordel vormen, een prominentere rol wilt laten spelen. Ik moet u niet vertellen dat de Gordel ooit het grootste massaevenement was dat het Vlaamse karakter van de Rand rond Brussel benadrukt.
Verschillende organisaties uit de Vlaamse Beweging, om de Vlaamse Volksbeweging (VVB) niet bij naam te noemen, vinden dat het met het Gordelfestival, de opvolger van de Gordel, fout loopt. Dit jaar waren er nog 18.900 deelnemers, vorig jaar waren er 23.000. Ik moet u niet aan de cijfers herinneren die de Gordel ooit haalde. Amper tien jaar geleden, in 2005, waren er 100.000 deelnemers.
De kritiek was legio. De voornaamste kritiek die men kon horen, was dat de randactiviteiten te ver van het oorspronkelijke parcours rond Brussel lagen. Ook de kerngemeente Londerzeel had nog maar weinig met het oorspronkelijke opzet te maken.
U hebt zelf aan de VVB beloofd om in de loop van 2015 tegen 2016 opnieuw voor een oorspronkelijke Gordel te zorgen. De VVB was, net zoals het Vlaams Belang, wat teleurgesteld bij de laatste Gordelmanifestatie. Wij sluiten ons aan bij de VVB, die oproept om het roer drastisch om te gooien.
Minister, hoe evalueert u zelf het Gordelfestival? Vond u ook dat de randactiviteiten te ver van het oorspronkelijke parcours lagen? Als u van oordeel bent dat het Gordelfestival moet worden bijgestuurd, hoe gaat u het aanpakken om toch meer publiek te laten aansluiten bij het vroegere elan van de Gordel? Hoe gaat u het Gordelfestival meer laten aansluiten bij het originele opzet van de Gordel? Hoe gaan we nog meer het Vlaamse karakter van het Gordelfestival in de verf zetten, want dat was deze keer zeer beperkt?
De heer Doomst heeft het woord.
Minister, we moeten niet te snel oordelen. We moeten vooral goed evalueren hoe die hele zondag is doorgemaakt. Het was geen slechte Gordel, het was een evenement waar de participanten echt hun best hebben gedaan. Ik vond bijvoorbeeld ook het aandeel van de provincie in het gebeuren heel sterk, maar het had toch niet die straffe uitstraling van die vroegere jaren. Dat had ook wel te maken met het feit dat de druk op de communautaire ketel toen hoger was.
Het kan natuurlijk niet de bedoeling zijn dat we opnieuw hunkeren naar de nagelsmijters of de nagelbijters, maar het moet toch wel een hoogdag blijven en zijn voor de Rand en voor heel Vlaanderen. Ik denk niet dat we daar zullen vooruitgaan door op een hometrainer te zitten. Dit moet actief begeleid worden. Dat moeten mensen zijn die hun korte broek durven aan te trekken en effectief op het terrein te gaan.
Minister, ik vermoed dat we eindigen op het totaalplaatje voor het geheel van 700.000-800.000 euro voor 18.000 deelnemers. Ik denk dat we gemikt hadden op 25.000 en dat de weersomstandigheden effectief toch wel gemaakt hebben dat het nu niet zo’n zonnig kader was om velen aan te moedigen om deel te nemen.
Minister, moeten we, op basis van wat we nu hebben ervaren – en ik zeg het nog eens met een positieve bedoeling – niet wat bijsturen? Is er niet te veel randactiviteit, waardoor alles een beetje verdrinkt in een iets te grote variatie aan aanbod? Wanneer en hoe zal er worden geëvalueerd? Wij worden daar graag bij betrokken. Kan daarom dat evaluatiemoment vanuit deze commissie een aantal aanbevelingen meekrijgen of een aantal ideeën om het volgend jaar nog beter te doen dan dit jaar?
De heer Segers heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, de editie 2015 van het Gordelfestival is achter de rug. Minister, tijdens de evaluatie van de editie 2014 liet u optekenen dat u de focus van het festival sterker op het Vlaamse en groene karakter van de Rand wilt leggen. Dat is gebeurd met een uitgebreid aanbod, onder meer in faciliteitengemeenten. Ook sportief, cultureel en toeristisch werd aandacht besteed aan de Rand. In afwachting van de definitieve evaluatie vraag ik u hoe u het afgelopen Gordelfestival evalueert, al dan niet met het oog op werkpunten of opmerkingen die al bekend zouden zijn en waarmee u rekening zult houden in de definitieve evaluatie.
Hoe evalueert u het financiële plaatje?
En werd er, wat de toekomst betreft, eventueel al gedacht aan andere gemeenten om in de editie 2016 mee op te nemen als brandpunt van het Gordelfestival?
Minister Weyts heeft het woord.
Voorzitter, dames en heren, ik moet in eerste instantie zeggen dat ik enkel een eerste indruk kan geven. Voor een evaluatie is het nog wat te vroeg. We zitten in de eerste plaats met verschillende partners aan tafel: vzw ‘de Rand’, Bloso, mijn mensen, maar evenzeer ook de provincie. Ten tweede is er ook een banaal menselijke reden: de meeste mensen die dicht bij de organisatie zaten, hebben geen vakantie genoten tot op het moment van de Gordel en zijn nu met vakantie. Dat is dus een heel banaal menselijke reden.
U vraagt mij naar de bemerkingen rond het Vlaamse karakter. Ik denk dat ik communicatief duidelijk het verschil heb gemaakt. Ik heb de nadruk gelegd op het Vlaamse karakter en op het groene karakter. Volgens sommigen heb ik dat te veel gedaan, zo kon ik in de pers lezen, en volgens anderen te weinig. Dit laatste vond ook de VVB, maar dat is evident, dat is uw taak, het is prima om ons scherp te houden, ik aanvaard dit volledig.
Daarnaast was er ook weer de focus op de faciliteitengemeenten. Ik ben zelf onder meer in Wemmel geweest en in Sint-Genesius-Rode, daar zat de sfeer goed. Ik vind het wel belangrijk dat we daar altijd blijven benadrukken wat de geboorteplaats van de Gordel is en heel de idee gericht op de zes faciliteitengemeenten. Ik vond het goed dat dit opnieuw voor het voetlicht werd gebracht. Ook in de faciliteitengemeenten waren er heel wat activiteiten.
Ik ga volledig mee in de bedenking die wordt gemaakt over de input en output. We kunnen altijd verbeteren, ik sta altijd open voor alle suggesties voor verbeteringen. Er wordt gezegd dat er een al te gevarieerd programma was, er waren inderdaad heel wat randactiviteiten. Misschien kunnen we daar ook werken aan een betere concentratie.
Er werd ook verwezen naar de geografische spreiding. Voor alle duidelijkheid, ook tijdens de vorige edities waren er vier Gordelcentra. Nu werken we met twee hoofdcentra, één focusgemeente en de faciliteitengemeenten.
In verband met de casus Londerzeel, is het heel juist dat die geografisch nogal verwijderd lag van de ‘core’ Vlaamse Rand – om het zo te noemen. Het gevolg was dat men echt dapper moest zijn om de klassieke Gordel aan te vatten, die was namelijk 140 kilometer – met uw hometrainer zou dat niet gelukt zijn. Ik heb begrip voor alle bemerkingen, maar anderzijds was Londerzeel de enige kandidaat-focusgemeente. Ik kan moeilijk de route van de Gordel organiseren zonder de focusgemeente aan te doen. Ik ben ook in Londerzeel geweest en ook daar waren er heel wat heel leuke activiteiten, de sfeer zat ook daar heel goed.
Als we het systeem van focusgemeente behouden, dan moeten we inderdaad geografisch dichter kunnen aansluiten bij de faciliteitengemeenten, bij de Vlaamse Rand. Het lijkt me ook een goed idee om opnieuw gestalte te geven aan de lus van 100 kilometer, al was het maar voor de symboliek.
Er werd ook verwezen naar aantallen. 80.000 en 100.000 lijken me weinig realistische aantallen. Ik vind ze eigenlijk ook niet zo belangrijk. Er is natuurlijk wel de afweging input-output, zoals de heer Doomst terecht opmerkte en er waren tijden toen er veel minder concurrentie was voor zulke evenementen. Ik vind in de eerste plaats het gegeven dat we op een positieve manier aandacht kunnen opwekken voor de thematiek van de Vlaamse Rand, het belangrijkste. Daar is het ons uiteindelijk allemaal om te doen en dat is mijn eerste doelstelling in de organisatie van het Gordelfestival en van de finale van het Gordelfestival op zondag.
We zullen dus evalueren en we doen dat altijd met een open geest. Ik houd nergens aan vast, tenzij aan die ene doelstelling, namelijk dat het Gordelfestival en zeker die bewuste finale op zondag in het teken moeten staan van het Vlaamse en groene karakter van de Vlaamse Rand.
De heer Van Grieken heeft het woord.
Minister, we zijn eigenlijk weinig te weten gekomen uit uw antwoorden. Ik begrijp eruit dat de mensen die de evaluatie moeten maken momenteel met verlof zijn. We zijn dus niet veel meer te weten gekomen.
Ik ben alleen een beetje teleurgesteld dat u zegt dat de aantallen er voor u eigenlijk niet echt toe doen. Van socialisten zou ik dat vermoeden: als er maar geld ingepompt wordt, of er dan veel gebruikt wordt of niet, is irrelevant. Ik vind wel dat het een doelstelling moet zijn voor u. U moet daarom niet mikken op 100.000, maar 50.000 of 40.000 moet toch haalbaar zijn. U moet toch een beetje meer ambitie aan de dag kunnen leggen.
Tot slot heb ik nog een suggestie die u misschien kunt meegeven aan uw collega Homans. Als ze de durf heeft om een regeringscommissaris te sturen om de boel over te nemen in Linkebeek, zou het een eerste daad kunnen zijn om van Linkebeek een focus- of kerngemeente te maken in het volgende Gordelfestival.
De heer Doomst heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Mijn aanvoelen is dat we ook de 35 gemeenten van Halle-Vilvoorde en misschien ook een paar daarbuiten, actiever moeten aanzetten om te mobiliseren. Ik vind dat het ook de verantwoordelijkheid is van elke gemeente apart. Als ze zeggen dat ze de Vlaamse identiteit in de Rand willen beklemtonen, is er ook een verantwoordelijkheidsplaatje waaraan ze moeten voldoen. Ik denk dat we moeten stimuleren via het aanbod. Misschien moeten we ook uit het totale financiële budget iets uittrekken voor elke gemeente om ze wat te stimuleren en te activeren. We moeten ze uitnodigen om zelf initiatieven te nemen om binnen de gemeente mensen ertoe aan te zetten om deel te nemen, om uit hun kot te komen en om zich die dag echt als een sportieve Vlaming te tonen.
Daarom denk ik dat we op activiteiten moeten mikken die een breed deelnemersaantal kunnen motiveren. Dat zal dan vooral in de richting van gezond bewegen moeten gaan, want daarmee krijgen we de mensen op de weg. In die zin moet het aantal activiteiten volgens mij wat worden afgebakend. We moeten focussen op iets waarop we een grote respons kunnen krijgen.
Ik vraag me ook af of we niet beter op een paar Gordelpunten dichter bij de Rand moeten focussen in plaats van ze te veel te verspreiden. We zouden ook anderstaligen actief mee in het bad moeten krijgen. Ik zie daar ook nog niet genoeg van. Ook op het vlak van de winst bij het publiek dat in die Gordel een aangename attractie ziet en zich een stuk betrokken voelt bij de identiteit van de Vlaamse Rand, schieten we nog te kort. Misschien moeten we eens nagaan hoe we dat in de feiten kunnen bewerkstelligen.
De heer Segers heeft het woord.
Voorzitter, minister, ik dank u voor het antwoord. Uiteraard kunnen we vandaag nog niet te veel in de diepte gaan wat betreft de toekomstige edities. We zullen de evaluatie met aandacht afwachten. Ik pik ook even in op de vraag van de heer Doomst of we dan met deze commissie nadien ook nog wat inbreng kunnen hebben.
Ik onthoud vooral uw afsluiter dat welke formule ook gekozen wordt, al dan niet met focusgemeenten die dichter bij de Rand liggen, de klemtoon op faciliteitengemeenten en op het Vlaamse en groene karakter van de Rand, ook in volgende edities centraal zal blijven staan. Het zal er inderdaad op aan komen om de juiste formules te vinden. In die zin kijk ik toch ook even in de richting van de heer Van Grieken, want wat zijn de elementen om dat Vlaamse en groene karakter precies in de verf te zetten? We komen natuurlijk altijd bij dezelfde uit, we kunnen er niet nog meer uitvinden dan er al zijn.
In die context kennen we uiteraard ook de bedenkingen die onder meer vanuit de Vlaamse Beweging, in dit geval de VVB, over het Gordelfestival worden geuit. Ik wil u er toch ook op attent maken dat er in de hoogdagen van de Gordel, met 10.000 tot 100.000 mensen toe, ook commentaren en kritiek waren vanuit diezelfde VVB. Het zal er dus echt op aankomen om al die bedenkingen bij elkaar te leggen en ervoor te zorgen dat je daarin de rode draad vindt om precies te kunnen zeggen wat de elementen zijn die maken dat deelnemers aan een Gordelfestival tegelijkertijd een sportief, recreatief en toeristisch programma hebben en iets bijdragen aan het groene en Vlaamse karakter van de Rand. Dat is een mooie uitdaging, voor iedereen van ons.
Minister Weyts heeft het woord.
Mijnheer Van Grieken, ik heb gezegd dat de eerste doelstelling de focus op het Vlaamse en groene karakter van de Vlaamse Rand is. De aantallen komen in tweede orde. Als u die prioriteiten andersom ziet, neem ik daarvan akte. Ik heb op dat vlak gewoon een duidelijke stelling gemaakt die ik zal blijven hanteren.
De suggesties die hier worden gemaakt, neem ik zeker mee. Er werd ook gevraagd naar een evaluatie. Ik kom zeker terug naar deze achtbare vergadering om een en ander opnieuw op te nemen.
De heer Van Grieken heeft het woord.
Minister, dat is niet erg netjes. Ik heb dat helemaal niet zo gezegd. Ik twijfel niet aan uw goede intenties. Het is intellectueel oneerlijk om aan die van mij te twijfelen als het gaat over de bescherming van de Vlaamse Rand rond Brussel.
Uiteraard gaat het in de eerste plaats om het in de bloemetjes zetten van het Vlaamse en groene karakter in de Vlaamse Rand, maar het is toch extra leuk als u goede cijfers van deelnemers kunt voorstellen? Het is toch een parameter die u niet uit het oog moet verliezen? Anders kunt u ook de Gordel doen met uw groepje met vijf politici die onder media-aandacht verschijnen en waarvan er enkele na een halfuurtje verdwijnen om zich terug om te kleden. Mensen mobiliseren is toch niet onbelangrijk.
Collega van de N-VA, u verwijt mij dat er altijd kritiek is. Dat klopt, er is altijd ruimte voor verbetering, voor verandering. Maar we moeten niet elke keer opnieuw het warm water uitvinden. De Gordel, het oude concept was een goed concept. Het was een sterk merk. Het kon veel mensen op de been brengen. U gaat mij niet vertellen, in tijden dat er veel aandacht gaat naar gezondheid, gezond koken, leven en bewegen, dat een concept waarbij je kunt bewegen en een prachtige, prachtige streek rond Brussel ontdekken, geen succes kan hebben. Want misschien vergeten veel mensen dat over de Gordel – als Antwerpenaar zal ik dan maar mea culpa slaan –, maar de allereerste keer dat ik deelnam aan de Gordel, in mijn scholierentijd, was het voor mij een ontdekking hoe mooi die Vlaamse Rand is. Je hebt daar alle troeven, een succesformule die de Gordel heet – en niet het Gordelfestival. Toon wat meer ambitie, en ik ben ervan overtuigd dat je die bezoekersaantallen kunt opkrikken.
Minister Weyts heeft het woord.
Mijnheer Van Grieken, wie ben ik om te twijfelen aan uw hartstochtelijke liefde voor de Vlaamse Rand? Getuige van die liefde zijn uw veelvuldige betogen en vragen in deze commissie die op geen handen te tellen zijn. U hebt er eenvoudigweg geen handen voor nodig om die te tellen.
De heer Van Grieken heeft het woord.
Minister, als het zo moet gaan. Ik ben best schappelijk in mijn vragen. Ik ben daarin ook redelijk objectief, ik gebruik cijfermateriaal. Ik insinueer helemaal niets.
U bent zelf nog woordvoerder geweest van de heer Bourgeois, toen hij helemaal alleen was in de Kamer. Ik wil ook wel eens tellen hoeveel commissies hij toen afliep. Daar heb je ook geen twee handen voor nodig.
Wat intellectuele eerlijkheid alstublieft. Het siert u niet dat u zich tot zulke uitspraken moet verlagen.
De heer Segers heeft het woord.
De heer Van Grieken blijft voortbouwen op de historiek. Daarom wil ik de bedenking maken dat in de publieksprong die in de vroegere Gordeleditie gemaakt is, de inbreng van de toedracht van de deelname van de VRT niet mag worden onderschat.
Nu, dan zit je dus op die tweespalt. Ofwel maak je er een evenement van met heel veel optredens enzovoort. Dan ga je in de richting van die 100.000. Dat was de stap die dat mogelijk heeft gemaakt. Ik neem aan – en ik verwijs daarbij naar kritieken die er toen vanuit dezelfde richting zijn gekomen – dat dat niet de richting was die we moeten uitgaan.
Nogmaals, ik twijfel niet aan uw aandacht voor het karakter van de Vlaamse Rand. We zullen hier moeten zoeken naar de juiste formule. Het ene uiterste is wat mij betreft ook niet echt aan te raden, om vooral veel volk te lokken met optredens, maar waarbij men eigenlijk niet weet wat de basisidee van de dag zelf is. Maar anderzijds, nogmaals: hoe breng je in die andere formule dan dat groene en Vlaamse karakter aan bod? Het zal een mooie denkoefening zijn om dit liefst gezamenlijk te doen.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.